ارسباران بریده از زمین، نرسیده به آسمان، شمالی تازه در آذربایجان - مهسان بلاگ

این ها بخشی از اظهارات یک گردشکر کانادایی درباره شهرستان کلیبر آذربایجان شرقی و طبیعت آن است. باور می کنید؟ جایی که زیاد فکرش را نمی کنیم و روی آن حساب باز نمی کنیم در نظر دیگران یک بهشت پنهان و طبیعتی ورای ذهنیت یاد می گردد.

باور نمی کنید و باور نمی کنیم که با رخ نشان دادن یک تعطیلی کوچک در تقویم جیبی مان، خنده ای سبز به روی لب مان می نشیند و بار و بندیل خود را برای سفری سبز آماده می کنیم. برای همان مقصد همیشگی: شمال و شمالی ها!

انسان را از هر طرف که مورد ارزیابی قرار دهیم، با تمام روح و جان و احساس و عواطف خود سفر می طلبد و آن را یکی از ضرورت های زندگی اش می داند. مخصوصا وقتی آب و هوا خوب می گردد و طبیعت اندکی روی خوش به روی آدم ها نشان می دهد، علاقه افراد به سفر و مسافرت بیش از قبل می گردد.

اما این که ما فقط یاد گرفته ایم واژه سفر، واژه سبز و... را فقط از یک جهت معنا کنیم، کمی نامطلوب به نظر می رسد. شاید برای همان گردشگر کانادایی که کلیبر و طبیعتش را مقصد خود قرار داده بود، باورش سخت باشد ایرانی هایی که وسط چهارفصل زندگی می نمایند فقط یک معنا از طبیعت و گردش را بلد باشند.

شمال کشف نشده

اما دیگر وقتش رسیده طبیعت سبز را در همین نزدیکی ها بجوییم. طبیعت را با تمام چهره های خوب و خشن آن در جاهای نزدیک ببینیم. اصلا این گزارش نوشته شده است تا دست شما را بگیرد و ببرد به یک شمال کشف نشده در آذربایجان شرقی.

همانطور که از اظهارات گردشگران خارجی می توان دریافت، اصلی ترین و محکم ترین معرف شهرستان کلیبر، همان طبیعت بکر آن است یعنی جنگل های ارسباران. همان طبیعتی که واژه نامه ای گسترده از پدیده های طبیعی مختلف به تالیف خدا تلقی می گردد. همان طبیعتی که می تواند گردش در آن، درصدی از لذت قدم زدن در بهشت را در همین دنیا به ما بچشاند.

پیش از هرچیز باید گفت که چندسال قبل جنگل های ارسباران شهرستان کلیبر توسط سازمان بین المللی یونسکو به عنوان یک زیست کره معرفی گردید که بیش از پیش از اهمیت این طبیعت خبر می دهد و لازم نیست برای اثبات ادعای یونسکو دلایلی روشن تر از هوای جنگل های ارسباران و سبزتر از درختان آن بیاوریم.

اگر آدرس جنگل های سبز ارسباران را بخواهید، جایی گسیخته از زمین و نرسیده به آسمان است. همان نقطه تلاقی چندین آب و هوا و چندین رنگ و بوست که در نتیجه یک بهشت تمام عیار می سازد. ارسباران علاوه بر آن که تحت تاثیر اقلیم مدیترانه ای است در شعاع اثر اقلیم های خزر و قفقازی نیز واقع شده است و به دلیل وجود اختلاف ارتفاع زیاد از آب و هوا و اقلیم های متنوعی برخوردار است.

اما یادتان باشد یکی از لازمه های سفر به جنگل های ارسباران دعاست! وقتی بار و بندیل تان را جمع می کنید حتما از خدا بخواهید که ارسباران را با حال و هوای بارانی اش به شما معرفی کند چراکه بهشت های نم و خیس، بیش تر با روحیات انسان همراهی می نمایند.

تنوعی به وسعت ارسباران

گفتیم که تنوع یکی از نزدیک ترین واژه هاست به ارسباران. بدین معنا که هر نوع پدیده طبیعی که ذهن تان باور نمی کند ولی دل تان می خواهد، به چشمان تان خواهد خورد.

البته تا یادمان رفته بگوییم که جنگل های ارسباران اکنون به عنوان پارک ملی ایران نیز ثبت شده است. چراکه در طول تاریخ به دلیل دارا بودن تنوع زیستگاهی و چشم اندازهای بکر و ناب مورد آسیب قرار می گرفت و پس از چند دوره منطقه ممنوعه و منطقه حفاظت شده بودن، اکنون به عنوان پارک ملی شناخته شده است.

در این پارک ملی 220 گونه پرنده، 338 گونه خزنده، 5 گونه دوزیست، 48 گونه پستاندار و 22 گونه ماهی به چشم خورده است. این را می گوییم که وقتی در جاده های منتهی به بهشت ارسباران پنجره را باز کردید و دل تان را بارانی کردید، از دیدن تابلوهایی که عکس خرس و گرگ و گراز و... دارند نهراسید و اندکی آماده تر به آن وادی قدم بگذارید.

هرچند تمام بخش های این جنگل ها را به خاطر وجود همین خطرات نمی توان رفت و دید ولی محیط هایی در این جنگل وجود دارند که در گذر زمان و عبور و مرور فراوان گردشگران آن ها را به عنوان جاذبه های گردشگری این منطقه معرفی نموده است.

ارسباران سه نقطه دارد. این سه مکان که در مجاورت جاده کلیبر-عاشقلو قرار گرفته اند عبارتند از قلعه بابک، دره مکیدی و آینالو.

در حقیقت اگر بخواهیم اهمیت و زیبایی این سه مکان را در مجموعه جنگل های ارسباران معرفی کنیم، باید بگوییم که بدون آن ها شاید جنگل های ارسباران مثل هزاران هزار جنگل دیگر، ته نقشه ایران رها می شد و قدم های مردمان را بر خود نمی دید.

البته زیارتگاه ها و مکان های دیگری هم هستند که بر ارزش گردشگری این مجموعه می افزایند ولی به دلیل اینکه زیاد مورد توجه مسافران و بازدید آن ها قرار نگرفته اند هنوز از آن ها چندان یاد نمی گردد.

بازدید از چنین مکان هایی که بیش تر مورد بازدید و تردد افراد قرار می گیرند، بیش تر به شما پیشنهاد می گردد تا نقاط کشف نشده و اعماق این جنگل زیبا اما پرخطر. حتی ایام غیرتعطیل و روزهای عادی که اتفاقا تابستان نیز نباشد، باز همان سه نقطه گردشگری نیز برای یک مسافر تنها و بدون تجهیزات مورد احتیاج می تواند بسیار مخوف باشد. همه این ها را نگفتیم که باعث ترس شما بگردد، بلکه گفتیم تا مشوقی باشد برای اینکه هنگام سفر تا می توانید دست آشنایان خودتان را بگیرید و باهم به این سفر بروید.

اما برگردیم به بحث تنوع؛ حتی درختانی که سایه سبزشان را بر این جنگل ها گسترانده اند، هم خودشان و هم میوه هایشان از گوناگونی بسیاری برخوردارند. برای مثال گونه هایی چون کیکم، سماق، زرشک، انار، زغال اخته، سیب و گلابی وحشی و تمشک از جمله غذاهای جنگلی این منطقه محسوب می شوند.

البته این را هم در نظر داشته باشید که شما به یکی از قطب های ییلاقی ایران سفر می کنید و ممکن است یکی از دیدنی ترین صحنه های جلوی چشم تان همین مناظری باشد که ییلاقی ها پدید می آورند.

ایل بسطاملو در مراتع بین شجاع آباد و قلعه بابک، چیزلی و آقداش از جمله دیدنی ترین ییلاق ها هستند که با مشاهده آن ها می توانید به بخش عظیمی از فرهنگ ییلاقی منطقه پی ببرید.

در اینکه به منطقه ای سفر نموده اید که آب و هوای خنک و سردی دارد شک نکنید و حتما لوازم و لباس گرم به همراه داشته باشید، اما چشمه های آب گرم ارسباران که در زمره جاذبه های گردشگری هستند به یاری شما خواهند آمد.

بزرگ ترن مجتمع آب درمانی کشور

تاسیسات آب درمانی کلیبر بزرگ ترن مجتمع آب درمانی کشور است. این مجتمع در نزدیکی روستای متاللی احداث شده و شامل استخرهای سرپوشیده مجزا و امکانات فراوان است که همواره آغوش گرم خود را به روی گردشگران باز نموده است.

وقتی می بینیم مجموعه های تازه تاسیس هم در سطح و هم در بطن مکان های طبیعی و گردشگری می توانند در زمره جاذبه های گردشگری قرار بگیرند، چرا نباید دست به ساخت چنین مکان هایی بزنیم؟ از خوبی ها و زیبایی های کلیبر و مجموعه جنگل های ارسباران گفتیم اما شاید امروزه یکی از دلایلی که باعث می گردد آنجا به اندازه جنگل های شمالی گردشگر نداشته باشد، همین بحث نبود امکانات زیرساختی است.

هرچند تعدادی هتل هم در نواحی ساخته شده ولی قطعا برای تبدیل یک منطقه به یک قطب گردشگری امکانات و تجهیزاتی فراتر و زیربنایی تر از این موارد احتیاجمان خواهد بود.

شناسایی 750نوع گونه گیاهی در جنگل های ارسباران

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی در مصاحبه با خبرنگاران می گوید:مساحت جنگل های استان 190 هکتار است که از این میان 164 هزار هکتار مربوط به جنگل های ارسباران است که در 550 هزار هکتار مساحت استان پراکنده شده است تنوع گونه های گیاهی جنگل های ارسباران بسیار زیاد و بااهمیت است اکثر درختان این منطقه از بلوط تشکیل شده ولی اهمیت عمده این جنگل ها به دلیل ذخیره گاه بودن آن و تنوع زیستی فراوان آن است.

داور نامدار با اشاره به محدوده جغرافیایی جنگل های ارسباران می افزاید:این جنگل در شمالی ترین منطقه اذربایجان شرقی در پنج شهرستان کلیبر، ورزقان، اهر، هوراند، خداآفرین و جلفا واقع شده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی با اشاره به تنوع پوشش گیاهی این منطقه می گوید:750نوع گونه گیاهی در جنگل های منطقه ارسباران شناسایی شده که از این تعداد گونه گیاهی شناسایی شده بیش از 50 نوع منحصراً مختص جنگل های ارسباران است و جنگل های ارسباران به لحاظ گونه های گیاهی و ذخیره گاه بودن، یک پنجم نواحی پوششی ایران را به خود اختصاص می دهد.

در صورت واقع بینانه جنگل های ارسباران را می توان یکی از پربازدیدترین مقاصد گردشگری آذربایجان شرقی به شمار آورد ولی آمار گردشگران به هیچ وجه قابل مقایسه با جنگل های شمال کشور نیست و اصلی ترین علت آن را عدم اطلاع رسانی کافی در زمینه گردشگری می توان دانست.

حداقل اگر همچون گردشگران خارجی در سال 2018 تبریز را به عنوان پایتخت گردشگری دنیا اسلام مقصد سفر خود قرار دادید، لذت دیدن یک شمال تازه را از دست ندهید. حضور در جنگل های ارسباران برای اشخاص عجول در زمینه دیدن بهشت، شدیدا توصیه می گردد!

دور زمین: دور زمین: سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده!