آنالیز جریان جهانگرد حاشیه ساز در سیستان و بلوچستان

به گزارش مهسان بلاگ، ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، آنالیز جریان جهانگرد حاشیه ساز در سیستان و بلوچستان صورت گرفت.

آنالیز جریان جهانگرد حاشیه ساز در سیستان و بلوچستان

از پروفایل ما وبلاگ سفربرو دیدن نمایید.

واکاوی جریان توریست حاشیه ساز

پس از ساختارشکنی بحث برانگیز شخصی با عنوان توریست، مدرس و مشاور توریستی در یکی از محوطه های تاریخی استان سیستان و بلوچستان، نیما آذری، مدرس توریستی و رئیس انجمن موسسات آموزش توریستی کشور به واکاوی این جریان و ریشه های اخلاقی و توسعه پایدار در هدایت تور پرداخت.

آذری که نزدیک به دو دهه است در زمینه توریستی پایدار فعالیت می نماید و آموزش می دهد، پیرامون آنالیز جریان توریست حاشیه ساز در سیستان و بلوچستان نوشت: قبل از هرچیز، لازم است بگویم از وقتی تصاویر واقعه جابه جایی اجرا شده اسکلتهای انسانی گوری تاریخی و دست زدن و نمایش بدون مجوزهای کارشناسی آثار تاریخی اکتشاف نشده در منطقه مرزی ایران و افغانستان انتشار یافت، دوستان بسیاری از من و سایر مدرسان و فعالان عرصه توریستی خواستار اظهار نظر شده بودند. بدلیل موج گسترده واکنش به موضوع که درصد زیادی از آنها منطقی و از سر دغدغه و درصدهایی نیز احساسی و نادرست و حتی پرخاشگرایانه و شخصی انگارانه بوده، آگاهانه سعی کردم بیان نظرم را به تاخیر بیاندازم تا اندکی از فضای احساسی دور شویم و فضای قابل نقدتری بیابیم. اگرچه من هم از رفتار راهنمای مذکور و تخریب و آسیب به میراث فرهنگی حفاری نشده کشور و نیز آسیب به وجهه توریستی و راهنمایان توریستی و مخصوصاً آسیب به ساحت آموزش توریستی ناراحت هستم.

ذکر چند نکته در خصوص این مسأله از دید من لازم است: از آنجا که بعضی دوستان موضوع آموزش را مطرح نموده اند، ابتدا قصد دارم از صنف خود آغاز کنم که جانب انصاف را رعایت نموده باشم. قطعاً آموزش توریستی مانند هر صنف دیگر حوزه توریستی، دارای ضعف ها و قوت هایی است. توجه داشته باشیم توریستی موضوعی است بین بخشی، یعنی مسائل بسیار متفاوت و با پیشینه ها، کارنمودها و هویت های مختلفی در توریستی و کیفیت های آن دخیل است، از جمله شرایط سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و مخصوصاً نوع نگاه و دیدگاه های نهادی در سازمان های فرادست و سیاستگذار، از جمله در دو مقوله قوانین کارآمد حقوقی و نیز نظارت ها، قطعا می تواند بر موضوع آموزش توریستی نیز اثر مستقیم بگذارد.

مسلم است در اوضاع آشفته همه این شرایط و ساختارهای یادشده در کشور ما، نخ آموزش نیز منفک از کلاف سردرگم توریستی نیست و هرگز نمی توان موضوعی در توریستی را از جمله آموزش مجرداً آنالیز کرد و به آن نمره قبولی یا رد داد، چه برسد به وقوع حوادث خرد که خود حاصل از تاثیرات مؤلفه های بیشتر بیرونی در کنار مخصوصاً خطاهای انسانی و شخصی است.

