وای فای هواپیما چگونه کار می نماید و چه محدودیت هایی دارد؟ - مهسان بلاگ

این سؤال را در مواقع دیگری مثل قطعی های حتی یک ساعته دسترسی مان به اینترنت مثلا به دلیل قطعی برق یا تمام شدن شارژ باتری گوشی مان نیز از خودمان می کنیم و به نظر می رسد کمتر کسی آن روزها را به یاد بیاورید. گاهی اوقات با کاهش حتی لحظه ای سرعت اینترنت این سؤال به ذهنمان خطور می نماید: در روزهایی که سرعت اینترنت از آیکون H+ بالای صفحه گوشی مان فراتر نمی رفت، چگونه می توانستیم عادی زندگی کنیم؟

اینطور به نظر می رسد که هرچه اتصال به اینترنت گسترده تر و پرسرعت تر می گردد، وابستگی به آن افزایش می یابد و دیگر نمی توان در این جهت به عقب بازگشت. امروزه گستردگی دسترسی به اینترنت پرسرعت به حدی رسیده است که استفاده نکردن از اینترنت با سرعت حداقل 4G فقط به زمان هایی محدود است که خواب یا در حال مسابقه ورزشی هستیم.

حال تصور کنید که مجبورید مثلا به دلیل حضور در پرواز، چند ساعت از اینترنت به دور باشید؛ زیرا باید هنگام پرواز گوشی خود را در حالت پرواز قرار دهید؛ بنابراین، اتصال شما با دکل های مخابراتی روی زمین قطع می گردد و اگر هم به فرض گوشی خود را از حالت پرواز خارج کنید، ارتفاع شما به قدری زیاد است که حداقل 10 کیلومتر از سطح زمین و نزدیک ترین دکل های مخابراتی سطح زمین فاصله دارید و دریافت اینترنت همراه از این فاصله تقریبا ناممکن است.

آیا راه دیگری برای اتصال به اینترنت و بازگشت به زندگی عادی در طول پرواز وجود دارد؟ امروزه، برخی از ایرلاین ها معتبر در دنیا چنین امکانی را فراهم آورده اند که البته سرعت آن هنوز رضایت بخش نیست؛ ولی بهتر از قطع دسترسی کامل به اینترنت است. درادامه این مقاله با انواع سرویس های وای فای هواپیما و اینترنت در طول پرواز (IFC)، سازوکار آن ها و محدودیت های آن ها و چشم انداز این فناوری ها صحبت خواهیم کرد.

تاریخچه وای فای هواپیما

وای فای هواپیما فناوری نسبتا جدیدی است و بسیاری از هواپیماهای بویینگ تا سال 2001 به اینترنت حین پرواز مجهز نبودند و ایرباس هم تا سال 2005 پا به این حوزه نگذاشت. گوگو هم که یکی از اسامی معتبر در صنعت هوانوردی است تا سال 2008 آنلاین نشد.

اولین پرواز دارای وای فای آوریل 2000 و خیلی پیش تر از فراگیری گوشی های هوشمند با هواپیمای بویینگ انجام شد و سرویس اینترنت کانکسیون در آن پرواز استفاده شد. بعد از حادثه تروریستی 11 سپتامبر 2003 در نیویورک و حمله به برج های دوقولوی تجارت دنیای با دو فروند هواپیمای مسافری، محدودیت هایی برای سرویس کانکسیون بویینگ در نظر گرفته شد و شرکت بویینگ در سال 2006، از آن کنار رفت که خسارات اقتصادی بعد از 11 سپتامبر نیز در این تصمیم بی تأثیر نبود.

در آن موقع، جیم مک نرنی، رئیس و مدیر اجرایی شرکت بویینگ گفت: در 6 سال گذشته، زمان و منابع و فناوری درخورتوجهی به کانکسیون اختصاص دادیم. متأسفانه بازار این سرویس آن طورکه انتظار می رفت، تحقق نیافت. یکی از دلایل اصلی ناکامی سیستم کانکسیون پهنای باند و سرعت بسیار کند آن بود؛ به طوری که تنها می توانست حجم 1 مگابایت را با سرعت 5 مگابایت بر ثانیه برای هر هواپیما تأمین کند.

