اصغر فرهادی با قهرمان چقدر شانس بردن اسکار را دارد؟ - مهسان بلاگ

از زمان بردن جایزه ویژه جشنواره کن نام قهرمان به عنوان یکی از شانس های اصلی بردن اسکار برترین فیلم غیرانگلیسی زیان مطرح شده است. هرچند اکران فیلم در ایران، بحث های زیادی را در میان اهالی سینما درباره شانس قهرمان در کسب جایزه مطرح نموده و بسیاری با شک و تردید به پیروزیت فیلم فرهادی در اسکار نگاه می نمایند.

با توجه به بحث های شکل گرفته در خصوص امکان پیروزیت قهرمان در اسکار و شرایطی که در سال های قبل منجر به بردن اسکار به وسیله فرهادی شد، سعی کردیم به تحلیلی درباره شرایط این فیلمساز بزرگ در اسکار 2022 برسیم. مقایسه دوره های گذشته ای که فرهادی پیروز به بردن اسکار شد با شرایطی که سال جاری وجود دارد، شمای کامل تر و بهتری را در خصوص پیروزیت یا عدم پیروزیت فرهادی پیش رویمان قرار می دهد.

سال 2009/ 1398

• درباره الی

فیلم اصغر فرهادی در سال 2009 در اسکار پذیرفته نشد ولی نام این کارگردان را به گوش سینمادوستان خارجی رساند. درام پرکشش با تعلیقی مجذوب کننده در کنار کارگردانی خوب، دیدنگران کشورهای دیگر را پای درباره الی نشاند تا نام فرهادی در خارج از مرزهای کشور مطرح گردد.

درباره الی با وجود اینکه جایزه خرس نقره ای برترین کارگردانی جشنواره بین المللی فیلم برلین را کسب کرد اما برای مرحله نهایی جایزه اسکار پذیرفته نشد تا ایران در سال 2009 نماینده ای در اسکار نداشته باشد. در آن سال، درام عاشقانه آرژانتینی به نام راز چشمان آن ها اسکار برترین فیلم غیرانگلیسی زبان را برد. فیلم شاید از داستان متفاوتی برخوردار نبود ولی کارگردانی چشم نواز خوان خوزه کامپانلا داوران آموزشگاه اسکار را برای دادن جایزه به این فیلم قانع کرد.

در آن سال دو فیلم مهم دیگر هم در اسکار برترین فیلم غیرانگلیسی زبان حضور داشتند که به اعتقاد بسیار از منتقدان لیاقت آن ها برای بردن اسکار بیشتر از فیلم آرژانتینی بود. روبان سفید میشاییل هانکه یکی از برترین فیلم های ساخته شده در آن سال بود که نخل طلا را برای کارگردانش به ارمغان آورد ولی در اسکار چندان مورد توجه قرار نگرفت.

بعلاوه درام پرکشش یک پیامبر از کارگردان فرانسوی، ژاک اودیارد، فیلم مجذوب کننده دیگری بود که بعضی آن را شایسته کسب جایزه می دانستند. اما داوران اسکار از کنار این فیلم هم گذاشتند تا در نهایت شگفتی، فیلم آرژانتینی با درامی ضعیف تر و داستانی ساده تر اسکار را به کشورش ببرد.

از بخت بد فرهادی در سال 2009 فیلم های قدری ساخته شدند تا او شانسی برای پذیرش در مرحله نهایی نداشته باشد. حتی اگر درباره الی در بخش نهایی هم پذیرفته می شد با وجود این فیلم های دیدنیی، شانس زیادی برای بردن جایزه نداشت.

سال 2012/ 1391

• جدایی نادر از سیمین

فرهادی در سال 2011 در اوج پختگی در فیلمسازی جدایی نادر از سیمین را کارگردانی کرد و توانست با فیلمش حسابی از مخاطبان و منتفدان دلربایی کند. جدایی نادر از سیمین یک اتفاق مهم و یک سبک تازه در سینمای ایران بود که با خودش موجی نو را به سینمای ایران آورد. اگرچه فرهادی با درباره الی این راستا را شروع نموده بود ولی با جدایی نادر از سیمین این راه را به کمال و پختگی رساند.

جدایی نادر از سیمین در سال 2011 بیش از 50 جایزه بین المللی کسب کرد که جایزه اسکار و گلدن گلوب مهم ترین شان به شمار میرود. این بار برخلاف دو سال پیش، هیئت انتخاب اسکار نه تنها فیلم فرهادی را برای بخش نهایی پذیرفت بلکه جایزه برترین فیلم غیرانگلیسی زبان را به جدایی نادر از سیمین داد تا سینمای ایران اولین اسکارش را از این رویداد مهم سینمایی دشت کند.

هر چقدر فرهادی دو سال پیش برای دیده شدن در اسکار بد شانس بود، این بار در نهایت خوش شانسی توانست افتخاری بزرگ را برای خودش و سینمای کشورش به دست بیاورد. سالی که فرهادی فیلم درخشانش را ساخت و روانه اسکار کرد، رقیب مهمی در سطح دنیای برای بردن اسکار نداشت و همین کارش را برای بردن جایزه راحت تر می کرد.

در این سال فیلمی از کارگردان های سرشناس اروپایی و آسیایی حضور نداشت و فیلم هایی معمولی و میانه رقیب فرهادی بودند. کله شق از بلژیک، در تاریکی از لهستان و آقای لازار از کانادا، رقبای جدایی نادر از سیمین برای کسب جایزه اسکار بودند. فیلم فرهادی در داستان و کارگردانی یک سر و گردن از رقبایش بالاتر بود و این کارگردان ایرانی در نهایت شایستگی جایزه اسکار را مال خود کرد.

این بار فرهادی به آنچه که لیاقتش بود رسید و این افتخار بزرگ را برای خود و سینمای ایران به ارمغان آورد. حالا دیگر همه در سطح دنیای با نام و چهره فرهادی آشنا شده اند و سینمایش مخاطبان زیادی در کشورهای مختلف پیدا نموده است. پس از این پیروزیت، تهیه نمایندگان کشورهای دیگر جهت همکاری با فرهادی ابراز علاقه مندی کردند و فصل تازه ای در کارنامه کاری کارگردان ایرانی شروع شد.

سال 2016/ 1395

• فروشنده

فرهادی پس از بردن جایزه اسکار، گذشته را با زبان فرانسوی ساخت که خیلی دیده نشد. پس از تجربه ناپیروز گذشته ، فرهادی بار دیگر به سینمای ایران برگشت و فروشنده را مقابل دوربین برد. پس از پیروزیت های جدایی نادر از سیمین، این فیلم به معیاری برای مقایسه آثار فرهادی تبدیل شد و فروشنده هم ناخودآگاه این قیاس را در فکر دیدنگر ایجاد می کرد.

فروشنده از جدایی نادر از سیمین فیلم ضعیف تری بود ولی به لحاظ داستان و موقعیت هایی که ایجاد می کرد، کشش و مجذوب کنندهیت های لازم برای دیدن را داشت. یک بار دیگر پرنده اقبال روی شانه های فرهادی نشست تا او در سالی که فیلم شاخص خارجی زبانی در اسکار حضور نداشت، بتواند برای دومین بار این جایزه را به خانه ببرد.

از زمانی که فروشنده جزو نامزدهای نهایی اسکار غیرانگلیسی زبان نهاده شد، حدس ها برای بردن جایزه به وسیله فرهادی بالا گرفت. بعضی می گفتند احتمال اینکه داوران بار دیگر چنین جایزه را به فرهادی بدهند، ضعیف است و بعضی دیگر معتقد بودند فروشنده در حد بردن جایزه اسکار نیست.

شاید این حرف که فروشنده در حد و میزان های بردن جایزه اسکار نبود تا حدودی درست باشد ولی نکته مهم اینجاست که فرهادی در آن سال هیچ رقیب مهم و جدی ای بر سر راهش نداشت. زیر شن از دانمارک، مردی به نام اوه از سوئد، تانا از استرالیا و تونی اردمان از آلمان چهار رقیب فروشنده برای کسب اسکار بودند.

از میان این چهار فیلم منتقدان تونی اردمان را جدی ترین رقیب فرهادی می دانستند ولی داستان فروشنده برای داوران اسکار مجذوب کننده تر بود تا فرهادی بار دیگر تاریخ سازی کند و دومین اسکار را ببرد. توجه به پیچیدگی روابط اجتماعی و انسانی در فیلم برای داوران اسکار اهمیت زیادی دارد و فروشنده به نسبت تونی اردمان فیلمی انسانی تر و اجتماعی تر بود. مسئله فیلم به مذاق داوران خوش آمد و فرهادی را در آن سال در جایگاه اول سینمای دنیا نشاند.

سال 2021/ 1400

• قهرمان

دوباره همان بحث های قدیمی که بر سر احتمال بردن جایزه اسکار به وسیله فروشنده وجود داشت، برای فیلم قهرمان هم پیش آمده است. بعضی قهرمان را ضعیف ترین فیلم فرهادی می دانند و شانسی برایش قائل نیستند و بعضی دیگر قهرمان را بهتر از جدایی نادر از سیمین می دانند و معتقدند بردن جایزه ویژه جشنواره کن گواهی بر کیفیت بالای فیلم است.

هنوز فهرست نهایی جایزه اسکار منتشر نشده ولی در صورت پذیرفته شدن قهرمان در اسکار -که احتمالش هم بسیار بالاست- این فیلم باید با این فیلم ها به عنوان جدی ترین رقبایش رقابت کند: ماشین مرا بران از ژاپن، دست خدا از ایتالیا و کوپه شماره6 از فنلاند.

سال جاری فرهادی بر خلاف دو دوره قبلی رقبای سرسختی را پیش رو دارد. هر سه فیلم بسیار خوش ساخت و مجذوب کننده هستند و از داستان هایی به شدت انسانی برخوردارند و همین نشانه ها شانس قهرمان را برای پیروزیت کاهش می دهد. به ویژه آنکه قدرت درام و مسئله فیلم در مقایسه با جدایی نادر از سیمین و فروشنده کوچک تر و ضعیف تر است و مجموع این عوامل شانس قهرمان را برای کسب جایزه کم می نماید.

دست خدا داستان پسری در ناآرامی های شهر ناپل در دهه 80 میلادی است و نام فیلم ارجاعی به گل هند مارادونا در جام دنیای دارد. ماشین من را بران که به تازگی از سوی منتقدان حلقه ی نیویورک به عنوان برترین فیلم شناخته شده، جایزه برترین فیلمنامه را از جشنواره کن برده است. داستان فیلم اقتباسی از کتاب مردان بدون زن هاروکی موراکامی است و شانس بالایی برای بردن اسکار دارد.

اما بسیاری از منتقدان فیلم فنلاندی کوپه شماره6 را جدی ترین رقیب قهرمان می دانند. این فیلم به طور مشترک با قهرمان، جایزه بزرگ جشنواره کن را دریافت کرد و همین احتمال رقابت نزدیک این دو فیلم در اسکار را می دهد. فنلاندی ها امیدوارند با کوپه شماره6 برای اولین بار جایزه اسکار را دشت نمایند و به این افتخار بزرگ برسند.

همه این فیلم ها در درجه بندی کیفی تا حدودی در یک سطح قرار دارند و نمی توانیم بگوییم سال جاری فیلمی یک سر و گردن از دیگر فیلم ها بالاتر است. تمام این فیلم ها مضامین و داستان هایی انسانی دارند و می توانند داوران را در محتوا و مضمون قانع کردن نمایند. قهرمان فرهادی هم در مقایسه با این فیلم ها، خیلی دست برتر را ندارد و به همین دلیل نمی توان از الان قهرمان را برنده اسکار دانست.

هرچند سال جاری هم شانس با فرهادی است و فیلم شاخصی مثل انگل که تمام چشم ها را به خود خیره کند در میان رقبایش حضور ندارد. هرچند در نبود چنین رقیب قدری، قهرمان نیز خیلی نمی تواند نظر قاطع داوران را به خود جلب کند. سال جاری نمی توانیم همچون سال 2011، قهرمان را از قبل برنده جایزه اسکار بدانیم. اسکار غیرانگلیسی زبان سال جاری رقابت میان میانه هاست و برخلاف سال هایی که فیلم های خیلی خوب و درخشانی حضور داشتند، این بار هیچ کدام از این فیلم ها کسی را شگفت زده نمی نماید.

fungroups.ir: گروه سرگرمی، مجله و انجمن سرگرمی

namit.ir: نامیت | مجله بازاریابی و مدیریت بازار