مخصوصا در حادثه اخیر اگرچه آموزش نیز قابل واکاوی است، اما صنوفی مثل راهنمایان و آژانس ها نیز درگیر با موضوعند و حتی ارتباطشان با موضوع بیشتر از آموزش است. صنوفی که خود نیز تحت تاثیر المانهای بیرونی و فرادست بسیاری در آشفته بازار توریستی قرار دارند.

تاکید می گردد حتماً و قطعاً، اوضاع آموزشی توریستی ما بسامان نیست، اما این نابسامانی در همه حوزه ها و صنوف دیگر توریستی نیز به سبب پیچیدگی ها و در نظر دریافت وابستگی های موضوعات توریستی به هم، وجود دارد و چه بسا عمیق تر نیز باشد. چه کسی است که شرایط نابهنجار تورهای توریستی و بعضی آژانس ها را در درک و اعمال مسائل توسعه پایداری، اخلاقی و حتی مهارتی نداند؟ یا چه کسی است که بر بی کیفیتی بعضی راهنماها در برگزاری تورهای شاد و بی کیفیت آگاهی نداشته باشد؟

مشکل و چالش حادتر و عمیق تر و تاسف بارتر اینکه در چنین اتمسفری بسامان کردن موضوع نیز به سبب نابسامانی کلی، مجرداً امکانپذیر نیست یا کم اثر و کم توان خواهد بود. بنابراین هر موضوعی را در توریستی باید با تمام دلایل بین بخشی و فرادست و بیرونی آن، در کنار دلایل درونی واکاوی کرد، در غیر این صورت جز احساس و نهایتاً انتقادی کور، چیزی حاصل نمی آید.

در آموزش توریستی نیز هم موسسات خوب وجود دارند و هم موسسات بد و بی کیفیت. قطعاً و حتماً هستند موسسات باکیفیتی که در همین اوضاع نابسامان با نیت خیر و کوشش مجدانه سعی در آموزش صحیح مفاهیم مهارتی، دانشی، توسعه پایداری و اخلاقی دارند و نتایج آن نیز کم و بیش و به صورت نسبی و با در نظر دریافت همان شرایط ذکر شده، قابل قبول و قابل تقدیر بوده است، اما قطعاً به دلایل گفته شده بالا و اوضاع نابسامان فرادست و نیز سایر دلایلی که اهمیت بسیار دارند، مثل نبود قوانین مدون و بازدارنده مکفی و مخصوصاً نبود ضمانت اجرا و نیز ضعف شدید نظارتی و نیز آموزش گریزی ذاتی بسیاری از دست اندرکاران که با نبود نظارت ها، عرصۀ وجود پیدا می نمایند و با منفعت طلبی ها همراه می شوند، آموزش بی کیفیت هم در این مملکت و ادبیات توریستی ما وجود دارد.

میل به سودجویی با انواع از سر و ته زدن کلاسها و حذف بعضی سرفصل ها، انجام تخلفات آگاهانه و گسترده، تئوری سازی های عجیب و غریب برای توجیه تخلفات برای ادامه آن و لاپوشانی و پنهان سازی آن، ایجاد رانت و نیز جذب و فارغ التحصیل کردن فراگیران با مراودات اقتصادی، متاسفانه در بین موسسات نیز وجود دارد. در عین حال که تعداد موسسات با کیفیت نیز کم نیست و نسبت دادن کلیت یک حادثه یا سوء رفتار مخصوصاً در حوزه شخصی، به کلیت بدنه آموزش و موسسات، قطعاً نادرست و احساسی و غیرمنطقی خواهد بود. مخصوصاً اینکه در بین صنوف توریستی، آموزش از همه کم بهره تر و کم اقتصادتر است و در مقابل هجوم فعالیت های مخرب اقتصادی و سودجویانه که در توریستی کم نیست، همین آموزش و همان موسسات کیفی، تنها پرچمداران عرصه مقدس ترویج و توسعه پایدار به صورت نهادی هستند و عملا مروجان حفاظت از سرزمین مان در عرصه توریستی محسوب می شوند و تصور اینکه در این شرایط آشفته توریستی، اگر همان آموزش های موسسات کیفی هم نباشد، چه بلایی بر سر پیکره نحیف محیط زیست و میراث فرهنگی کشورمان و وجهه توریستی وارد می آید، سخت خواهد بود.

