دورنمای دنیا کرونازده - مهسان بلاگ

فرصتی برای رهبری دنیا

به گزارش ایران، جان آلن رئیس اندیشکده بروکینگز در این باره نوشت: برندگان واقعی این بحران دنیای -البته اگر باشند- انگشت شمارند. نه به دلیل اینکه شرایط غیرقابل کنترل است بلکه به این خاطر که بسیاری از کشور ها قادر به مدیریت و ایجاد نظم اجتماعی لازم برای کنترل آن نبودند. این شرایط سبب شد واکسن کووید 19 بسرعت به یکی از راه های نجات سیستم درهم شکسته بین المللی بدل گردد.

در پایین ترین سطح، این شرایط سخت، نقصان سیستم های درمانی دنیا را ثابت و بسیاری از کشور ها را حتی به اولویت بندی شهفرایندانشان برای ارائه خدمات بهداشتی وادار کرد. علاوه بر این بسیاری از کشور ها مانند امریکا به جای روی آوردن به یک ائتلاف دنیای برای مبارزه با این ویروس مهلک، به سیاست های انزواگرایانه رو آوردند. در نتیجه بتدریج ویروس با حجمی گسترده تر دنیا را در برگرفت.

در واقع ویروس کرونا با بروز یکسری معضلات به هم پیوسته فراملی لزوم رهبری و بهره گیری از راه حل های چند جانبه و تقویت نظم دنیای را ثابت کرد. بدون شک گرچه علم درنهایت ناجی بشر خواهد بود، اما بدون رهبری درست، تعاملات مشترک در برابر این بیماری نتیجه ای نخواهد داشت.

شکست سیاست های سختگیرانه

استفان ام. والت استاد دانشگاه هاروارد نیز در این باره نوشت: همانطور که انتظار می رفت، کووید 19 انتقال قدرت را از غرب به شرق تسریع کرد و با ایجاد محدودیت هایی بر دنیای سازی، دنیا را از راستا روشنگری و کامیابی دور ساخت.

همزمان با بهبودی چین، امریکا و بخش های زیادی از اروپا به دلیل مدیریت ناکارآمد و عدم واکنش مؤثر به شرایط، با امواج این ویروس دست به گریبان شدند. اما در این الگوی تقابل آن طور که پکن و حامیانش سعی در القای آن دارند، قوانین سختگیرانه پاسخ نمی دهد. این بیماری همه گیر نه تنها نتوانست مانع از درگیری های اخیر میان هند و چین یا کشتار در یمن و سوریه گردد که حتی زمینه ساز تشدید رقابت میان امریکا و چین شد.

اما خبر خوب اینکه حکومت های استبدادی، پوپولیستی و... نتوانستند از این شرایط اضطرار دنیا برای تثبیت قدرت خود بهره ببرند. به عبارت دیگر شکست پوپولیست ها در اتریش، بریتانیا و آلمان یا کنار رفتن دیکتاتور هایی مانند ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان و از همه مهمتر یک دوره ای شدن پوپولیست عظیم دونالد ترامپ اثباتی بر این ادعا است. این ها همه دلایلی برای امیدواری به آینده است. پس با رعایت فاصله اجتماعی، ماسک زدن و واکسیناسیون همگانی به سمت این دستاورد ها خواهیم رفت.

کرونا، نقطه عطف نیست

ریچارد هاس رئیس شورای روابط خارجی نیز در این باره معتقد است: شگفت آور است که هیچ هماهنگی میان سیستم سیاسی کشور ها و عملکرد آن ها برای مدیریت این پاندمی وجود ندارد. کرونا، شکاف میان امریکا و چین را بیشتر نموده است. در این میان اروپا عملکردی بهتر داشته است چراکه آلمان و فرانسه درکنار یکدیگر قرار دارند و بانک مرکزی اروپا و شورای اروپا نیز فرمان لازم را صادر نموده اند. با این حال امریکا از بعد سیاسی نیز بیشترین آسیب را در این پاندمی دید، به طوری که ناکارآمدی سازمان های فدرال در برابر این ویروس و پیامد های مالی ناشی از آن دونالد ترامپ رئیس جمهوری را نیز به سمت شکست در انتخابات کشاند.

با نگاهی وسیع تر به هزینه و تبعات عظیم پاندمی، حتی اگر تست گیری وسیع، مدیریت درست و فرایند درمان بهتری نیز حاصل می شد تغییرات محسوسی به دست نمی آمد چراکه چالش هایی مانند تغییرات آب و هوایی تا رقابت منع استفاده از سلاح هسته ای در میان قدرت های عظیم شرایط این عصر را تعریف می نماید. پاندمی تغییرات اساسی در روابط بین المللی ایجاد ننموده بنابراین باید آن را بیش از یک نقطه عطف به عنوان یک واقعه مهم قلمداد کرد.

تکرو ها محکوم به شکست هستند

جوزف اس. نای جونیور استاد دانشگاه هاروارد در این خصوص نوشت: دنیای شدن یا وابستگی متقابل قاره ها، پاسخی بر تغییرات حمل ونقل و فناوری ارتباطی بود و کووید 19 بیش از عمق دنیای شدن، شکل آن - سفر کمتر و ملاقات های مجازی بیشتر- را تغییر داد. بعضی ابعاد اقتصاد دنیای را مانند تجارت تحت الشعاع قرار داد، اما در سرمایه گذاری ها چندان تأثیری نداشت. بعضی صنایع زنجیره تأمین بومی شدند و نگرانی های امنیتی شرکت های پیشتاز و دولت ها، اولویت را بیش از این زمان خاص بر این مورد خاص قرار دادند. در حالی که دولت ها بر دنیای شدن اقتصاد اثر گذار هستند، اما این قوانین فیزیکی و بیولوژیکی هستند که ابعاد اکولوژیکی دنیای شدن مانند تغییرات آب و هوایی و شیوع پاندمی را تعیین می نمایند.

دیوارکشی ها و تعرفه ها نمی تواند تهدیدات اکولوژیکی دنیای و فراملی را متوقف کند و فقط می تواند موانعی برای سفر ها و تبادلات مالی به وجود آورد. اما هیچ دولتی به تنهایی قادر به کنترل این شرایط نیست بنابراین آن ها باید همزمان با تفکر سلطه بر اشتراک قدرت با برنامه ریزی نمایند. تصور نمی کنم کشور های زیادی موضع نسنجیده ای در این باره داشته باشند و دیر متوجه شرایط شوند.

امریکا دیگر بازیگر اصلی نیست

آن ماری اسلاوتر مدیر اجرایی اندیشکده نیو اَمِریکا در این رابطه نوشت: پاندمی ثابت کرد که دولت امریکا بازیگر اصلی در مسائل دنیای به شمار نمی رود. دولت ترامپ، امریکا را از سازمان بهداشت دنیای خارج کرد، مانع از پیوستن این کشور به برنامه کوواکس (دسترسی دنیای به واکسن کووید 19) شد و با عملکردی دیرهنگام در ایالت های مختلف هزینه سنگینی را به امریکایی ها در این پاندمی تحمیل کرد. این در حالی است که دنیا بدون هیچ تغییری به راستا خود ادامه داد.

در حال حاضر سازمان های مدنی و بشردوست امریکا و دانشگاه های آن در همکاری با اتحادیه اروپا و سازمان بهداشت دنیای هسته های اصلی کوواکس را تشکیل می دهند. همچنین شرکت های دارویی امریکایی بدون حمایت دولت این کشور نقشی مهم در توسعه، فراوری و توزیع واکسن دارند. حتی شرکت های اروپایی نیز بسرعت در این راستا جلو رفتند. بواقع عظیمترین شگفتی پاندمی برای امریکا و دنیا تغییر محسوس شرایط ثروتمندان بود. در حالی که این ویروس میلیون ها نفر را به کشتن داد و هزینه سنگینی بر اشخاص و مشاغل کوچک وارد آورد، اما در بازار سرمایه گذاری نتیجه ای معکوس داشت که ثروتمندان را غنی تر کرد. با این نگاه فاصله ها را می توان بذر تحولات دانست.

بازگشت دوباره اقتصاد آزاد

کوری شاکه مدیر میز مطالعات دفاعی مؤسسه امریکن انترپرایز در این خصوص معتقد است: مهم ترین تغییرات در این دوران، مالی خواهد بود. نابرابری درست مانند گسترش خدمات از راه دور نیز توسعه پیدا می نمایند. همچنین زنجیره تأمین ملی می گردد یا شرکت های پیشتاز دست کم سیاست های داخلی جدیدی را اتخاذ خواهند کرد. با کاهش سطح اقتصاد، تقاضا برای مواد اولیه خام پایین می آید. از طرفی کند شدن دنیای شدن، مزایای پروژه یک کمربند و یک جاده چین را نیز رو به افول می برد. در همین حال اقتصاد های بدیع با جذب فرصت ها و تغییر بازار کار دستاورد های خوبی به دست می آورند و این تغییرات تبعات سنگینی بر امنیت دنیای دارد.

هزینه این ویروس آنقدر وسیع بود که همکاری های بین المللی در حجمی وسیع بر شناسایی و مدیریت پاندمی های آینده متمرکز شده است. همچنین ذائقه بودجه ای دولت ها از صنایع دفاعی به بهداشت به عنوان یکی از بخش های مهم امنیت ملی تغییر نموده است. سازمان های امنیتی مانند ناتو بر اهداف مالی تمرکز یافتند. قدرت طلبی متوقف شده و اقتصاد آزاد در حال بازگشت به صحنه و قدرت دریافت است. در این شرایط چین به عنوان عظیمترین سرمایه گذار دنیای درصدد وصول بدهی های خود برآمده و این شرایط عظیمترین فرصت برای امریکا است تا برای ورود چین و هم پیمانانش به سیستم چندجانبه گرای غربی اقدام کند.

دوگانگی شخصیتی دنیا

جی جان ایکنبری استاد دانشگاه پرینستون در این باره نوشت: پاندمی کرونا، تأثیرات پابرجایی بر تصورات ما از دنیا و چشم اندازمان از دنیا قرن 21 خواهد داشت. این پاندمی باعث شد تا به وضوح تهدید های مشترکی را که وجود دارد، از خطرات به هم پیوستگی دنیای شدن تا هزینه های همکاری های نافرجام دنیای و شنمایندگی نهاد های دموکراتیک را ببینیم و دریابیم.

اکنون یک سال از زمانی که پاندمی شروع شد می گذرد و به نظر می رسد دنیا نه چندان بیش از همواره خود را در خطر و تحت فشار مسائلی همچون هرج و مرج طلبی، ملی گرایی، جنگ و رقابت های امنیتی، ببیند. بشر اکنون تنها خود را در معرض مسائل و مسائل ناشی از مدرنیته مثل آنچه که علم و فناوری های نوین و صنعتی شدن برای او به بار می آورند، مشاهده می نماید.

این پاندمی به ما یادآوری کرد که مدرنیته مثل ماجرای دکتر جکیل و آقای هاید است: دنیای مدرن ظرفیت های زیادی را برای پیشرفت های عظیم بشر و دستیابی به رفاه فراهم می آورد، اما در همان حال او را رویاروی مسائل و تهدید های مدرنی مثل تغییرات آب و هوایی و گسترش سلاح های هسته ای قرار می دهد.

مجله ابوذریون: نگاهی اجمالی به رویدادهای روز ایران و جهان

عکسفا: مجله عکسفا، عکسها و رویدادهای اخیر دنیا