با 8 تفاوت شهر و شهرستان آشنا شوید!
به گزارش مهسان بلاگ، بسیاری از ما شهر و شهرستان را مفاهیمی معادل یکدیگر می دانیم. این در حالی است که شهرها و شهرستان ها در تقسیم بندی کشوری برای نام گذاری مفاهیم متفاوتی به کار گرفته می شوند. به طور کلی، کشور ما ایران از 434 شهرستان، 1057 بخش و 1245 شهر تشکیل شده است. برای آنالیز و درک تفاوت شهر و شهرستان باید ابتدا ببینیم که نحوه تقسیم بندی مناطق در تقسیم بندی کشوری به چه صورتی است.
در ادامه، ابتدا مفهوم دقیق هر یک از دو اصطلاح شهر و شهرستان را بیان می کنیم. سپس به آنالیز تفاوت شهر و شهرستان پرداخته و این تفاوت ها را از جنبه های کاربردی آن ها تشریح می کنیم.
شهرستان چیست؟
دو واحد بخش و شهر در کنار یکدیگر شهرستان ها را تشکیل می دهند. به عبارتی، می توان گفت که ساده ترین تفاوت شهر و شهرستان در این است که شهر از شهرستان کوچک تر است. با این وجود، در تقسیم بندی های کشوری شهرستان کوچک تر از استان بوده و همچنین عظیم تر از بخش ها در نظر گرفته می شود. به بیان ساده تر، هر استان به چند شهرستان تقسیم شده و هر شهرستان نیز به چندین بخش تقسیم می شود. به علاوه، مجموعه شهر و بخش نیز یک شهرستان را تشکیل می دهند.
بر اساس ماده 7 قانون تقسیمات کشوری، شهرستان به واحدی از تقسیمات کشوری گفته می شود که محدوده جغرافیایی مشخص داشته و از به هم پیوستن چندین بخش هم جوار تشکیل شده است.
به طور معمول، بخش های هم جواری که از نظر عواملی مانند شرایط آب، هوا، آداب اجتماعی، مالی، سیاسی، فرهنگی و … مشابه به یکدیگر باشند و اعضای مناطق مختلف آن رابطه همگنی با یکدیگر داشته باشند، در کنار هم یک بخش را تشکیل می دهند. بر اساس این قانون، حداقل جمعیت یک شهرستان با مد نظر قرار دادن شرایط اقلیمی و پراکندگی کشوری در مناطق پرتراکم 120 هزار نفر و در مناطق کم تراکم 80 هزار نفر باید باشد.
شهر چیست؟
شهرها به همراه دهستان ها و روستاهای تابعه آن یک بخش را تشکیل می دهند. همچون شهرستان ها برای تعریف شهرها نیز ملاک اصلی اندازه شهر و تعداد جمعیت آن مد نظر قرار داده می شود. به طور کلی، شهر در علوم مختلف تعاریف متفاوتی را به خود می گیرد. برای مثال، مورخان شهر را بر اساس قدمت آن یا اقتصاددانان بر اساس شغل جمعیت غالب منطقه مورد نظر تعریف می نمایند. همچنین جامعه شناسان نیز شهر را منطقه ای پرتراکم از جمعیت در نظر می گیرند.
از نظر سازمان ملل، شهر مکانی با جمعیت بالاست که مرکز اهداف سیاسی، تاریخی و اداری مردم آن به شمار می آید و فعالیت اغلب مردم نیز حرفه ای غیر از کشاورزی است.
از لحاظ قانونی شهر در محدوده جغرافیایی بخش واقع شده است. همچنین بافت ساختمانی، امکان اشتغال و سایر عوامل ظاهری خاص خود را داراست. به علاوه، شغل اکثریت مردم در شهرها به کسب، تجارت، صنعت، کشاورزی، خدمات و فعالیت های اداری مربوط می شود. به علاوه، یک محدوده جغرافیایی شهری دارای حداقل 10 هزار نفر جمعیت است که وزارت کشور در آن می تواند امکان تشکیل انجمن های مختلف شهری یا شهرداری را صادر کند. بر اساس این قانون مشخص محدوده شهری به پیشنهاد شورای شهر، تصویب وزارت کشور و مسکن و شهرسازی انجام می شود.
تفاوت شهر و شهرستان در چیست؟
در این بخش بعضی از تفاوت های شاخص و کلیدی شهر و شهرستان را از جنبه های مختلف مالی، اجتماعی، تعداد جمعیت، بافت منطقه ای و … آورده ایم.
- واحد شهر نسبت به واحد شهرستان از ابعاد جغرافیایی کوچک تری تشکیل شده و جمعیت متراکم تری داراست.
- بخش های متعلق به یک شهر ممکن است به تدریج یا با پیشرفت امکانات آن ها عظیم تر شوند. به عبارتی، بعضی تقسیم بندی های جغرافیایی اطراف نیز به مرور زمان ممکن است در محدوده شهر جای بگیرند.
- شهرستان ها از بخش و شهر تشکیل می شوند. در مقابل، شهر از دهستان و روستاهای تابعه آن تشکیل یافته است.
- بر اساس تعریف قانونی شهر و شهرستان حداقل جمعیت شهر 10 هزار نفر و حداقل جمعیت شهرستان ها بین 80 تا 120 هزار نفر است.
- در تقسیم بندی کشوری شهرستان ها نسبت به شهرها از اولویت برنامه ریزی کشوری، سیاسی، مالی و فرهنگی بالاتری برخوردار هستند.
- به طور معمول، شهرستان ها مرکز اصلی قدرت های مالی، سیاسی، اجتماعی و … هستند. همچنین بیشتر دفاتر اداری مهم نیز در شهرستان ها مستقر می شوند.
- نهادهای شرکتی قدرتمند با فرصت های شغلی رو به رشد بیشتر در شهرستان ها دایر می شوند.
- بالاترین نهاد یک شهرستان شهرداری آن است. در مقابل، مسئولیت یک شهر را بخشداری آن بر عهده دارد.
جمع بندی
در این مقاله به آنالیز مفهوم شهر و شهرستان پرداخته و تعاریف قانونی آن ها را بیان کردیم. همچنین تفاوت شهر و شهرستان را از جنبه های تقسیم بندی جغرافیایی، امکانات اجتماعی، مالی، تعداد جمعیت و … مورد آنالیز قرار دادیم. نظر شما در خصوص تفاوت های بین شهر و شهرستان چیست؟ چه تمایزهای دیگری می توان بین شهر و شهرستان قائل شد؟ پیشنهادات و نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
اگر به خواندن چنین مطالبی علاقمند هستید، پیشنهاد می کنیم با تفاوت راکت و موشک و موارد دیگر نیز در انگیزه آشنا شوید.
منبع: مجله انگیزهbestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا
مجله سرگرمی: مجله سرگرمی و گردشگری