یادگار های دیدنی ایران باستان در عراق - مهسان بلاگ

دوران پیش از اسلام

گوردخمه های مادی

گوردخمه مادی قیزقاپان در روستای سورداشی سلیمانیه عراق واقع شده است. این گوردخمه که احتمال می رود متعلق به کیاکسار یاهوخشتره؛ پادشاه مادی باشد از مهم ترین آثار مادی در کشور عراق است. در بیرون این آرامگاه تصویر دو فرد در اطراف یک آتشدان وجود دارد که در دست خود کمان دارند. همچنین نقش های دیگری نیز حک شده که شاید سمبلی از اهورامزدا و میترا باشد. دو ستون در قسمت بیرونی آرامگاه و یک گور وان شکل از دیگر ویژگی های این بناست.

گوردخمه قیزقاپان

از دیگر گوردخمه های مادی در عراق می توان کورخ کیچ را نام برد که کُرد ها به آن اشکفت کورخ کیچ می گویند. بر اساس افسانه ای کُردی، دو شاهزاده پسر و دختر در کورخ کیچ و قیزقاپان زندگی می کردند که هر شب به دیدن هم می رفتند، به همین علت به گوردخمه دختر و پسر نیز معروف است. این گوردخمه متشکل از یک ایوان در قسمت بیرونی و یک اتاق با گور وانی شکل است و در 25 کیلومتری قیزقاپان در روستای شورناخ در دامنه کوه بنزداد واقع شده است و به راحتی قابل دسترسی است.

تیسفون

کنون از مدائن سخن نو کنم/ سخن ها ز ایوان خسرو کنم. شهر تیسفون، تیسپون یا سلمان پاک، در 35 کیلومتری جنوب بغداد در ساحل شرقی دجله و در برابر شهر سلوکیه قرار داشت. این شهر دایره ای که از هفت شهر شکل گرفته، روزگاری پایتخت پادشاهان اشکانی و ساسانی بوده است. به دلیل تغییر جهت رودخانه دجله مکان دقیق این شهر تعیین نیست. ایوان مدائن که به طاق کسری و ایوان خسرو نیز معروف است، یکی از بی نظیرترین آثار دوره ساسانیان در نزدیکی این شهر جای دارد.

طاق کسری

زمان ساخت طاق کسری را به شاپور اول و به احتمال بیشتر به خسرو انوشیروان یا خسرو اول نسبت می دهند. این بنا که با عرض 25 و طول 47 و ارتفاع 28 متر باشکوه ترین طاق دنیا باستان به شمار می رود، با طاق نما هایی در چهار طبقه، نیم ستون ها، نسگ های مرمر، نقاشی ها، گچ بری ها و ... تزیین شده بود. نما و تالار بزرگ مرکزی طاق کسری تا سال 1888 میلادی و قبل از وقوع زلزله برپا بوده و دیولافوا تصویر آن را در کتاب خود کشیده است.

ایوان مدائن

اعراب تیسفون را که از هفت شهر تشکیل شده بود مدائن به معنای شهر ها و مدینه ها می گفتند و از آن موقع این نام بر این طاق ماندگار شد. در منابع آمده است که هنگام حمله اعراب، مدائن غارت شد و فرش معروف بهارستان که در زمان خسرو اول پادشاه ساسانی بر ایوان پهن بود را قطعه قطعه کردند و پرده های جواهرنشان آن را به غارت بردند.

هان ای دل عبرت بین از دیده عبر کن هان/ ایوان مدائن را آیینه عبرت دان

هاوش کوری

هاوش کوری در زبان کُردی به معنای خانه اسب هاست و در استان دیاله عراق و در 10 کیلومتری مرز ایران در قصرشیرین واقع شده است. هاوش کوری که به شدت در سال های اخیر آسیب دیده، کاخی است ساسانی که آن را به خسروی اول یا دوم ساسانی نسبت می دهند. این بنای گنبددار که از آن کتیبه نیز به دست آمده شامل ایوان، حیاط مرکزی، اتاق ها، خانه های دارای ایوان و حیاط است.

حیره؛ سازبربط

پس از بربط از شهر ساسانی حیره به دنیا عرب معرفی گردید. حیره شهری ساسانی در 6 کیلومتری جنوب نجف واقع شده است و به دست شاپور اول بنا شد و پایتخت ملوک لخمی از فرمانبرداران ساسانی بود. حیره از ریشه آرامی به معنای اردوگاه مرکب از خیمه هاست و از این شهر بود که ساز ایرانی بربط به دنیا عرب معرفی گردید. در کاوش های باستان شناسی بقایای کلیسا های ساسانی به دست آمده است.

دوران اسلامی

بیمارستان عضدی بغداد

آل بویه، بوییان یا بویگان از حکومت های شیعه مذهب قرن های چهار و پنج هجری قمری بودند که در غرب و جنوب ایران و عراق حکومت می کردند.

یکی از مهم ترین اقدامات آل بویه ساخت بیمارستان عضدی در زمان عضدالدوله در غرب بغداد بود. وی برای ساخت این بیمارستان که سه سال طول کشید، هزینه زیادی خرج کرد و آن را به بهترین امکانات آن روزگار تجهیز نموده و در کنار بیمارستان، پارچه فروشی برای تهیه ملافه های مورد احتیاج دایر کرد.

همچنین بازاری ساخت که به بازار بیمارستان معروف بود و دارو ها و احتیاج های بیماران از آنجا تهیه می شد. بعد از درگذشت عضدالدوله از رونق بیمارستان کم می گردد و در سال 569 در اثر سیل، ویران و دوباره مرمت می گردد. بر اساس تاریخ دنیاگشای جوینی این بیمارستان تا زمان حمله مغولان پابرجا بوده است.

مدرسه نظامیه بغداد

خواجه نظام الملک طوسی وزیر باکفایت الب ارسلان و سلطان ملکشاه سلجوقی بنیانگذار مدارس نظامیه، نخستین مدارس اهل سنت و شافعیان در شهر های اصفهان، بغداد، نیشابور، آمل، قاهره، بلخ و هرات در قرن پنج هجری قمری است. این مدارس دارای موقوفات زیادی بودند و آموزش در آن ها رایگان و شاگردان مقرری نیز دریافت می کردند.

نظامیه بغداد معروف ترین مدرسه نظامیه و نخستین مدرسه اسلامی در شرق، در بغداد در ساحل دجله و در بازار سوق الثلاثاء نزدیک دروازه باب الأزج و مدرسه مرجان قرار داشت. امام محمد غزالی مشهورترین مدرس نظامیه بغداد بود.

در این مدرسه مطالعات مذهبی، قوانین اسلامی، ادبیات عرب و حساب تمرکز داشت و بعد ها تاریخ، ریاضیات، علوم مادی و موسیقی تدریس می شد. از قرن 9 هجری قمری به بعد اطلاعی از نظامیه بغداد و وضعیت آن در دسترس نیست.

آرامگاه سلمان فارسی

مرقد سلمان فارسی از یاران پیامبر (ص) در 30 کیلومتری جنوب شرقی بغداد و در شهر باستانی تیسفون واقع شده است. سلمان پیش از مسلمان شدن روزبه نام داشت. درباره محل تولد وی اختلاف نظر است و شاید وی اهل اصفهان و فرزند یک زمین دار باشد. در جنگ خندق در سال پنج هجری از طراحان حفر خندق که روش جنگی ایرانیان باستان است، بود. سلمان در روز های پایانی خود استاندار شهر مدائن بود.

آرامگاه امیرکبیر

میرزا تقی خان فراهانی ملقب به امیرکبیر صدراعظم معروف ناصرالدین شاه در دوره قاجار بود. وی در زمان صدارت خود اصلاحات و کار های بزرگ و باارزشی برای ایران کرد که مدرسه دارالفنون نخستین دانشگاه مدرن در ایران و روزنامه وقایع اتفاقیه نمونه آنهاست. امیرکبیر ابتدا در کاشان و در مشهد اردهال دفن شد، اما مدتی بعد به درخواست همسرش جسد وی به کربلا انتقال داده شد و روبه روی صحن امام حسین (ع) به خاک سپرده شد.

fungroups.ir: گروه سرگرمی، مجله و انجمن سرگرمی

namit.ir: نامیت | مجله بازاریابی و مدیریت بازار