نکات مثبت و منفی طرح صلح اشرف غنی برای افغانستان - مهسان بلاگ

در شرایطی که تلاش برای برگزاری کنفرانس استانبول در جریان است و کننده آمریکا نیز در روزهای اخیر به کشورهای منطقه سفر کرده و با چهره های سرشناس زیادی در این رابطه دیدار کرد، محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان از طرحی سه مرحله ای برای صلح رونمایی کرد که قرار است در کنفرانس استانبول در خصوص این طرح صلح بحث و مصاحبه صورت گیرد.

بر اساس جزئیاتی که از این طرح صلح منتشر شده، اشرف غنی در صدد است تا پیش از برگزاری انتخابات در افغانستان با گروه طالبان به توافق برسد و آتش بس دائمی حاصل شود.

این طرح نشان می دهد که در فاز نخست، اشرف غنی خواهان دستیابی به اجماع در خصوص توافق سیاسی و استقرار آتش بس با نظارت سازمان های بین المللی است.

فاز دوم شامل برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و استقرار دولت صلح و نیز اجرای ترتیبات حرکت به سوی نظام سیاسی جدید خواهد بود.

ترسیم چارچوب قانون اساسی، استقرار مجدد پناهندگان و طرح توسعه نیز به عنوان فاز سوم و پایانی طرح پیشنهادی اشرف غنی در نظر گرفته شده است.

برای تحلیل بهتر این طرح صلح و همچنین تحولات مربوط به افغانستان میزگردی مجازی با حضور داوود عرفان رئیس سابق دفتر هرات انستیتو مطالعات استراتژیک افغانستان و محمد حسن جعفری دبیرکل حزب رفاه ملی افغانستان ترتیب دادیم.

شرکت کنندگان در این جلسه در خصوص ارزیابی خود از طرح صلح اشرف غنی این طور پاسخ دادند:

محمد حسن جعفری: طرح سه مرحله ای که رئیس جمهور ارائه کرده و شامل برقراری آتش بس، برگزاری لویی جرگه و انجام انتخابات زود هنگام است می تواند نقطه مثبتی برای رسیدن به صلح باشد.

در این خصوص باید گفت از آنجا که این طرح یک طرحی داخلی است می تواند مسائل موجود در افغانستان را بهتر پوشش بدهد؛ زیرا با توجه به اینکه کشورهای خارجی با آداب، رسوم و فرهنگ افغانستان آشنا نیستند طرح های ارائه شده از سوی آنها نیز نمی تواند طرحی جامع و تضمین کننده خروج افغانستان از شرایط فعلی باشد.

داوود عرفان: نکته مهم درباره این طرح صلح آن است که مردم افغانستان پیش تر نیز شاهد ارائه چنین طرح هایی بوده اند. در این طرح صلح تلاش شده جملات به گونه ای استفاده شوند تا مردم این طور احساس کنند که حاکمیت به دنبال دفاع از حقوق آنها است. در واقع غنی تلاش کرده تا با استفاده از مفاهیم و جملات مثبت مردم افغانستان را با این طرح همراه کند.

نکاتی که در این طرح صلح مطرح شده آرزوی هر شهروندی است اما سوال اساسی این است که آیا خود آقای اشرف غنی و دولت ایشان در زمان زمامداری به این موارد معتقد بوده یا خیر.

ابعاد داخلی طرح صلح اشرف غنی

به گزارش خبرنگاران، شرکت کنندگان در این نشست در خصوص تحلیل بخش های مختلف طرح صلح اشرف غنی، این طور اعلام نظر نمودند:

عرفان: در خصوص طرح صلحی که از سوی آقای اشرف غنی منتشر شده و در اختیار رسانه ها قرار گرفته باید گفت هر یک از سه بند این طرح صلح خود دارای ابعاد مختلفی هستند. در بعد داخلی اشرف غنی هیچ طرحی برای تمرکز گرایی زیادی که در افغانستان وجود دارد ارائه نکرده است. در خصوص توزیع و انتقال قدرت نیز راهی به جز انتخابات پیشنهاد نشده که البته باید گفت در سال های گذشته نظام انتخابات با توجه به اعتراضاتی که به نتایج انتخابات افغانستان وجود داشته نشان داده نظام کارآمدی نیست. نکته دیگر آنکه در حدود 25 طرح صلح به شورای عالی صلح ارسال شده که در 17 مورد آن بر نظام تمرکززدایی تاکید شده و این در حالی است که یکی از مسائل موجود در افغانستان همین نظام تمرکززدایی است.

باید گفت که صرف استفاده از مفاهیم شیک و زیبا نمی توان مسائل داخلی افغانستان را حل کرد. برای مثال بحران هویت، بحران مشروعیت، بحران نفوذ، بحران مشارکت و تبعیض موجود در افغانستان که متأسفانه در طرح صلح اشرف غنی راهکاری برای حل این بحران ها دیده نمی شود.

نکته دیگر آنکه تمامی آنچه که آقای غنی در این طرح صلح از آن صحبت کرده حرف هایی هستند که در سال های گذشته شنیده ایم؛ موردی همچون دعوت از طالبان برای پیوستن به قدرت در حالی که همه می دانند اگر قرار بود طالبان به قدرت بپیوندد نیازی به این همه جنگ و خونریزی نبود. فکر نمی کنم این طرح بتواند رضایت طالبان را جلب کند بخاطر آنکه اگر طالبان همه قدرت را نخواهد دست کم به بخش اعظمی از آن چشم دوخته و این در حالی است که در طرح صلح اشرف غنی، طالبان به نیرویی شبیه نیروهای حکمتیار تبدیل می شود که در درون مناسبات دولتی ادغام شود. نکته مهم دیگر آن است که به نظر می رسد کل طرح به گونه ای ترسیم شده که حضور اشرف غنی در قدرت تضمین شود و این در حالی است که اغلب جریان های سیاسی تاکید دارند یکی از مسائل اساسی افغانستان حضور ایشان در قدرت است.

استاد جعفری دبیرکل حزب رفاه ملی افغانستان در تحلیل ابعاد داخلی طرح صلح اشرف غنی گفت: در بعد داخلی این طرح باید گفت برقراری آتش بس یک نکته کلیدی در هر طرح صلحی است و اگر افغانستان می خواهد به سمت ثبات پیش برود باید در ابتدا آتش بس در آن برقرار شود و با توجه به اینکه طالبان به اقدامات خود ادامه می دهد می توان نتیجه گرفت که این گروه خواهان برقراری آتش بس نبوده و خواهان صلح نیست.

در خصوص موضع طالبان باید گفت که این گروه هیچ حرفی برای گفتن ندارد و اگر خواهان مشارکت در قدرت است ما مسئله ای با آن نداریم اما باید این مشارکت از طریق دموکراسی و شرکت در انتخابات باشد. کنندگان طالبان در انتخابات شرکت کنند و اگر مردم افغانستان به آنها رأی دادند ما نیز حضور آنها را در قدرت می پذیریم.

نکته این است که طالبان به چیزی کمتر از برقراری امارت اسلامی راضی نیست اما باید گفت آنچه طالبان به دنبال آن است امارت اسلامی نیست بلکه تفکرات یک گروه واپسگرا است.

در خصوص انتخابات نیز با توجه به آنکه اشرف غنی گفته در انتخابات بعدی نامزد نخواهد شد این امر می تواند نکته ای مثبت برای برون رفت از شرایط فعلی باشد.

ابعاد منطقه ای

دکتر داوود عرفان در تحلیل ابعاد منطقه ای از طرح صلح رئیس جمهور افغانستان این طور اظهار نظر کرد: در بحث دوم یعنی بعد منطقه ای طرح صلح اشرف غنی، باید گفت یکی از مسائل اصلی افغانستان شرایط خط دیورند (خط مرزی) با پاکستان است. خود آقای اشرف غنی از این خط مرزی به عنوان خط فرضی یاد می کند، مشخص است که اگر منطقه بخواهد از شرایط فعلی عبور کرده و به یک شرایط باثبات تری برسد این امر نیازمند اقدامات همه کشورهای منطقه است.

نکته دیگر اینکه در این طرح اصلاً مشخص نیست که در آینده رقابت هند و پاکستان بویژه در افغانستان به چه شکلی خواهد بود و موضع دولت در این رابطه چیست. مشکل آمریکا با کشورهای همسایه افغانستان به چه شکل خواهد بود، رابطه افغانستان با کشورهای همسایه چگونه تعریف می شود، موضوع حمایت برخی در منطقه از گروه های تروریستی به چه صورت خواهد بود و اینکه چه مکانیسمی برای این امر وجود دارد که دولت بعدی افغانستان با مشارکت کشورهای منطقه از شرایط فعلی گذر کرده و به شرایط با ثبات تری برسد.

استاد جعفری نیز در این رابطه گفت: در بعد منطقه ای نیز ما از کشورهایی مثل پاکستان و برخی کشورهای عربی می خواهیم که حمایت خود از طالبان را قطع کرده و سعی در ارزش افزایی برای این گروه نداشته باشند تا مشکل دیگری به مسائل افغانستان اضافه نشود. اگر این کشورها حمایت خود را از طالبان قطع کنند این گروه حرف زیادی برای گفتن نخواهد داشت.

ابعاد بین المللی

دبیرکل حزب رفاه ملی افغانستان در تشریح دیدگاه خود در خصوص بعد بین المللی طرح صلح اشرف غنی گفت: در بخش بین المللی نیز ما از کشورهایی همچون انگلیس و آمریکا می خواهیم که به خواست مردم افغانستان احترام بگذارند. آمریکا اگر خواهان خروج آبرومندانه از افغانستان است باید به خواست مردم این کشور احترام بگذارد و اجازه دهد تا خود مردم افغانستان برای آینده تصمیم بگیرند و خواست خود را بر مردم ما دیکته نکنند.

از سازمان ملل و شورای امنیت نیز می خواهیم که اجازه دهند تا خود افغان ها برای کشورشان تصمیم بگیرند و کنترل امور همچون کنترل پروازها را به خود افغان ها واگذار کنند. بهتر است سازمان ملل تلاش خود را معطوف حمایت از صلح افغانستان و یکپارچگی آن کند و نه پاره پاره شدن افغانستان.

رئیس دفتر هرات انستیتو مطالعات استراتژیک افغانستان نیز در این رابطه گفت: در بخش سوم که بخش جهانی طرح صلح است، شاهد نوعی خواهش از سوی اشرف غنی برای کسب حمایت قدرت های جهانی از این طرح هستیم. به هیچ وجه منطقی نیست که رقابت قدرت های جهانی در بخش های مختلف بویژه منطقه آسیای میانه که افغانستان گلوگاه آن محسوب می شود را با سطحی نگری تحلیل کنیم. مواردی مانند حضور قدرتمند چین در منطقه، راه ابریشم، بازگشت دوباره روسیه به بازی قدرت، قدرت های منطقه ای نظیر هند، ایران و پاکستان را نمی توان به سادگی تحلیل کرد.

نکته دیگر موضوع بی طرفی است که در این طرح به آن اشاره شده است. موضوع این است که این بی طرفی به چه شکلی باید باشد؟ آیا بی طرفی صرفاً از طرف افغانستان است یا آنکه کشورهای منطقه ای و قدرت های جهانی نیز به این بی طرفی پایبند هستند؟ به نظر من وقتی صحبت از بی طرفی می شود باید شرایطی نظیر آنچه سوئیس یا بلژیک دارند رخ بدهد. به نظر من دستگاه دیپلماسی افغانستان نه اراده و نه نیروی لازم برای ایفای نقش در معادلات منطقه ای را ندارد.

کنفرانس صلح استانبول

دبیرکل حزب رفاه ملی افغانستان درباره ارزیابی خود از کنفرانس استانبول نیز گفت: در خصوص نشستی که قرار است در ترکیه برگزار شود نیز باید بگویم که بهتر بود ترکیه با دعوت از احزاب قدیمی و ریشه دار افغانستان و شنیدن طرح های آنها امکان مشارکت همه گروه های فکری را در این نشست فراهم می کرد. اینکه ترکیه فقط از چند گروه مورد علاقه خود برای نشست افغانستان دعوت کند نمی تواند مثمر ثمر باشد.

البته باید گفت از آنجا که ترکیه کشوری مسلمان است ما برگزاری این نشست را در آن مثبت می دانیم اما با این وجود ترکیه باید دست کم در خصوص دو موضوع روشنگری کند یکی آنکه این کشور عضو ناتو است و با توجه به حضور این پیمان نظامی در افغانستان باید دید نگاه ترکیه به حضور نظامیان خارجی در افغانستان چیست؟

نکته دیگر اینکه ترکیه باید این امر را روشن کند که آیا این نشست در چارچوب سیاست های سازمان ملل برگزار می شود یا آنکه سازمان ملل بازیچه بوده و از آن استفاده ابزاری شده و ترکیه بنا به خواست آمریکا این نشست را برگزار می کند.

به نظر من اگر این نشست به تعویق بیفتد مثمرثمرتر خواهد بود چون به نظر می رسد پافشاری برای برگزاری آن در موعد مقرر خواست آمریکا است و نه افغانستان.

دبیرکل حزب رفاه ملی افغانستان در ادامه گفت: ما طرح های جامعی برای صلح در افغانستان داریم که حاضریم این طرح ها را در اختیار هر کشور و یا گروهی که به دنبال برقراری صلح در افغانستان است حتی آمریکا قرار دهیم.

تورهای دور زمین: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور لحظه آخری، تور ارزان، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه