گیاه جون من یه برگ بده یا افوربیا تیروکالی - مهسان بلاگ

به گزارش خبرنگاران، افوربیا تیروکالی (Euphorbia tirucalli) یا کاکتوس مدادی با نام ایرانی شده جون من یه برگ بده گیاه جالبی از خانواده افوربیاسه ها (Euphorbiaceae) است. این گیاه فاقد تیغ و برگ است و تنها شاخصه زیبایی آن شاخه های نازک و درهم تنیده آن است.

اگرچه گیاه افوربیا تیروکالی در منطقه های گرم سیری جهان مانند هند، سریلانکا، برزیل، عربستان، ویتنام، غنا و فیلیپین می روید، زادگاه اصلی آن بیش تر منطقه ها گرم و خشک قاره آفریقا است. گیاه افوربیا تیروکالی در زیستگاه طبیعی خود ممکن است تا 7 متر رشد کند و شبیه به یک درخت تنومند گردد. ساقه اصلی گیاه بسیار ضخیم و شاخه های بی برگ آن شنماینده، آب دار و سبز در رأس گیاه می رویند. بعضی از مردمان بومی قاره آفریقا از چوب اصلی این گیاه برای مسقف کردن منازل خود استفاده می نمایند.

با این حال افوربیا تیروکالی در محیط آپارتمان تا دو متر بیش تر رشد نمی نماید. از زمان ورود و استفاده از این گیاه به اسم گیاه آپارتمانی در ایران اطلاعاتی در دست نیست؛ اما آن چه تصور می گردد، ایرانیان پس از خرید افوربیا تیروکالی منتظر نمایان شدن و رویش برگ های آن بودند و هیچ زمانی رویش برگ های آن را ندیدند. به همین دلیل به مزاح نام جالب جون من یه برگ بده را روی این گیاه گذاشتند. البته این گیاه برگ می دهد و برگ های آن بسیار کوچک هستند و در رأس گیاه می رویند؛ اما خیلی زود می ریزند.

کاربرد و خواص درمانی:

گیاه افوربیا تیروکالی اگرچه سمی است، به طور گسترده ای به منظور طب سنتی از طبیعت برداشت می گردد. طی تحقیقات اجرا شده شیره فرآوری شده یا عصاره گیاه برای درمان سرطان و از بین بردن انواع زگیل مفید است. این گیاه ضد ویروس و باکتری است و ویروس تبخال را به سرعت ازبین می برد. بعلاوه از جوشاندن ریشه و ساقه های جوان گیاه برای درمان گلودرد، سرفه خشک، دندان درد، گوش درد و در موارد دیگر مانند گزش عقرب، زنبور و مار کاربرد دارد.

استفاده مستقیم از لاتکس گیاه برای درمان به هیچ وجه توصیه نمی گردد. تماس پوست بدن و یا چشم ها با شیره گیاه موجب بروز حساسیت، خارش، تاول و قرمزی پوست و نابینایی موقت چشم ها می گردد. شیره این گیاه چنان سمی است که بومیان آفریقا شاخه های خرد شده گیاه را به منظور سم ماهی درآب می ریزند. با قطع کردن قسمتی از شاخه این گیاه شیره یا به اصطلاح لاتکس آن ترشح می گردد. این لاتکس در مصارف صنعتی اعم از ساخت لاستیک و سوخت کاربرد دارد. کشاورزان آفریقایی برای پرچین و مرزبندی زمین های کشاورزی خود از افوربیا تیروکالی استفاده می نمایند.

این گیاه مقاومت بالایی نسبت به کم آبی و شوری خاک دارد، به همین دلیل گیاه افوربیا تیروکالی را در منطقه های که طوفان های شدید موجب بروز گرد خاک می گردد، به صورت انبوه کشت می نمایند. امروز این گونه گیاهی به فضای داخلی منازل راه پیدا نموده و به اسم گیاه زینتی مورد توجه علاقه مندان به گیاهان آپارتمانی است.

نکته مهم: شیره یا لاتکس گیاه افوربیا تیروکالی سمی است. درنتیجه نگهداری از آن در صورت داشتن فرزند کوچک یا حیوان خانگی خطرناک خواهد بود.

اصول نگهداری و پرورش گیاه جون من یه برگ بده یا افوربیا تیروکالی

همان گونه که اشاره شد، گیاه افوربیا تیروکالی بومی منطقه ها گرم و خشک تا گرم و مرطوب قاره آفریقا و بخش هایی از جنوب آسیا است. درنتیجه شرایط ایده آل نگهداری از این گیاه باید با شرایط زیستگاه آن مطابقت داشته باشد. با این حال گیاه افوربیا تیروکالی در گروه گیاهان آپارتمانی بسیار مقاوم واقع شده است؛ اما ممکن است بعضی از ویژگی های محیطی نامساعد، موجب رشد نکردن یا حتی از بین رفتن گیاه گردد. در ادامه مطلب به نکاتی در خصوص شرایط نگهداری و پرورش این گیاه می پردازیم:

نور

اگر در محیط کم نور زندگی می کنید، از نگهداری گیاه افوربیا تیروکالی بپرهیزید؛ چراکه این گیاه به محیط روشن و نور مستقیم تا غیر مستقیم آفتاب نیاز دارد. پشت پنجره های نورگیر جنوبی منزل تان برترین مکان برای نگهداری از گیاه افوربیا تیروکالی خواهد بود. نور کم باعث می گردد که شاخه های نو گیاه نازک و نامتعارف شوند. به این عارضه رشد علفی گیاه می گویند. ادامه این فرایند موجب له شدگی ساقه ها و حمله قارچ ها به گیاه خواهد شد. مردم جنوب کشور می توانند این گیاه را در محیط سایه-آفتاب بیرونی پرورش دهند. در شهر های جنوبی به دلیل گرما و رطوبت هوا بسیاری از گیاهان بومی منطقه ها گرم سیر جهان در فضای باز به راحتی رشد می نمایند و پرورش می یابند.

آبیاری

زمان آبیاری این گیاه یا همه گیاهان آپارتمانی به شدت نور، نوع خاک، دما و جریان هوای محیط بستگی دارد. گاهی ممکن است خاک یک گلدان طی دو روز خشک گردد؛ اما گل دان دیگر تا هفته ها مرطوب بماند. برترین زمان آبیاری گیاه افوربیا تیروکالی موقعی است که سطح خاک گلدان تا عمق دو بند انگشت خشک شده باشد. آبیاری باید به نحوی انجام گردد که آب اضافی از ته گلدان خارج گردد. آبیاری زیاد، موجب پوسیدگی ریشه و ازبین رفتن گیاه می گردد. بعلاوه آبیاری نامنظم و کم سبب پژمردگی و خشک شدن گیاه تان خواهد شد.

دما

گیاه افوربیا تیروکالی در محیط آپارتمان همان دمای معمولی اتاق یعنی 18 تا 30 درجه سانتی گراد را می پسندد. این گیاه به سرمای زیر صفر بسیار حساس است. اگر گیاه را در محیط بیرون نگهداری می کنید، حتماً قبل از سرما و یخبندان آن را به محیط گرم منتقل کنید. دمای پاییز و زمستانِ شهر های جنوبی به ندرت به زیر صفر می رسد، درنتیجه نگهداری از این گیاه در فضای باز و در طول این فصول مسئله ای ایجاد نخواهد کرد. گیاه افوربیا به طور طبیعی با سرمای کم تر از 8 درجه سانتی گراد تغییر رنگ می دهد و از رنگ سبز به قرمز یا نارنجی تبدیل می گردد.

خاک

گیاه افوربیا تیروکالی در هر نوع خاک رشد می نماید و زنده می ماند. اما بهتر است از خاک غنی، سبک و زه کش بالا برای کاشت استفاده گردد. به طور مثال ترکیبی از 50 درصد ماسه دانه درشت رودخانه + 30 درصد خاک برگ جنگلی + 5 درصد پرلیت و 5 درصد پودر خاکستر چوب برای کاشت افوربیا تیروکالی مناسب است. قبل از این که گلدان را از خاک پر کنید، در کف آن دو تا سه حفره جهت تخلیه آب اضافی ایجاد کنید.

کوددهی

این گیاه معمولاً به کوددهی نیاز ندارد. درصورتی که فرصت تعویض خاک و گلدان را ندارید، می توان از کود های سه بیست یا کود های حاوی پتاس بالا در طی فصول رشد گیاه (بهار و تابستان) استفاده کرد.

هرس کردن و مراقبت: گیاه بالغ افوربیا تیروکالی را هرس کنید. هرس کردن گیاه علاوه بر مدیریت در ارتفاع و مقدار گیاه به سلامتی و رشد افوربیاتیروکالی یاری می نماید. هنگام هرس کردن حتماً از دست کش بهره ببرید؛ چراکه شیره یا لاتکس گیاه سمی است و موجب بروز حساسیت در پوست دست می گردد. برترین زمان هرس گیاه قبل از فصل رشد آن؛ یعنی اواخر زمستان است. بعضی از شاخه های اصلی گیاه افوربیا تیروکالی ممکن است پس از رشد و طویل شدن حالت ایستایی خود را از دست بدهند. در این مواقع حتماً از یک تکیه گاه بهره ببرید.

انتخاب گلدان

به دلیل پر شاخ و برگ بودن گیاه بهتر است از گلدان های گرد یا استوانه ایِ کوتاه با دهانه گشاد بهره ببرید. گلدان های ساده سنگی، سفالی و چوبی ظاهری شیک و مدرن به گیاه خواهند داد.

تکثیر گیاه جون من یه برگ بده یا افوربیا تیروکالی

گیاه افوربیا تیروکالی معمولاً از دو طریق قابل تکثیر و ازدیاد است: 1. کاشت بذر 2. قلمه زدن

تکثیر به وسیله کاشت بذر

این روش تکثیر در ایران معمول نیست؛ چراکه به دست آوردن بذر مناسب کمی سخت است. اما تکثیر از این طریق کار پیچیده ای نخواهد بود. کاشت بذر های تازه از اواخر تابستان آغاز می گردد. بذر ها باید در سطح خاک سبک و در عمق کم کاشته شوند. بستر کشت به محیط گرم و مرطوب نیاز دارد.

تکثیر به وسیله قلمه

اگرچه این روش تکثیر کمی سخت است و ممکن است با شکست روبرو گردد؛ اما با رعایت ترفند هایی می توان به راحتی یک گیاه افوربیا تیروکالی را به روش قلمه تکثیر کرد. ساقه های این گیاه مانند همه کاکتوس ها گوشتی است، درنتیجه روش تکثیر آن ها هم تقریباً شبیه به هم است. بهتر است تکثیر به وسیله قلمه در فصولی صورت بگیرد که هوا معتدل است. برترین زمان تکثیر از این طریق اواسط یا اواخر فصل بهار و سرانجام شهریور ماه است. برای این کار باید قلمه هایی به طول 8 تا 10 سانتی متر تهیه کنید. پس از جدا سازی هر قلمه باید به مدت 24 ساعت در محیط تاریک و معتدل نگهداری گردد تا جریان شیره یا لاتکس گیاه قطع گردد و محل جداسازی پینه ببندد.

شما می توانید قبل از این کار برای تسریع در قطع جریان ترشح لاتکس محل جداسازی را در پودر زغال چوب یا آب فرو ببرید. پس از این مراحل بستر کشت با مخلوطی از خاک سبک و زه کش دار شامل ترکیبی از ماسه رودخانه و خاک برگ یا پیت ماس و کوکوپیت تهیه کنید. به تعداد قلمه ها با انگشت در سطح خاک چند حفره ایجاد کنید. 3 تا 5 سانتی متر از قسمت قلمه ها باید در خاک فرو برود. سه روز نخست بستر کشت را در محیط خنک یا معتدل و کم نور قرار بدهید و از آبیاری گیاه بپرهیزید. پس از آن تنها با آب پاش (حاوی آب جوشیده سرد شده) خاک بستر را مرطوب نمایید. پس از یک هفته بستر کشت را در محیطی با نور غیرمستقیم بگذارید و آبیاری آن را طبق روال انجام بدهید.

مسائل و آفات گیاه افوربیا تیروکالی

آفات

گیاه افوربیا تیروکالی به دلیل شیره سمی کم تر مورد هجوم آفت ها قرار می گیرد.

مسائل

له شدگی ساقه و پوسیدگی ریشه: گیاهانی مثل کاکتوس ها یا افوربیاسه ها که دارای ساقه های گوشتی هستند، نور و گرمای بیش تر و آب کم تر نیاز دارند. مهم ترین دلیل این عارضه آبیاری زیاد است. آبیاری باید پس از خشک شدن سطح خاک گلدان انجام گردد. اگر گیاه با چنین مسئله ای روبه رو شد، تنها راهکار آن جداسازی قسمت های له شده و انجام فرایند تکثیر به وسیله قلمه است.

ساقه های نو باریک هستند: نور کم مهم ترین دلیل است. البته خاک سنگین هم می تواند موجب این عارضه گردد. این گیاه قبل از ورود به فضای آپارتمان زیر نور مستقیم خورشید زندگی می کرد. درنتیجه نور فراوان در سلامتی و رشد گیاه دارای اهمیت است.

قرمز یا نارنجی شدن ساقه های گیاه:

این رویداد معمولاً زمانی شکل می گیرد که دمای هوا به کم تر از 8 یا 5 درجه سانتی گراد بالای صفر رسیده است. این شرایط کاملاً عادی و طبیعی است؛ اما باید مراقب بود تا دما به زیر صفر نرسد.

شل شدن و افتادن ساقه اصلی: پس از رشد زیاد گیاه افوربیا تیروکالی ایستایی گیاه هم کم تر خواهد شد، به خصوص زمانی که از آن در محیط آپارتمان نگهداری می کنید. در این موارد هرس کردن یا قرار دادن یک میله فلزی یا چوبی برای تکیه گاه می تواند ایستایی گیاه را حفظ کند تا از شکستی ساقه اصلی جلوگیری گردد.

قیمت گیاه افوربیا تیروکالی

این گیاه جزء گروه گیاهان مقرون به صرفه قیمت محسوب می گردد؛ ولی ارزش آن به عمر گیاه، مقدار و جنس گلدان بستگی دارد. طی آنالیز های اجرا شده رِنج قیمت گیاه افوربیا تیروکالی بین 30 هزار تا 250 هزار تومان است. شاید در نگاه اول نظر شما به این گیاه جلب نگردد؛ اما این نکته را بدانید که قبل از این طرفدارن گیاه افوربیا تیروکالی فقط افراد معدود و خاصی بودند؛ اما امروز صندلی مهمی در تزئینات دکور داخلی هتل ها، آپارتمان ها و دفاتر کار دارد.

faceraz.ir: فیس راز | گفتگو و همدلی راه حل رفع همه مشکلات

fixfun.ir: مجله سرگرمی | مجله تفریحی، سرگرمی و مسافرتی