تلقین و 12 فیلم تکان دهنده دیگر که باعث می شوند به واقعیت خود شک کنید - مهسان بلاگ

لئوناردو دی کاپریو در نقش دان کاب، متخصص جاسوسی است که وظیفه دارد تیمی را جمع کند که بتواند به افراد تلقین کند، به گونه ای که با نفوذ در رویای یک فرد برای ایجاد ایده ای کوشش کنند تا این ایده در ذهن شخص مقابل رشد کند.

این مهارت در بین نخبگان و ثروتمندان بسیار جست وجو می گردد و توانایی دست کاری تفسیر ذهن نسبت به واقعی بودن رویا، بازدهی کلان دارد اما احتمالا حتی عواقب عظیم تری را هم در پی داشته باشد. کاب قبول می نماید که این کار را انجام دهد، پروژه ای که او را به مرز سلامت و جنون عقل می رساند و با خاطراتی که از ذهن او ساطع می گردد کل مأموریت و جان افراد تیمش به خطر می افتد.

فیلم های موجود در این لیست محدودیت های واقعیت را هم به چالش می کشند و دست کاری می کنند و این قضیه ممکن است مخاطبان را به بعضی از تفکرات و تعمقات وجودی بیندازد و تعمق وجودی تخصص کریستوفر نولان است، بنابراین نباید تعجب کنید که بسیاری از فیلم هایش به این لیست راه یافتند. البته همه آن ها اثر نولان نیستند اما هر یک از این فیلم ها از نظر بصری جالب هستند و این فاکتور ظریف کلی را دارند، چیزی که باعث می گردد تلقین خیلی زیبا و جذاب باشد. فیلم های این لیست به نوعی به یک دیگر شبیه هستند، خواه از لحاظ بازیگرهای تکراری و افراد پشت صحنه باشد یا طرح ها و مفاهیمی که ماهیت واقعیت را زیر سؤال می برند. بنابراین اگر سفر ذهنی تلقین را دوست داشتید، برای تماشای 12 فیلم ذهنی دیگر هم آماده شوید.

1. جزیره شاتر (Shutter Island)

• کارگردان: مارتین اسکورسیزی
• بازیگران: لئوناردو دی کاپریو، بن کینگزلی، مارک روفالو
• سال انتشار: 2010
• امتیاز راتن تومیتوز: 68 از 100

جزیره شاتر نوعی واکنش غریزی را القا می نماید که عنوان فیلم هم نشان دهنده آن است و فیلم کاملا تاریک تر از تلقین است. این فیلم بر اساس رمانی نوشته شده در سال 2003 به قلم دنیس لهان ساخته شده است و چندین بازیگر مشهور از جمله لئوناردو دی کاپریو و بن کینگزلی به کارگردانی مارتین اسکورسیزی در آن حضور دارند. مارشال آمریکایی، تدی دنیلز (دی کاپریو)، با در دست داشتن مجموعه ای از سرنخ ها و رمز ها که توسط شخصیت های مرموز به جا ماند، در حال تحقیق درباره ناپدید شدن بیماری از بیمارستان اشکلیف است. این بیمارستان برای دیوانگان جنایی، واقع در جزیره بارانی و منزوی شاتر، خارج از بوستون ساخته شده است. دنیلز، خودش ارتباطی شخصی به این پرونده دارد، زیرا ممکن است یکی از بیماران اسرارآمیز در این جزیره کلید افشای حقیقت در پس مرگ دل خراش همسر دنیلز را داشته باشد، حقیقتی که ناگزیر هر آنچه را که دنیلز درباره موجودیت خودش باور دارد زیر سؤال می برد.

