چادرشب بافی، دست بافت بی نظیر روستای جهانی قاسم آباد - مهسان بلاگ

یکی از ویژگی های شاخص این روستا که حاصل پشتوانه تاریخی و ریشه های کهن فرهنگی است، رواج چند رشته صنایع دستی از جمله چادرشب بافی، نمدمالی، البسه محلی و بافتنی های سنتی و چلنگری است. از میان این رشته ها، چادرشب بافی به واسطه ویژگی های خاص آن شهرتی دنیای دارد.قاسم آباد امروزه به عنوان مهمترین مرکز فراوری چادرشب دردنیا مطرح است.

براساس شواهد و مدارک موجود، بافندگی درگیلان سابقه ای طولانی داشته و قدمت آن در حدود 8هزار سال قبل است. با ورود ابریشم به گیلان (به فرمان شاه عباس صفوی در سال 1004 هجری قمری) بافندگان گیلانی که مهارت و تجربه در بافت پارچه های پشمی و نخی داشتند به فراوری دستبافت های ابریشمی پرداختند. بافت چادرشب ابریشمی به طور ویژه در قاسم آباد رواج داشته ودر کنار سایر صنایع بافندگی گیلان یکی از شاخص ترین هنر بافندگی این منطقه بهشمار می رود.

چادرشب که در اصطلاح محلی لاوَند و چاشُو نامیده می گردد نوعی دستبافت است که با استفاده از نخ های ابریشمی و پنبه ای و دستگاه بافندگی سنتی چهاروردی و دو وردی به نام پاچال بافته می گردد.

درسال های اخیر به علت گران بودن بهای نخ ابریشم و عدم توانایی اغلب مردم به خریداری چادرشب ابریشمی، فراوری چادرشب با استفاده از کاموا نیز متداول شده است.

در گذشته چادرشب بافان برای رنگ کردن مواد مصرفی(ابریشم و پنبه) از گیاهان رنگ زای موجود در منطقه مانند پوست گردو ، پوست انار، پوست پیاز، حنا، روناس، اسپرک، نیل و... استفاده می کردند، اما امروزه به علت طولانی بودن فرایند رنگرزی، محدود بودن منابع فراوری مواد رنگ زای طبیعی و پرهزینه بودن رنگرزی سنتی، رنگ های شیمیایی جایگزین رنگ های طبیعی شده است.

ابزارهای به کار رفته در چادرشب بافی عبارت است از دستگاه بافندگی سنتی دووردی و چهار وردی، ماکو، ماسوره، چرخ نخ ریسی و...

بافت چادرشب پس از آماده سازی مواد اولیه(پیچیدن نخ ها به دور ماسوره و قرار دادن در ماکو)، چله دوانی، عبور نخ های چله (نخ های عمودی) از میان نخ های نورد و میله های شانه و تعبیه چله ها بر روی دستگاه بافندگی انجام می گردد.

چادرشب بافته شده با دستگاه های متداول در قاسم آباد، دارای پهنای حداکثر 30 الی 40 سانتی متر و طول حداقل 170 سانتی متر بوده و با توجه به محصول مورد نظر، بافت چادرشب با طول های متفاوت امکان پذیر است.

در قاسم آباد چادرشب به دو صورت ساده (بدون نقش، راه راه، چهارخانه، هشت خانه، شطرنجی) و نقش دار بافته می گردد. شیوه بافت چادرشب به گونه ای است که روی پارچه زیر و پشت آن روی کار قرار می گیرد. به همین دلیل بافندگان باید با دقت و حوصله، نقش مورد نظر را ایجاد نمایند.

نقوش زیبای چادرشب ریشه در فرهنگ و آداب و رسوم، باورها و نگرش ساکنان روستای قاسم آباد داشته و نشانگر درهم آمیختگی این هنرصنعت با عناصر فرهنگ کهن قاسم آباد است.چادرشب بافان قاسم آبادی با الهام از موجودات زنده و اشیای اطراف خود، نقوش متنوعی را به صورت ساده و به طور ذهنی بر روی چادرشب متجلی می نمایند. انواع نقوش چادرشب قاسم آباد عبارت است از نقوش و خطوط هندسی (زیگزاک و مربع)، نقوش گیاهی (درخت و گل)، نقوش حیوانی (اردک، بز کوهی، اسب، وزغ، گوزن، خفاش و پروانه)، نقوش انسانی (مرد اسب سوار و...)، نقوش سماوی (ماه، ستاره و خورشید) و اشیای اطراف (تبرزین، شانه سر، ماکو، صندوقچه، چلچراغ، قایق، کشتی، قالی و ...).

رنگ های به کار رفته در این دستبافت اغلب تند و شاد بوده و بافندگان به منظور ایجاد درخشش و جلوه بیشتر، با الهام از طبیعت، رنگ های مکمل و سرد و گرم را در کنار هم به کار می برند. رنگ هایی که غالبا در چادرشب به کار می رود عبارت است از قرمز، مشکی، سبز، نارنجی، آبی، سفید، زرد، بنفش و ...

در گذشته چادرشب به عنوان رختخواب پیچ (پوشش رختخواب)، قبا (نوعی بالاپوش)، پوشش مجمع (سینی هایی برای حمل جهیزیه)، کمربند داماد (اصطلاحا شال)، کمرپیچ زنان، لباس زنانه و مردانه، پرده، رویه لحاف و... به کار می رفت اما امروزه علاوه بر موارد ذکر شده به عنوان روتختی، کیف زنانه، کوله پشتی، جامدادی، روکش مبل، صندلی، کوسن، پارتیشن، پشتی، مانتو و ... مورد استفاده قرار می گیرد.

چادرشب به علت دارا بودن ویژگی های خاص، از جمله دارا بودن استحکام و دوام، سازگار بودن با محیط و طبیعت، سازگار بودن با احتیاجهای مردم، برخورداری از نقوش زیبا و متنوع برگرفته از ویژگی های فرهنگی و طبیعی منطقه و... به رغم صنعتی شدن و رواج پارچه های صنعتی، همیشه صندلی خود را حفظ نموده و در اقتصاد ساکنان منطقه نقش به سزایی دارد و روز به روز به علاقه مندان آن افزوده می گردد.

محصولات فراوریشده با چادرشب به طور عمده در فروشگاه های قاسم آباد و شهرستان های اطراف به فروش می رسد. در سال های اخیر به علت فراوری محصولات کاربردی متناسب با احتیاج بازار و سلیقه مشتری، عرضه محصولات چادرشب به وسیله حضور چادرشب بافان در نمایشگاه های استانی و ملی، بازارچه های دائمی و موقت، سایت فروش مجازی و جشنواره های تخصصی انجام می گردد. این دستبافت به صورت چمدانی به کشورهای مختلف نیز صادر می گردد.

روستای قاسم آباد به علت دارا بودن پیشینه تاریخی، رونق چادرشب بافی در منطقه از گذشته تا کنون، کثرت فعالان عرصه چادرشب بافی، کیفیت و تنوع چادرشب های بافته شده، وجود جاذبه های طبیعی، فرهنگی و گردشگری(قلعه بند بن مربوط به دوره اسلامی،دو امام زاده و دو اقامتگاه)، وجود موزه مردم شناسی و صنایع دستی، ثبت جغرافیایی منطقه، وجود فروشکاه های صنایع دستی، وجود کارگاه چادرشب بافی، وجود شرکت تعاونی چادرشب بافی، ثبت چادرشب گیلان در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس به شماره ثبت 166 در تاریخ 89/11/17، تدوین استاندارد ملی چادرشب بافی (ویژگی ها و آیین کار)، کسب چهار نشان مرغوبیت صنایع دستی (نشان اصالت ملی) توسط یکی از چادرشب بافان قاسم آباد سفلی، نمونه سازی 20 محصول چادرشب به منظور کاربردی کردن آن و دیگر پتانسیل های موجود در منطقه، در سال 1398 پس از دو بار بازدید توسط ارزیابان شورای دنیای صنایع دستی، به عنوان روستای دنیای چادرشب بافی به ثبت رسید.

امید است ثبت دنیای این روستا موجب توسعه زیرساخت ها، ارتقای صندلی چادرشب بافی در ایران و دنیا، ارتقای فروش و شرایط مالی معیشتی ذی نفعان، جذب سرمایه گذاران و گردشگران داخلی و خارجی، و توسعه پایدار مالی و اجتماعی منطقه گردد.

bestcanadatours.com: Best Canada Tours یک سرویس خدماتی جدید و چند منظوره جهت ارائه سرویس تور به کشور کانادا با کیفیت برتر است