باید توجه داشت وجود راهنماها یا آژانس های کیفی خوب نیز می تواند حاصل از آموزشهای معدود آموزشگران کیفی این سرزمین باشد و قطعاً بی ارتباط نخواهد بود.

در بین سایر صنوف نیز صنف راهنماها و آژانس ها، نزدیکترین صنف به موضوع اخیر هستند و نیز نزدیکی زیادی با آموزش توریستی دارند. اولاً بسیاری از مدرسان توریستی، راهنما نیز هستند و برعکس بسیاری از راهنماها نیز به کار تدریس مشغولند و این دو از هم جدا نیستند؛ لذا هر آنچه در خصوص آموزش مطرح شده در خصوص راهنماها نیز صدق می نماید و اصالتاً آن قضاوت کلی در خصوص رد یا قبول فعالیت های یک صنف در این ماجرا، کاملا بی مفهوم است. در عین حال به دلیل بین بخشی بودن موضوع در صنف راهنماها نیز، در کنار وجود موضوعات فرادست و بیرونی و شرایط آشفته اقتصادی و اجتماعی دو فرهنگی، اوضاع کیفی راهنمایان نیز در نگاه کلی ایده آل نیست و همواره و تحت هر شرایطی و با هر کلیتی در عملکرد، راهنمای بد و خطاکار نیز وجود داشته و دارد و خواهد داشت.

در خصوص راهنماها نیز مانند آموزش نقاط قوت و ضعف فراوانی وجود دارد؛ شخص فراگیر شش تا 10 ماه در اختیار موسسه است، آن هم با نرخ زمانی بسیار اندک و سطح تماس و درگیری محدود با موسسه و با وجود موضوعات فراوان آموزشی با ماهیت های مختلف و نبود امکان پرداخت مکفی و متوازن همه دروس در کوتاه مدت و فشرده و با در نظر دریافت اینکه موسسات، فراگیر را از یک پیشینه تهی از دانش تخصصی و مهارت تحویل می گیرند (مخصوصاً با زمینه های قبلی فردی و فرهنگی)، ولی همان فرد فراگیر پس از فارغ التحصیلی و کسب آموزش های لازم و نسبی با پیشینه مناسب تر وارد صنف راهنما و آژانس ها می گردد و سالها فعال است و رابطه ای حرفه ای با صنف خود خواهد داشت و زمان برای پردازش حرفه ای تر به شکل مناسب و طولانی تر موجود است و در عین حال مراودات اقتصادی - حق الزحمه ای بین راهنما و آژانس او برقرار است که ابزاری مناسب را برای کنترل کیفیت فراهم می آورد (ابزاری که هرگز در اختیار موسسه آموزشی نیست). این موضوع مهم و قابل پردازش است. ولی اینها همه تئوری ها و پتانسیل های موضوعند و در عمل وجود آشفتگی و نابسامانی های مختلف بر همه صنوف از جمله آموزش راهنما و آژانس ها شرایط ویژه ای را تحمیل می نماید و قطعاً فعالیت آنها را تحت تحت تاثیر قرار می دهد که بدون توجه به آن، هر تحلیلی نادرست خواهد بود.

گفتنی است در این آشفته بازار توریستی، فعالیت های همه صنوف می تواند نسبی و قابل تقدیر باشد، لذا در موضوع اخیر نیز قضاوت کلی صحیح نیست و در کنار راهنمایان و آژانس های خوب قطعاً راهنما و آژانس های بد و متخلف نیز وجود دارد، همانگونه که موسسه خوب و موسسه بد موجود است و در عین حال خوشبختانه تعداد راهنمای خوب ما هم کم نیست، از این نظر همواره نیمه پر لیوان را می توان مورد توجه قرار داد. قطعاً دوستانی که سوار بر موج احساس سعی در انتساب موضوع به صورت کلی به یک صنف را دارند، بهتر است در رفتار خود به عنوان یک فرد منطقی تجدید نظر نمایند.

اما آنچه در این یادداشت بیشتر به آن تاکید دارم، دو بال گم شده و مغفول دیگر در کنار آموزش است: الف) نظارت به عنوان اهرم جدی و بازدارنده و ب) بازآموزی دوره ای.

تصور تاثیرگذاری آموزش بدون نظارت، ناممکن و باطل است. دقیقاً به مانند هواپیمایی که بدنه اش بال نداشته باشد و انتظار داشته باشیم بپرد!

مواد و مفاد آموزشی در دوره های راهنمایان (صرف نظر از قابل نقد بودن همیشگی) الزاماً مواد بدی نیستند و اتفاقاً از دید بنده به سبب سالها فعالیت آموزشی و صنفی در این حوزه و در جریان ریز امور آموزشی قرار داشتن، و وجود ساختارهای بازنگری، مواد آموزشی را مفید و موثر می دانم. سرفصل ها و مواد آموزشی در ایران هرچند سال یکبار مورد بازنگری قرار می گیرند و اتفاقاً همکاری و همراهی خوبی هم با کارشناسان و مدرسین شده است و هیچ فشار و محدودیتی به آنها تحمیل نشده و حتی در صورت نقص و وجود ایراد، قابل برطرف بوده و همچنان هست. این مواد آموزشی عمدتاً توسط مدرسین خوب، هدایت خوب و کارشناسان خوب نگاشته شده. اگر در سالهای قبل منبع کم داشتیم، اکنون به لطف فعالیت یک انتشارات تخصصی توریستی، در زمینه منبع مشکل عمده نداریم و بنده مشکل را در مواد آموزشی و محتوا نمی بینم.

بسیاری از موضوعات مهارتی و حتی اخلاقی و توسعه پایداری که به موضوع حادثه اخیر مرتبط باشد، در مواد آموزش دوره ها بوده و هست و به کرات گفته شده است. صرف نظر از اینکه محتمل و غیرقابل کتمان است که بعضی مواد آموزشی از سوی بعضی موسسات کم کیفیت، مورد توجه و آموزش و انتقال قرار نگیرد، اما در صورت نبود نظارت بایسته، هر محتوای خوب و با کیفیتی نیز، قطعاً بدون اثر خواهد شد؛ لذا موضوع از حیث نظارتی مهم تر و قابل آنالیز تر است. اما متاسفانه در ایران گرفتار این موضوع هستیم وقتی فراگیر کارت تورلیدری اش را بگیرد (که البته ارزیابی ها و آزمون ها نیز موضوعی به شدت قابل نقد است و بنده خود شخصاً نقدها زیادی به این حوزه دارم که البته در اختیار موسسات و صنف آموزش توریستی نیز نیست)، وارد نظام حرفه ای تورلیدری می گردد و مراودات اقتصادی با آژانس ها و توریستان پیدا می نماید و منفعت طلبی ها بروز می نماید و در این شرایط اتکا به بدنه آموزش، بدون ضمانت اجرایی، برای جلوگیری از این وسوسه، بسیار ضعیف و کم زور و غیرمنطقی است؛ لذا فقط و فقط موضوع نظارت جدی و اعمال قوانین بازدارنده می تواند موثر واقع گردد، چیزی که متاسفانه در نظام توریستی ما به شدت مغفول است.

در هنگامه نبود نظارت ها، آزادی عمل راهنما در حوزه حرفه ای افزایش می یابد و حوزه عملکرد او آزاد و بلامانع و نامحدود خواهد بود و زمینه را برای عملکرد شخصی فراهم می آورد. منظور از عملکرد شخصی آزادی در هر نوع رفتاری بر اساس برداشت شخصی خود راهنما بر پایه شخصیت فردی است. اگر انسان فرهیخته ای باشد، آموزش ها و اصول را مورد توجه قرار می دهد و اگر بدنبال منفعت طلبی باشد مانعی برای او وجود نخواهد داشت! در این آشفته بازار آموزش توریستی بی تأثیر خواهد بود.

همچنین بال دیگر آموزش، بازآموزی است و بازآموزی ای دوره ای بوده و نیز دارای ضمانت اجرا باشد، به معنای تمدید نکردن کارت فعالیت صنفی در صورت پیروز نشدن در بازآموزی.

بازآموزی صرفاً انتقال مفاهیم و داده های آموزشی نیست و در حوزه مهارت که اخلاق زیرمجموعه آن است و هم طبقه بندی می گردد. مسلم است هدایت که می داند دو تیغ نظارت (و برخوردهای قهری در صورت تخلف) و بازآموزی وجود دارد و در صورت تخلف آگاهانه و مکرر، امکان فعالیت نخواهد داشت، قطعاً در رفتار خود دقت خواهد نمود و آمار تخلف پایین خواهد آمد و تخلفات اتفاقی و معدود نیز قابل کنترل خواهد بود.

آنچه در داستان اخیر رخ داد و قابل تأمل است، علاوه بر جنبه منفی آن در تخریب و آسیب به بافت و محوطه تاریخی و آثار فرهنگی سایت کاوش نشده در منطقه تاسوکی استان سیستان و بلوچستان این است که در پست های قبلی این شخص، نکات آموزشی و انتقال مفاهیم و اصول اخلاقی نیز دیده می گردد، که خودش جای امیدواری است و از پیشینه های وجدانی شخص حکایت دارد و البته وجود و اثر آموزش را هم اثبات می نماید. اما در عین حال به نظر می رسد با توجه به رفتارهای بعدی و تاثیرات آن، صرفاً در حد کلام و اصطلاحاً سطحی و کلیشه ای باقی مانده و از عمق اعتقادات ایشان نبوده و منجر به تغییر نگرش و تغییر رفتار نشده است. نکات اخلاقی برای یک راهنمای پیروز باید حتماً در عملکرد شخص قابل رصد باشد، مخصوصا اینکه از عنوان مدرس و مشاور نیز برای خود بهره گرفته است.

آذری در انتها پیرامون آنالیز جریان توریست حاشیه ساز در سیستان و بلوچستان نوشت: دغدغه و پیگیری مهم است، اما به شدت دو لبه و دارای استعداد و قابلیت آمیختگی با غرض ورزی، شخصی نگری و سایر صفات مذموم است. جزای هر عملی را فقط و فقط به میزان تخلف و تاثیرش طلب می نمایند نه بیشتر. مسلماً این شخص اشتباه نموده، اما ابعاد آن آنقدر نبوده که بعضی دوستان سوار بر موج احساس، پرخاشگرانه فضای انتقامی را دنبال می نمایند. البته این شامل حال همه دغدغه مندان نمی گردد و خیلی از دوستان نیز از سر میراث دوستی به درستی رصدگر این داستان بوده اند و این قابل تقدیر است. یادمان باشد اولاً هر کدام از ما منزه از خطا نیستیم و هم حفاظت از میراث و دیده بانی و مشاهده گری و مطالبه گری نیز اصول اخلاقی خود را دارد.

منبع: همگردی
انتشار: 19 دی 1399 بروزرسانی: 19 دی 1399 گردآورنده: mahsanblog.ir شناسه مطلب: 71075

به "آنالیز جریان جهانگرد حاشیه ساز در سیستان و بلوچستان" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "آنالیز جریان جهانگرد حاشیه ساز در سیستان و بلوچستان"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید