حمام حضرت، موزه مردم شناسی سمنان - مهسان بلاگ

حمام حضرت یا حمام پهنه از بناهای تاریخی شهر سمنان و از موقوفات مسجد جامع سمنان است که در دوره تیموریان ساخته شده است. این بنا بعدها پس از عملیات بازسازی و بازسازی به موزه مردم شناسی تبدیل شده که این موزه شامل چند غرفه است که در هر یک از این غرفه ها ویترین های شامل لوازم و اشیای تاریخی وجود دارد.

گرمابه حضرت که نام دیگر آن گرمابه پهنه است، از بناهای تاریخی شهر سمنان است که با گذشت 567 سال از تاریخ بنای اولیه آن، بین مسجد جامع و امامزاده یحیی قرار گرفته است.

این حمام مورد بازدید یکی از تاریخ نویسان دوره قاجار به نام محمد حسن خان صنیع الدوله قرار گرفته و متن کتیبه سر در حمام را در کتاب آگاه الشمس نوشته است. با توجه به این کتیبه می توان نتیجه گرفت که این حمام در زمان حکومت میرازا ابوالقاسم بابرخان، پادشاه دوره تیموریان و به دستور وزیرش خواجه غیاث الدین محمد بن خواجه تاج الدین بهرام سمنانی در ماه شوال سال 865 هجری قمری ساخته شده است.

حمام پهنه تقریبا هزار مترمربع وسعت دارد که در شمال غربی تکیه پهنه ساخته شده و شامل سه قسمت رختکن یا سر بینه ، گرمخانه و خزانه است و دارای دو ورودی مجزا برای خانم ها و آقایان است.

قسمت آقایان شامل دو ایوان است که از سه طرف کاشی کاری شده است. کتیبه ای از کاشی سفید رنگ بر زمینه لاجوردی وجود دارد. علامت شیر و خورشید با کاشی های زرد رنگ در دو لچک و به شکل یک نیم دایره در بالای این در ورودی وجود دارد. تصویر دو سرباز قاجار در دو طرف این در، کاشی کاری شده که روی این کاشی جمله عمل زین العابدین سمنان 1330 نوشته شده است. بعلاوه در بالای در ورودی ، اشعاری به خط نستعلیق خوانا و ماهرانه نوشته شده است.

در سال 1373 پس از عملیات تعمیر و بازسازی گرمابه حضرت به موزه محلی باستان شناسی مردم شناسی تغییر کاربری داده است. در ابتدای ورودی این موزه یک هشتی وجود دارد که قسمت بروشور و دیگر تولیدات فرهنگی و انتشاراتی را در بر می گیرد. اگر این جهت را ادامه دهیم به یک فضای مربع شکل با ابعاد تقریبی هشت متر در هشت متر می رسیم که طاق های ضربی موزون و عریضی سقف آن را پوشانده است و یک آبنمای زیبا به همراه کاشی کاری های متنوع در میان است. هنگامی که نمایشگاهی موقت در محل موزه برگزار می شود، به عنوان فضای نمایشگاهی مورد استفاده قرار می گیرد. پس از گذر از یک راهروی باریک و یک هشتی به صحن بزرگ گرمابه که سالن اصلی موزه است، می رسیم که دارای چند بخش مجزا است.

اسکلت 4000 ساله به دست آمده از تپه حصار دامغان در یکی از سالن های متصل به صحن اصلی در یک محفظه مکعبی شیشه ای قرار گرفته است که مهم ترین عنصر موزه سمنان است. این اسکلت از محل حفاری در تپه حصار به صورت کاملا دست نخورده به این محل منتقل شده است. در کنار این اسکلت لوازمی وجود دارد که موقع مرگ کنار متوفی قرار داده شده است. این اسکلت روش تدفین در هزاره دوم قبل از میلاد در قسمت فلات مرکزی ایران را نشان می دهد.

در ادامه جهت در ویترین دیگری، وسایلی که از دوران هزاره دوم قبل از میلاد در تپه حصار از جنس سفال خاکستری برجای مانده است و شامل کاسه، آبریز و ظروف آیینی دیگر است، قرار گرفته است. ظروف به دست آمده از منطقه کوه سمنان از دیگر آثار سفالین موجود در موزه است که به دوران هزاره اول قبل از میلاد مربوط می شود. ظروف لعابدار و دیگر ظروف مربوط به تپه های تاریخی استان سمنان در ویترین های بعدی به چشم می خورد که به دوران اسلامی برمی شود. در انتهای موزه و در یک هشتی، بخش مردم شناسی موزه وجود دارد که شامل اشیای مختلف مردم شناسی از قبیل وسایل موسیقی مثل ساز، دهل، کرنا و … است. زینت آلات سنتی زنان عشایر استان سمنان در غرفه دیگر قرار گرفته است. ابزارآلات اعتقادی و پیشگویی مانند رمل مهره های شانس و … در ویترین دیگر وجود دارد. ابزار آلات و استعمال دخانیات مثل چپق، کیسه توتون و سوزن های تمیز کردن دسته چپق در ویترین انتهایی دیده می شود.

با توجه به مساحت کوچک و آثار به نمایش گذاشته در این موزه، این مکان همیشه مورد توجه مسافران راههای ارتباطی استان و ساکنان شهر بوده است. کسانی که در ادامه راسته بازار اصلی شهر به سر در موزه رسیدند، بیشتر بازدیدکنندگان موزه را تشکیل می دهند. بعلاوه دانشجویان رشته های مختلف در سطح استان و کشور مخاطبان اصلی موزه هستند که برای اتمام پروژه تحصیلی خود به این مکان می آیند.

این بنا در سال 1355 با شماره سند 1022 در لیست آثار ملی ایران ثبت شده است.

fungroups.ir: گروه سرگرمی، مجله و انجمن سرگرمی

namit.ir: نامیت | مجله بازاریابی و مدیریت بازار