جزیره شاتر هم مانند تلقین، مفهوم کاشت ایده در ذهن شخص دیگری را دنبال می نماید و دنیلز را نمایش می دهد که رویاها را در رویا تجربه می نماید. تدی دنیلز مانند شخصیت کاب در تلقین، با یاد و خاطره همسر مرده خود، دچار درگیری ذهنی می گردد. جزیره شاتر هم مانند تلقین انتهای باز دارد و بیننده مشتاق را در سؤال فرو می برد که آیا تدی دنیلز واقعا از اتفاقات صحنه نهایی فیلم مطلع است یا خیر. فیلم برداری جزیره شاتر به زیبایی، تیره و خاکستری است و موسیقی به طرز غم انگیزی مکمل کاوش ناخوشایند ذهن های آشفته این فیلم است. برای آن دسته از هواداران که دنبال چیز های نه چندان مهم هستند، یک ارتباط متناسب با مضمون این لیست وجود دارد. موسیقی ابتدایی فیلم از موسیقی متن فیلم درخشش اقتباسی از رمان استیون کینگ، محصول سال 1980 با بازی جک نیکلسون گرفته شده است. نیکلسون بعدها در کنار دی کاپریو در فیلم رفتگان، گزینه بعدی این لیست، بازی کرد.

2. رفتگان (The Departed)

• کارگردان: مارتین اسکورسیزی
• بازیگران: لئوناردو دی کاپریو، مت دیمون، جک نیکلسون، مارک والبرگ
• سال انتشار: 2006
• امتیاز راتن تومیتوز: 90 از 100

در ادامه آنالیز ارتباط دی کاپریو و اسکورسیزی به رفتگان یکی دیگر از فیلم های دلهره آور پلیسی در بوستون و شاید کم شباهت ترین فیلم به تلقین در این لیست می رسیم. از آنجا که رفتگان یک فیلم دلهره آور جنایی پر تنش مانند تلقین است، پر از عبور و مرور زیاد و جاسوسی، شلیک اسلحه و آمادگی برای نبرد و قطعا یکی از خشن ترین فیلم های این لیست است. بنابراین مخاطبانی که حساسیت های ظریف دارند، باید خود را برای انبوهی از کلمات زشت، تیر اندازی در مغز و حتی تعداد بیشتری از کلمات زشت آماده کنند.

بازیگران رفتگان شامل افراد درجه یکی مانند لئوناردو دی کاپریو و جک نیکلسون است و مت دیمون، الک بالدوین، مارک والبرگ و استعدادهای عظیم دیگری هم به عنوان نقش های فرعی در فیلم حضور دارند. گفت وگو های فیلم به تنهایی فضای بوستون را یادآور می شوند که در فیلم تأثیر گذار است و نمی توان از کار فوق العاده والبرگ گذر کرد که در هر سکانسی که در آن حضور دارد، آن صحنه را مال خود می نماید. اگر بازی های روان شناختی تلقین را دوست داشتید، پس مطمئنا رفتگان را هم دوست خواهید داشت. درباره چند دقیقه انتهای فیلم هم باید بگوییم که قطعا دهانتان از تعجب باز خواهد ماند.

3. انگاشته (Tenet)

• کارگردان: کریستوفر نولان
• بازیگران: جان دیوید واشنگتن، رابرت پتینسون، الیزابت دبیکی
• سال انتشار: 2020
• امتیاز راتن تومیتوز: 70 از 100

انگاشته فیلمی است که حسی مانند فیلم تلقین را به آدم می دهد. در حقیقت، به نظر می رسد انگاشته می خواهد خود تلقین باشد. هر چند که آن ظرافت کلی را داراست و امضای نولان در کارهایش را که توسط مفاهیم ذهنی، تصاویر خیره کننده، موسیقی حماسی و قطعا افرادی با کت و شلوار تعریف می گردد در خود جای داده است.

انگاشته کاملا یک فیلم مختص آدم های کت و شلواری است (همانند بسیاری از فیلم های این لیست). این فیلم پر از پیچیدگی بوده و فراتر از آن، یک معمای یک سر است با بیش از یک پاسخ. به نوعی مانند نام خود فیلم که از هر دو طرف یکسان خوانده می گردد (tenet) و فرضیه وارونگی فیلم را به خوبی القا می نماید. در واقع، زمان و ساختار فیلم خودش معکوس می گردد، به گونه ای که نیمه دوم فیلم در واقع نیمه اول است و برعکس.

درست مانند شخصیت های تلقین که با دست کاری در رویای یک شخص، از زمان به نفع خود استفاده می کنند، قهرمانان و شخصیت های اصلی انگاشته هم از فناوری برای مهار زمان استفاده می کنند. گرچه انگاشته از احساسات عمیق و ارتباط بین شخصیت ها که تلقین به وسیله آن ها به یک اثر کلاسیک ماندگار تبدیل شد، برخوردار نیست اما مطمئنا به خوبی دارای مفاهیم ذهنی و سبک خاص نولان است. اگر از طرح و فیلم نامه جاسوسی و روان تلقین لذت بردید، قطعا باید به انگاشته هم نیم نگاهی بیندازید.

4. یادگاری (Memento)

• کارگردان: کریستوفر نولان
• بازیگران: گای پیرس،کری آن ماس، جو پانتولیانو
• سال انتشار: 2000
• امتیاز راتن تومیتوز: 93 از 100

انگاشته تنها فیلمی نیست که نولان با ساختار آن در ذهن خود بازی می نماید. بسیاری از حرکات و تصاویر انگاشته، یادآور یادگاری، اولین فیلم نولان در سال 2000 هستند. فیلم با سکانسی از گای پیرس با موهای روشن و طلایی شروع می گردد که در آن به طور معکوس یک اسلحه را شلیک می نماید یا در حقیقت، او اسلحه را به درستی شلیک می نماید و تصویر برعکس به حرکت درمی آید. در یادگاری، با همان شخصیت کلاسیک نولان یعنی شخصی با کت و شلوار به نام لئونارد با بازی پیرس روبرو می شویم که به دنبال انتقام جویی و به دست آوردن پاسخ درباره مرگ تراژیک همسرش است.

پلیس با حرف های لئونارد درباره شب قتل وحشیانه همسرش، قانع نمی گردد اما با شرایطی که پس از حادثه برای ذهن لئونارد پیش می آید، موقعیت حتی به طور گیج کننده ای سورئال می گردد. خواهید دید که لئونارد حافظه کوتاه مدت خود را از دست می دهد و فقط می تواند زندگی خود را تا شب مرگ همسرش به یاد آورد. به لطف دوربین عکاسی پولاروید و خال کوبی های دائمی بدنش برای باقی ماندن سر نخ ها، لئونارد به طور نسبی می تواند به ردیابی مظنونان بالقوه ای که توسط پلیس نادیده گرفته شده اند بپردازد. یادگاری هم مانند تلقین، مفهوم و پدیده خاطرات کاذب و تحریف شده را آنالیز می نماید و بسیاری از این مفاهیم را برای تفسیر، باز و بی نتیجه می گذارد. اگرچه در این فیلم، انتها فقط شروع است و بالعکس. اگر این نوع ذهنیت سینمایی علاقه شما را برانگیخته است، پس باید دو ساعتی را به تماشای یادگاری اختصاص دهید.

5. پاپریکا (Paprika)

• کارگردان: ساتوشی کن
• بازیگران: مگومی هایاشی، تورو اموری، تورو فورویا
• سال انتشار: 2006
• امتیاز راتن تومیتوز: 84 از 100

وقتی وسیله ای که درمانگران برای ورود به رویاهای بیمارانشان استفاده می کردند به سرقت می رود، واقعیت های خودمطلع و ناخودمطلع افراد درگیر، سریعا تار و مبهم می گردد و این افراد تحت کنترل درمی آیند. حال، همه چیز به یک محقق جوان و شجاع، به نام چیبا بستگی دارد که وارد واقعیت غیر واقعی دنیای رویاها گردد و شرایط را درست کند. آیا او می تواند به همراه تیم کوچک متشکل از دوستانش در نجات بشریت پیروز گردد؟

پاپریکا یک انیمه ژاپنی است که در سال 2006 منتشر شد و از لحاظ بصری اگر نگوییم بیشتر، به همان اندازه آثار دیگر موجود در این لیست خیره کننده است. پاپریکا انگار نمونه اولیه فیلم تلقین است و به شدت با مضامین موازی دست کاری رویا، دخالت فناوری و حتی کنترل ذهن سروکار دارد. بنابراین اگر در داستان تلقین غرق شده اید، باید نگاهی به پاپریکا هم بیندازید.

6. بدون/خود (Self/less)

• کارگردان: تارسم سینگ
• بازیگران: بن کینگزلی، رایان رینولدز،
• سال انتشار: 2015
• امتیاز راتن تومیتوز: 19 از 100

بدون/خود با بازی بن کینگزلی و رایان رینولدز، یک فیلم زیبا، جذاب و کمتر دیده شده محصول سال 2015 است. کینگزلی نقش دامیان، پیشگام املاک و مستغلات شهر نیویورک و مدیر شرکتی را بازی می نماید که به سرعت پیر می گردد و رو به زوال می رود. دامیان که احساس می نماید هنوز کارهای زیادی برای انجام دادن دارد، تحت روشی کاملا بسیار محرمانه قرار می گیرد که در آن مطلعی و خاطرات او را به بدن یک اهدا کننده جوان (رینولدز) منتقل می کنند. مانند تلقین، بدون/خود هم شامل تصمیمات پرمخاطره ای است که توسط یک مرد ثروتمند در حال مرگ گرفته می گردد، تصمیماتی که حول یک رابطه پرتنش پدر و فرزندی است و دوباره مانند آنچه در تلقین دیدیم، شخصیت های زبده ای مانند دامیان می توانند به وسیله دست کاری بدن، زندگی در زندگی را تجربه کنند که در نهایت دامیان را به کشف واقعیتی از خود می رساند که تصورش را نمی کرد.

بدون/خود، همان طرح تلقین را همراه با یک پس زمینه خیره کننده از شهر، مفاهیم پیشرفته تکنولوژی و افراد کت و شلواری دارد.

7. پرستیژ (The Prestige)

• کارگردان: کریستوفر نولان
• بازیگران: کریستین بیل، هیو جکمن، مایکل کین، اسکارلت جوهانسون
• سال انتشار: 2006
• امتیاز راتن تومیتوز: 76 از 100

وقتی به فیلم های ذهنی مانند تلقین فکر می کنید، ممکن است دوره ای از تاریخ مانند اواخر دهه 1800، بلافاصله به ذهنتان خطور نکند اما با وجود کریستوفر و جاناتان نولان در پشت صحنه و کریستین بیل و مایکل کین که در بتمن نولان هم هم بازی بودند، می توانید مطمئن باشید که پرستیژ در این لیست واقع شده است. نمی توانیم بدون توجه از حضور هیو جکمن به عنوان بازیگر اصلی عبور کنیم، به همراه دیوید بویی، ستاره راک که به جای نیکولا تسلا نابغه حوزه انرژی ایفای نقش می نماید.

در فیلم، بیل و جکمن به عنوان شعبده بازان رقیب یکدیگر حضور دارند که به طور مداوم هم تماشاگران فیلم و هم حضار داخل فیلم را شگفت زده می کنند و پیچش ها و لایه های فراوانی را به داستان اضافه می کنند که رقابت آن ها را به سوی عواقب خطرناک و دردناکی پیش می برد. شخصیت و زندگی نیکولا تسلا به طرز رضایت بخشی به داستان و طرح فیلم گره خورده است. فضاسازی و تصاویر فیلم از نظر بصری خیره کننده هستند و جزئیات بازه زمانی نمایش داده شده کاملا دقیق است. برای سرگرمی ذهن جست وجوگرتان می توانید پرستیژ را ببینید.

8. ماشین کار (The Machinist)

• کارگردان: برد اندرسون
• بازیگران: کریستین بیل، جنیفر لیسون لی
• سال انتشار: 2004
• امتیاز راتن تومیتوز: 77 از 100

یکی دیگر از نقش آفرینی های کریستین بیل در این لیست که در آن نقش ترور رزنیک را در فیلم زمخت و تاریک ماشینکار در سال 2004 بازی می نماید. بیل به دلیل تغییر فرم زیاد اندام بدن برای آماده شدن در ایفای نقش، مشهور است و این فیلم یکی از برجسته ترین آن ها است. رزنیک یک فرد بی خواب، بی ادب و بدبخت است که به عنوان ماشینکار در یک کارخانه، درآمدی ناچیز برای زندگی خود به دست می آورد و به گفته خود کاراکتر در فیلم، او یک سال است که نخوابیده و همان طور که مخاطب شاهد است، اوضاع رفته رفته عجیب و غریب تر می گردد. مانند لئونارد در فیلم یادگاری، ترور رزنیک هم سعی می نماید با نوشتن یادداشت هایی برای خودش، واقعیت زندگی خود را کنترل کند اما با چیره شدن انزوا، پارانویا و کمبود خواب بر رزنیک، او خاتمه راه حلی را پیدا می نماید که این چرخه بی خوابی و شاید جنون او را انتها دهد. ماشینکار دارای همان احساس سردی و فطری فیلم های یادگاری و رفتگان است.

9. ماتریکس (The Matrix)

• کارگردان: واچوفسکی ها
• بازیگران: کیانو ریوز، کری ان ماس، لارنس فیشبرن
• سال انتشار: 2000
• امتیاز راتن تومیتوز: 88 از 100

توماس اندرسون یک آدم معمولی است که صبح ها به عنوان کارمند در اداره کار می نماید و دوست دارد شبانه در دنیای هک کامپیوتر ها دست و پا بزند. آقای اندرسون توسط دیگر هکرها به صورت آنلاین با نام نئو شناخته می گردد و سپس توسط انسان های مطلع با نام یگانه فرد شناخته می گردد.

ماتریکس ، همان طور که برای نئو نشان داده شد، دنیایی مصنوعی است که تک تک انسان های روی زمین را در بر می گیرد و آن ها را در یک سیستم رایانه ای به بردگی می کشد، جایی که بیشتر مردم حتی به یاد نمی آورند که در آنجا متولد شده اند. همان طور که مورفیوس، همکار و راهنمای دنیای واقعی به نئو شرح می دهد، ماتریکس دنیای است که بر روی چشمان شما کشیده شده تا شما را از حقیقت کور کند. برای مورفیوس و امثال او که در ماتریکس بیدار شده اند، نئو شخصیت ناجی است که پیشگویی شده بشر را از این سیستم نجات می دهد.

ماتریکس در سال 1999 اکران شد و همچنان یک فیلم قاطع درباره زیر سؤال بردن ماهیت واقعیت است. کیانو ریوز در نقش نئو در راس بازیگران است و لارنس فیشبرن به عنوان حکیم فرزانه، مورفیوس و کری ان ماس در نقش ترینیتی زیبا و مرموز او را همراهی می کنند. جو پانتولیانو هم به عنوان بازیگری فرعی حضور دارد که بعدها با بازی در فیلم یادگاری دوباره با کری ان ماس همکاری کرد. هوگو ویوینگ در نقش مأمور ویژه ماتریکس است که در ظاهر انسانی خود مجسم شده و در فیلم با نام مأمور اسمیت (شخصیتی با کت و شلوار) شناخته می گردد. اما فقط حضور شخصیت های کت و شلواری نیست که باعث جذابیت ماتریکس شده و این فیلم با داشتن صحنه های مبارزه فوق العاده چشم نواز، تصاویر جذاب و حتی گروه افرادی با لباس چرم سیاه، هنوز هم به یاد آورده می گردد.

10. به زودی (Anon)

• کارگردان: اندرو نیکول
• بازیگران: آماندا سیفرید، کلایو اوون
• سال انتشار: 2018
• امتیاز راتن تومیتوز: 37 از 100

به زودی یک فیلم دلهره آور سایبری است که مانند ماتریکس دارای هک و مانند تلقین دارای هیجان سرقت است. این فیلم محصول سال 2018، با بازی کلایو اوون و آماندا سیفرید، یک بازی گنگ دنباله دار را تعریف می نماید که در یک شهر آینده اتفاق می افتد که در آن، جامعه از نظر بیولوژیکی به سیستم فناوری و اینترنت (اتر) متصل است.

شخص با کت و شلوار، سال (اوون)، یک کارمطلع است که از این فناوری متصل برای مبارزه با جرم و جنایت استفاده می نماید و کاملا به سیستم شناسایی هویت و تشخیص آن وابسته است. هنگامی که یک قاتل در شهر پرسه می زند و افراد ثروتمند را هدف قرار می دهد و به اتر حمله می نماید تا آثار تصویری قتل ها را پاک کند، سال باید مخفی گردد تا این هکر یا قاتل را پیدا کند و او را به محاکمه قضایی برساند. البته اگر ابتدا زندگی خود سال هک نگردد.

11. میان ستاره ای (Interstellar)

• کارگردان: کریستوفر نولان
• بازیگران: متیو مک کانهی، جسیکا چستین، مایکل کین، آن هاتاوی
• سال انتشار: 2013
• امتیاز راتن تومیتوز: 72 از 100

میان ستاره ای واقعا یک فیلم گیج کننده است. فیلم در آینده ای نه چندان دور اتفاق می افتد و مأموریتی به نام پایداری را روایت می نماید که در آن، خدمه یک سفینه فضایی وظیفه سفر به سیاهچاله در جست وجوی سیارات قابل سکونت برای مردم زمین را دارند. دقیقا مانند تلقین، میان ستاره ای هم ماهیت واقعیت و زمان را جست وجو می نماید که به خصوص مربوط به نظریه نسبیت انیشتین است و معنای آن را برای علاقه مندان به مرز های نامعلوم زمان و مکان می شکافد. ارائه ظریف مفاهیم و نظریه های علمی درون فیلم، تنها با تصاویر خیره کننده آن ها قابل درک است و در کنار آن، موسیقی متن هانس زیمر، همه این مفاهیم را به مرحله بالاتری ارتقا می دهد. اگر ساختمان های با معماری جالب در فیلم تلقین را زیبا می دانید، پس قطعا جزئیات ساختار دنیا و به تصویر کشیدن کل سیارات در این فیلم باید توجه شما را به خود جلب کند.

در این فیلم هم مت دیمون ایفای نقش می نماید. مت دیمون حضوری کم ولی مهم دارد و در کنار او، بازیگر نقش اول میان ستاره ای، متیو مک کانهی، آن هاتاوی، کیسی افلک، جسیکا چستین و مایکل کین بازی می کنند. این یک فیلم به کارگردانی نولان است، بنابراین حضور مایکل کین در آن، غیرمنتظره نیست.

12. ورود (Arrival)

• کارگردان: دنیس ویلنوو
• بازیگران: امی آدامز، جرمی رنر
• سال انتشار: 2016
• امتیاز راتن تومیتوز: 94 از 100

ورود فیلمی با مفاهیم ذهنی در سطح میان ستاره ای است و به مضمون سفر به فضا، تفسیرهای پیچیده از زمان و برداشت های منحصر به فرد از زبان و زبان شناسی می پردازد. امی آدامز در این فیلم اقتباسی از رمان تد چیانگ به کارگردانی دنیس ویلنوو بازی می نماید و داستان به تفسیرهای انیشتینی از وجود ما می پردازد که به طور خاص مربوط به توهمات گذشته، حال و آینده است. مانند بعضی دیگر از نمونه های این لیست 12 فیلمی، ورود هم از ترتیب زمانی وقایع پیروی نمی نماید. حداقل، نه نوع نظم مبتنی بر خطی که ما انسان ها به عنوان زمان تجربه می کنیم و همین نکته، عنصر پیچش زمانی فیلم ورود را تکمیل می نماید.

کیفیت سفینه عظیم سنگی تخم مرغ مانند موجود در فیلم از نظر بصری با شهرهای عظیم فیلم تلقین یکسان است و پیچش زمانی و زبان فیلم هم در نوع خود بسیار جالب است. ورود هم مانند میان ستاره ای و تلقین یک فیلم تفکر برانگیز است، به نوعی که با تماشای آن برای بار دوم ممکن است چیزهای بیشتری از آن متوجه شوید. در میان دوازده فیلم موود در لیست تماشای این فیلم به شدت توصیه می گردد.

منبع: Collider

دور زمین: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور ارزان، تور لحظه آخری، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه