خبرنگاران چرا بعضی رفتارهای ضد محیط زیست دارند؟ - مهسان بلاگ

هر ساله به هنگام نزدیک شدن به روز طبیعت شاهد رفتارهایی از سوی شهروندان هستیم که مخالف و مغایر با فلسفه این روز است. در این روز که در تقویم ملی به عنوان روز طبیعت نام گرفته، انتظار می رود احترام و توجه به طبیعت حاصل گردد و پیوند انسان با طبیعت بیش از پیش تقویت گردد؛ حال آنکه در واقعیت شاهد رفتارهایی مخالف با این امر هستیم. رفتارهایی از قبیل به آتش کشاندن جنگل ها و درختان، نابودی درختان و خاطره نویسی بر روی آنها همه حاکی از رفتارهایی مغایر با فلسفه این روز است. شاید ضروری است فلسفه این روز برای بار دیگر توضیح داده شده و آگاهی ها در این زمینه افزایش یابد تا شاهد رفتارهای مسوولانه تر در قبال طبیعت بود. طبیعتی که روزی منبع معیشت و زندگی بود اما اینک به ابزاری برای سودجویی و حکمرانی های انسان بر آن تبدیل شده است.

به هر تقدیر اهمیت این روز و لزوم توجه به فلسفه آن و همچنین رعایت رفتارهای متناسب بدان، بهانه ای شد تا باب گفت و گو را با لقمان امامقلی، جامعه شناس محیط زیستی و عضو شورای مدیریت سبز دانشگاه کردستان بگشاییم.

مشروح این گفت و گو را در ذیل می خوانید:

گذشت زمان و تغییر نگرش به طبیعت

امامقلی در مورد روز طبیعت و رفتارهای مسوولانه انسان ها در قبال آن گفت: در طول تاریخ رابطه انسان با طبیعت همیشه تابعی از نگرش و رفتار وی با محیط پیرامونش بوده است. همچنین، رفتارها نسبت به محیط زیست تابع شرایط و مقتضیات فرهنگی خاص هر جامعه ای است. در فرهنگ سنتی، طبیعت امری مقدس و قابل احترام بوده و رفتارها نسبت به طبیعت مسوولانه بوده است. اما هر چه به سمت مدرن شدن و صنعتی شدن رفتیم، فرهنگ سنتی دچار تغییر و تحول شد و نگرش نسبت به طبیعت از امری مقدس به ابزاری برای استفاده تغییر کرد. این تغییر نگرش نسبت به محیط زیست منجر به شکل گیری رفتارهای غیرمسوولانه نسبت به محیط زیست شد. این رفتارها در شکل مصرف بی رویه منابع طبیعی، تخریب طبیعت، فراوری بی اندازه زباله خود را نشان می دهد.

وی گفت: این نوع تعامل با محیط زیست بیشترین آسیب را به طبیعت وارد کرده است. این مساله ناشی از این واقعیت فراموش شده است که انسان بخشی از طبیعت است. مشاهده رفتارهای زباله پراکنی و برداشت گیاهان بهاری در این ایام نیز خود شاهدی بر رفتارهای غیر مسوولانه نسبت به محیط زیست است. فلسفه جشن های نوروزی و روز طبیعت احترام به طبیعت و محیط زیستی است که منابع طبیعی زندگی ما را تامین می نماید، محلی برای زندگی و حمل و نقل را برای ما مهیا می نماید و مکانی برای جذب پسماندها است. با این وجود سبک زندگی محیط زیستی و رفتاهای محیط زیستی ما به گونه ای است که بیشترین آسیب را به محیط طبیعی وارد می نماید. چنین رفتارهایی مخالف فلسفه وجودی جشن های نوروزی است.

این جامعه شناس محیط زیستی اضافه نمود: در این ایامی که اپیدمی کرونا (که می توان ریشه های آن در رفتاهای مخرب محیط زیستی یافت) تهدیدی برای سلامت انسان است و برگزاری جشن طبیعت امکان پذیر نیست، اما هر وقت که امکان کشت و گذار در طبیعت برای ما مهیا شد ضروری است که رفتارهای مسوولانه ای نسبت به طبیعت(نظیر جا نگذاشتن زباله در طبیعت، برداشت نکردن گیاهان بهاری، لگد مال نکردن چمن زارها، استفاده نکردن از وسایل یکبار مصرف، نشکستن شاخه و برگ درختان و ...) داشته باشیم.

بی تفاوتی محیط زیستی، نقطه مقابل تعهد محیط زیستی

امامقلی در مورد علل بی توجهی مردم نسبت به طبیعت و رفتارهای زیست محیطی گفت: آنچه که در جامعه ما قابل تامل است وجود نگرش های دوگانه ای است. از یک سو، ما روز طبیعت رو جشن می گیریم و به دامن طبیعت می رویم و یک سری آداب و رسوم که ریشه در فرهنگ سنتی دارد را اجرا می کنیم. از سوی دیگر، رفتارهای مخرب و آلوده نماینده در قبال محیط زیست داریم که جایگاهی در فرهنگ سنتی ندارد و ریشه های آن در بی تفاوتی محیط زیستی دارد. علی رغم اینکه طبیعت بر روح و جسم انسان اثرات مثبتی دارد ما با بی تفاوتی نسبت به آن سهوا یا عمدا به تخریب آن می پردازیم. بی تفاوتی محیط زیستی به نوعی نقطه مقابل مسوولیت و تعهد محیط زیستی افراد است. بی تفاوتی محیط زیستی اشاره به بی توجهی و بی اعتنایی افراد نسبت به مسائل محیط زیستی دارد. پیامدهای این امر کامل مشهود است.

راهکارهایی برای توجه به محیط زیست

امامقلی در مورد راهکارهایی برای توجه بیشتر و بهتر به محیط زیست گفت: برای تغییر رفتارها و نگرش ها نسبت به محیط زیست و پذیرش مسوولیت محیط زیستی شهروندان ضروری است سواد محیط زیستی افراد افزایش پیدا کند. سواد محیط زیستی، نه یک پدیده فرهنگی جانبی، بلکه یک عنصر حیاتی برای رسیدن به زندگی پایدار در دنیا کنونی است. بر اساس تعریف یونسکو، سواد محیط زیستی آموزش عملی پایه برای همه مردم است که برای آنها دانش، مهارت ها و انگیزه های مقدماتی را فراهم می نماید تا بتواند نیازهای محیط زیستی خود را رفع کرده و به توسعه پایدار یاری کند. سواد محیط زیستی موضوع یک سلسله اعمال، فعالیت ها و احساس ها(نگرش ها) است که ریشه در دانش عمیق دارد و دارای ابعاد شناختی، اثربخشی و رفتاری است. بعد شناختی بر داشتن دانش، شناخت و مهارت در حوزه حفظ محیط زیست و نحوه استفاده از آن تاکید دارد. بعد اثربخشی به نگرش های مثبت و حساسیت های مسوولانه در برابر محیط زیست اشاره داد و بعد رفتاری کنش های افراد نسبت به محیط زیست را مد نظر قرار می دهد. در این راستا از نهادهای آموزشی انتظار می رود تا بنیادهای تربیتی و فرهنگی محیط زیستی لازم را در میان جامعه جهت حفظ و مراقبت اثربخش از محیط زیست ایجاد نمایند. در واقع آنچه تحت عنوان آموزش محیط زیست مطرح می گردد، ناظر بر ایفای همین وظیفه و مسوولیت نظام آموزشی می باشد.

tani-buy.ir: مجله تانی بای، مقالات اقتصادی و کسب و کار

bigkurosh.ir: مجله کوروش بزرگ، وبلاگ خبری، تاریخی و تحلیلی