یک سال بعد، آیفون وارد بازار شد. تصور کنید اگر استیو جابز با شرکت بویینگ تماس می گرفت که در آن موقع در سیاتل واقع بود، چه آینده ای در انتظار کانکسیون بود. بعد از شکست پروژه کانکسیون، شرکت هایی مثل پاناسونیک آویونیکس و آن ایر (OnAir) کوشش کردند مدل های کارآمدی برای تأمین IFC فراوری نمایند و شرکت عظیم و معتبر مخابراتی FFC در همان سال 2006 در مزایده ای چهار مگاهرتز از پهنای باند دکل های مخابراتی خود را برای تأمین IFC در آسمان ایالات متحده فروخت.

بیش از 80 ایرلاین در دنیا وای فای هواپیما عرضه می نمایند

دو شرکت هواپیمایی در این مزایده برنده شدند و یکی از آن ها شرکت ایرسل (Aircell) بود که سه مگاهرتز از این پهنای باند را خرید. شرکت دیگر بلوجت (BlueJet) بود که یک مگاهرتز باقی مانده را خرید. از آن موقع تا به امروز، پیشرفت های زیادی در حوزه وای فای هواپیما حاصل شده است.

شرایط کنونی وای فای هواپیما در ایرلاین های دنیا

بیش از 80 ایرلاین در سرتاسر دنیا، اینترنت در طول پرواز ارائه می دهند.

39 درصد از مایل جایگاه موجود (Available Seat Miles) (ASM) در دنیا به وای فای مجهز است.

83 درصد از مایل جایگاه های موجود در خطوط هوایی آمریکا به وای فای مجهز هستند.

28 درصد از مایل جایگاه های موجود در خطوط هوایی به غیر از آمریکا به وای فای مجهز هستند.

سیستم های ماهواره ای

تا یک دهه پیش، وای فای هواپیما به اینترنت ماهواره ای متکی بود که پهنای باند بسیار کمی داشت. در این سیستم، اینترنت ازطریق ماهواره های در حال گردش در مدار زمین به گیرنده ای در هواپیما مخابره و ازطریق وای فای در هواپیما پخش می گردد.

هواپیما به نزدیک ترین ماهواره متصل می گردد و در طول پرواز، اتصال از ماهواره ای به ماهواره دیگر تعویض می گردد. این سیستم ها به دلیل پهنای باند بسیار کم، نمی توانند از ترافیک چندانی پشتیبانی نمایند. تنها کاری که می توانستید با این اینترنت انجام دهید، ارسال پیغام های متنی بود. البته سیستم های ماهواره ای امروزی بسیار پرسرعت تر شده اند و پهنای باند گسترده تری دارند.

سیستم های هوا به زمین

به دلیل پهنای باند کم سیستم های اینترنتی ماهواره ای، ایرلاین ها بر آن شدند تا از سیستم هوا به زمین (ATG) برای مخابره اطلاعات استفاده نمایند. در این سیستم ها، هواپیما اینترنت را از نزدیک ترین دکل های مخابراتی روی زمین دریافت می نماید و به صورت هات اسپات ازطریق وای فای، درون هواپیما به اشتراک می گذارد. هواپیما در طول حرکت، از دکل مخابراتی به دکل مخابراتی دیگر وصل می گردد.

سرعت این نوع اینترنت در حد اینترنت همراه نسل سوم است و مسافران با این سرعت می توانند صفحات وب را باز و از اپلیکیشن های اینترنتی گوشی های هوشمند خود استفاده نمایند. با اینکه جدیدترین سیستم های ماهواره ای وای فای هواپیما از سیستم های زمین به هوا سریع تر شده اند، قرار است در دهه 2020، سرویس های اینترنتی زمین به هوا مجددا ازنظر سرعت و پهنای باند، جای سیستم های ماهواره ای را بگیرند.

محدودیت ها

همان طورکه گفته شد، سیستم های اینترنتی هوا به زمین به دکل های مخابراتی روی زمین وصل می شوند؛ بنابراین، این نوع اینترنت برفراز اقیانوس ها و دریاها دردسترس نیست. سیستم های ماهواره ای هم که چنین محدودیتی ندارند، پهنای باندشان بسیار ضعیف است و اگر هم زمان تعداد زیادی از مسافران به وای فای هواپیما متصل شوند، عملا نمی توان استفاده چندانی از این نوع اینترنت برد. البته پهنای باند سیستم های زمینی نیز با آنچه امروزه روی زمین به آن دسترسی داریم، به هیچ وجه مقایسه شدنی نیست.

سیستم های وای فای هواپیما بسیار گران قیمت هستند؛ بنابراین، برای ایرلاین ها به صرفه نیست که سریعا چنین سیستم هایی را به روز نمایند. درنتیجه، این سیستم ها همواره از فناوری روز عقب هستند. ما معمولا گوشی هایمان را نهایتا هر یکی دو سال یک بار عوض می کنیم؛ ولی سیستم های وای فای هواپیما هر 5 تا 10 سال یک بار تعویض می شوند.

با وجود پیشرفت های حاصل شده در این حوزه، نباید انتظار داشت که بتوانید صدها گیگابایت را با استفاده از وای فای هواپیما دانلود کنید و نهایت کاری که با سیستم های امروزی می توان انجام داد، تماشای پخش زنده اینترنتی و آنالیز ایمیل و استفاده از شبکه های اجتماعی است.

خیلی چیزها هست که هنوز دراختیار نیستند؛ مثلا سرویس های اینترنتی زمین به هوا در برخی مناطق دورافتاده ضعیف هستند؛ گاهی اوقات، شرایط آب و هوایی سبب اختلال در اینترنت می گردد؛ تعداد هواپیماهایی که در یک منطقه به طور هم زمان به یک ماهواره وصل می شوند، پهنای باند را کاهش می دهد؛ اتصال از ماهواره ای به ماهواره دیگر نیز سبب قطع لحظه ای اینترنت هواپیما می گردد؛ و جت های منطقه ای کوچک تر از آن هستند که بتوانند از اینترنت ماهواره ای استفاده نمایند.

امروزه می توانید در هواپیما پخش زنده اینترنتی را تماشا کنید؛ ولی این اینترنت زیاد قطع و وصل می گردد

در نظر داشته باشید که در برخی پروازها مجاز نیستید هر استفاده ای از وای فای کنید و برای برخی از مسافران نیز باتوجه به نوع دستگاه همراه آن ها، ممکن است متصل شدن به وای فای هواپیما کمی گیر داشته باشد یا حتی ممکن نباشد.

همچنین، بدانید وای فای هواپیما اتصال ایمنی برای شما فراهم نمی آورد. حتی از ایمن ترین سیستم های وای فای حین پرواز نیز ممکن است سوء استفاده گردد. به وای فای هواپیما به چشم وای فای کافی شاپ یا هتل نگاه کنید و اگر اطلاعات محرمانه در گوشی یا تبلت یا لپ تاپ همراه خود دارید، بهتر است از وای فای هواپیما بهره ببرید؛ زیرا این امکان وجود دارد که اطلاعات شما به سرقت برود.

هزینه گران وای فای هواپیما برای مسافران یکی دیگر از مسائل اینترنت حین پرواز است که البته دلایل خاص خودش را دارد. نه تنها سرویس های ارائه نماینده اینترنت هوایی گران قیمت هستند؛ بلکه آنتن حجیمی که روی سقف هواپیما قرار می گیرد، با کاهش ایرودینامیک بدنه هواپیما، سبب افزایش مصرف سوخت می گردد که آن هم به نوبه خود، هزینه زیادی روی دست ایرلاین ها می گذارد.

چشم انداز

با وجود تمامی محدودیت های وای فای هواپیما و دسترسی به اینترنت در طول پرواز، پیشرفت های خوبی در این زمینه در حال شکل گیری است. امروزه، با انجام بهبودهایی در سیستم های ماهواره ای این سیستم ها مجددا به بازی برگشته و جای سیستم های زمینی را در تأمین اینترنت هواپیماها گرفته اند.

درحال حاضر، بسیاری از هواپیماها از آنتن های کوباند (KU-band) برای اتصال به ماهواره ها استفاده می نمایند؛ اما رفته رفته این آنتن ها جای خودشان را به آنتن های کاباند (KA-band) می دهند که سرعت بیشتری دارند. به علاوه، آنتن های جدید کم حجم تری نیز اخیرا فراوری شده اند که اثر کمتری روی مصرف سوخت هواپیماها می گذارند؛ درنتیجه، هزینه عرضه وای فای به مسافران را برای شرکت های هواپیمایی کاهش می دهد و امکان ارائه این سرویس با قیمت مناسب تر را ممکن می سازند.

شرکت هانویل سخت افزاری طراحی نموده است که به شرکت حمل و نقل هوایی GX یاری می نماید از ماهواره های کاباند شبکه گلوبال اکسپرس شرکت اینمارست (Inmarsat) برای رسیدن به سرعت اینترنت حداکثری 50 مگابایت بر ثانیه حین پرواز یاری بگیرد.

سرویس 2Ku هواپیمایی گوگو نیز سرعت 100 مگابایت بر ثانیه را برای هواپیما فراهم می آورد و این شرکت به مسافرانش وعده سرعت 15 مگابایت بر ثانیه برای هر مسافر را می دهد و اعلام نموده است که در سال 2021، از سرویس 5G زمین به هوا در جت های کوچک ترش شامل هواپیماهای منطقه ای و جت های خصوصی و هواپیماهای کوچک تر به کاررفته در خطوط هوایی اصلی استفاده می نماید.

سرویس اینترنت هواپیمایی ویاست (Viasat) نیز که درحال حاضر وای فای بیش از 1300 هواپیما را تأمین می نماید، می تواند تا 12 مگابایت بر ثانیه را به مسافر و 200 مگابایت بر ثانیه را به هواپیما تحویل دهد. این شرکت سرویس رایگان هواپیمایی بلوجت را تأمین می نماید.

به طورکلی، می توان گفت امروزه کیفیت وای فای هواپیما بد نیست و امکان پخش زنده اینترنتی حین پرواز میسر شده است؛ ولی این مسئله به عواملی مثل ناحیه ای که برفراز آن پرواز می کنید و اندازه هواپیما و سرویس اینترنت استفاده شده ایرلاین بستگی دارد و هنوزهم مردم از سرعت ضعیف و قیمت گران اینترنت در طول پرواز گله دارند.

در مطالعه ای که کیفیت اینترنت را در سه دسته پایه و متوسط و عالی قرار داده، گزارش شده است که 27 درصد از اینترنت هواپیمایی در دنیا تنها در حد پایه و 57 درصد متوسط و تنها 16 درصد در حد عالی است (یعنی قابل پخش زنده اینترنتی است).

بسیاری از ایرلاین های آمریکایی به اینترنت ماهواره ای مجهز هستند؛ پروژه ای که تقریبا از سه سال پیش شروع شد. در سراسر دنیا نیز، 82 ایرلاین وای فای حین پرواز ارائه می نمایند. مسافرانی که نمی توانند لحظه ای را بدون وای فای سپری نمایند، می توانند در وب سایت Expedia یا ازطریق سرویس Google Flights، پروازهای مجهز به وای فای را پیدا نمایند. درحال حاضر، پیداکردن سرویس اینترنت هوایی مطلوب در آمریکا و کانادا درمقایسه با دیگر نقاط دنیا، آسان تر است.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا

مجله سرگرمی: مجله سرگرمی و گردشگری