جاذبه گردشگری چیست و چرا ایران با وجود منابع فراوان، هنوز جاذبه های واقعی کمی دارد؟ - مهسان بلاگ

برای دریافت مشاوره و خدمات تخصصی گردشگری و سفر به سراسر دنیا با مجری مستقیم تورهای مسافرتی و گردشگری همراه باشید.

همزمان با تفکر توسعه صنعت گردشگری در کشور، در بسیاری از موارد شاهد هستیم که مسئولان گردشگری، ایران را در زمره پنج کشور اول از لحاظ جاذبه های طبیعی و جزو ده کشور اول از نگاه جاذبه های فرهنگی قلمداد می کنند. در این نوشتار به تعریف جاذبه گردشگری می پردازیم تا موضوع برای خوانندگان روشن شود. با این که ارائه تعریف دقیق و جامع از جاذبه گردشگری کار بسیار ساده ای نیست، اما می توان به گونه های زیر آن را تعریف کرد: این جاذبه گردشگری که می گویند، یعنی چه؟

همزمان با تفکر توسعه صنعت گردشگری در کشور، در بسیاری از موارد شاهد هستیم که مسئولان گردشگری، ایران را در زمره پنج کشور اول از لحاظ جاذبه های طبیعی و جزو ده کشور اول از نگاه جاذبه های فرهنگی قلمداد می کنند.

در این نوشتار به تعریف جاذبه گردشگری می پردازیم تا موضوع برای خوانندگان روشن شود.

با این که ارائه تعریف دقیق و جامع از جاذبه گردشگری کار بسیار ساده ای نیست، اما می توان به گونه های زیر آن را تعریف کرد:

1) معینه خاص و ویژه مکانی معین، از لحاظ ظاهری و فرهنگی، که بازدید کنندگان و گردشگران با دیدن آن نیازهای تفریحی مورد نظر خود را از جهات مختلف تامین کنند. معینه ها شامل ویژگی های آب و هوایی ، فرهنگی، گل و گیاه، چشم اندازها و یا ویژگی های منحصر به فرد مکانی، همچون تالارهای اجرای برنامه، موزه یا یک آبشار و... می شوند.

2) ویژگی ها یا معینه های مثبت و مطلوب مکانی یا منطقه ای، برای یک یا مجموعه ای از فعالیت هایی که مورد نظر مشتری یا بازار دریافت کننده هستند؛ شامل ویژگی های آب و هوایی، چشم اندازها، فعالیت های خاص و فرهنگی بومی و....

به طور کلی، دو گروه جاذبه وجود دارند: جاذبه هایی که از طریق بشر به وجود آمده اند و جاذبه هایی که طبیعت در اختیار ما قرار داده است. بهتر است ما از این جاذبه ها، به عنوان منابع (در این جا منابع گردشگری) یاد کنیم. اما اگر قرار است این منابع به عنوان جاذبه های گردشگری یا همان tourist attraction مطرح شوند، بایستی تمام معیارهای معین و ضروری را دارا باشند.

توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که بخش عمده گردشگری به تجارت آن مربوط می شود و اصولا به همین علت از آن به عنوان صنعت یاد می شود. بنابراین جاذبه های گردشگری علاوه بر به وجود آوردن یک تجربه واقعی گردشگری برای گردشگر، باید بتوانند فعالیت هایی را هم برای مؤسسات تجاری فراهم کنند.جاذبه های گردشگری می بایستی مجوز ها و مصوبه های مربوطه جهت عملکرد مناسب را داشته باشند. در واقع امنیت، سلامت و تسهیلات آن مورد تایید باشد.

جاذبه های گردشگری باید در فهرست سازمان متولی امر دارای شماره ثبت و محلی معین باشند. می بایستی در روزهای کاری، تعطیلات آخر هفته و همچنین تعطیلات عمومی و رسمی باز باشند یا اگر در همه روزها یا ساعات باز نیستند، به صورت معین و واضح زمان های باز بودن آنها در بروشور ها و تمام رسانه های تبلیغاتی (تبلیغات آگهی ها)، شبکه های اینترنتی و غیره عنوان شده باشد.جاذبه های گردشگری باید از طریق بروشور ها، لوح های فشرده و... معرفی شوند و در اختیار بازدیدنمایندگان قرار گیرند.

در راستا نقشه، بناها یا جاذبه های طبیعی باید به طور معین علامت زده شوند تا به سهولت شناسایی شوند و می بایستی همواره پاکیزه و آماده ارائه خدمات در هر زمان و ساعتی باشند، همچنین باید دارای تسهیلات قابل دسترسی بهداشتی باشند.جاذبه های گردشگری باید دارای فضای مناسب و کافی برای پذیرایی از بازدیدنمایندگان باشند و همواره آمار تعداد بازدید کنندگان را در دست داشته باشند.

حال، این سؤالات مطرح می شوند که چند مکان گردشگری را در ایران می شناسیم که درآمد قابل توجهی برای خود دارند تا جایی که حداقل بتوانند از پس هزینه های نگهداری و به فرض حقوق کارکنان برآیند؟

به چند بنا یا سایت تاریخی می توان اطمینان کرد که در روزهایی که انتظار داریم باز باشند و با در بسته برخورد نکنیم؟ چند سایت فرهنگی یا طبیعی در ایران به خوبی و در حد استانداردها نگهداری می شوند؟ تسهیلات پذیرایی، سرویس های بهداشتی، راستاهای دسترسی در چند مکان گردشگری قابل توجه و مورد اعتماد هستند؟

بنابراین می توان گفت که ما در ایران، منابع گردشگری بسیاری داریم ولی جاذبه کم داریم.

نتیجه‌گیری:
بررسی‌های انجام شده در این نوشتار به روشنی نشان می‌دهد که برخورداری از منابع طبیعی و فرهنگی، لزوماً به معنای داشتن جاذبه‌های گردشگری نیست. جاذبه گردشگری تنها زمانی شکل می‌گیرد که یک منبع مشخص، با زیرساخت‌ها، خدمات و برنامه‌ریزی مناسب همراه باشد و بتواند تجربه‌ای امن، لذت‌بخش، و منطبق با استانداردهای جهانی برای گردشگر فراهم کند. متأسفانه در بسیاری از موارد، ضعف در مدیریت، نبود امکانات پایه‌ای، فقدان اطلاع‌رسانی درست و بی‌توجهی به اصول خدمات‌رسانی، باعث شده‌اند تا منابع گردشگری کشور به جاذبه‌های بالفعل تبدیل نشوند. در نتیجه، آنچه امروز بیش از هر زمان دیگری نیاز داریم، عبور از نگاه صرفاً شعاری به گردشگری و ورود به مرحله‌ای مبتنی بر برنامه‌ریزی، استانداردسازی و بهره‌برداری اصولی است؛ مسیری که اگر به درستی طی شود، می‌تواند صنعت گردشگری ایران را از یک ظرفیت بالقوه، به یک موتور محرک واقعی در اقتصاد کشور تبدیل کند.