سال 2020 صنعت سینما را برای همیشه دگرگون کرد - مهسان بلاگ

این صنعت برای دهه ها در مقابل هر تغییری مقاومت کرده بود. سینماداران درباره محدودیت های سنتی نمایش فیلم بسیار سخت گیرانه عمل می کردند. پیش از سال 2020 جدیدترین بلاک باستر یک استودیو باید پیش از رسیدن به شبکه نمایش خانگی حداقل 90 روز را در چرخه اکران سینمایی سپری می کرد.

در واقع دانش متعارف پخش کنندگان فیلم به آن ها می گفت مردم حاضر نیستند برای دیدن جدیدترین اثر مارول در سالن های سینما پول بدهند اگر بتوانند همان فیلم را مدت کوتاهی بعد در سرویس های پخش خانگی تماشا کنند.

در این دوران استودیوها بارها و بارها تلاش کردند در صورت امکان این بازه زمانی سه ماهه اکران سینمایی را کاهش دهند تا هزینه های بازاریابی خود را هم از همین طریق کمتر کنند.

به تدریج با قدرت دریافت سرویس های استریمینگ که به مخاطبان شان امکان می دادند با یک کلیک به صدها و هزاران فیلم و سریال دست پیدا کنند فشار روی این شیوه سنتی نمایش بیشتر هم شد و ترک هایی بر بدنه این ساختار پدید آمد. با این وجود سینماداران تا حد ممکن در برابر این خواسته ها مقاومت کردند؛ گفت وگوها و مذاکرات به عقب می افتادند و تعمدا طول می کشیدند تا این مدل رایج پخش آسیب نبیند و سودآوری سالن ها حفظ شود.

حمله کرونا به گیشه ها

طبق گزارش اومدیا که در حوزه تحقیقات رسانه و تکنولوژی فعالیت می کند صنعت سینما در سطح جهان به دلیل همه گیری کرونا در سال 2020 چیزی حدود 32 میلیارد دلار خسارت دیده است. این خسارت بیانگر کاهش درآمد 71.5 درصدی درآمد باکس آفیس نسبت به سال 2019 است. در ماه های ابتدایی همه گیری ویروس پیش بینی می شد میزان این کاهش درآمد در حدود 5 میلیارد دلار باشد اما تخمین های فعلی نشان می دهد عمق فاجعه بسیار شدیدتر از پیش بینی های اولیه بوده است.

• سایه سیاه ویروس کرونا بر صنعت سینمای جهان

طبق این گزارش درآمد باکس آفیس به زیر 13 میلیارد دلار سقوط کرده که برای اولین بار در 20 سال اخیر اتفاق می افتد.

هم زمان با این شرایط شاهد افزایش چشمگیر تماشای آنلاین ویدیو بوده ایم؛ مجموعه درآمد این حوزه نسبت به سال میلادی 2019 حدود 30 درصد افزایش یافته و از 26 میلیارد دلار به 34 میلیارد دلار رسیده است.

این شرایط که به دلیل همه گیری ویروس کرونا ایجاد شده بود عاقبت همه چیز را تغییر داد؛ سالن ها به اجبار تعطیل شدند و پخش کنندگان هم برای ماه ها بدون هرگونه درآمدی باقی ماندند. استودیوها برنامه اکران فیلم ها را بازنگری کردند و راهی باقی نماند جز انتقال تاریخ اکران برخی آثار به سال میلادی بعد و البته فرستادن آثار دیگر به سرویس های استریمینگ یا پلتفرم های اجاره ای دیجیتال.

در این شرایط تحولاتی که یک سال پیش اساسا در ذهن نمی گنجید به وقوع پیوستند آن هم با سرعتی غیرقابل تصور و شگفتی آور. زمانی که سینماها امکان بازگشایی یافتند سالن داران دریافتند که قدرت چانه زنی شان به شکل چشمگیری کاهش یافته است. در این شرایط اگر می خواستند آثاری مثل غارنشین ها: عصر جدید (The Croods: A New Age ) یا زن شگفت انگیز 1984 (Wonder Woman 1984 ) را به نمایش بگذارند باید می پذیرفتند که این عناوین زودتر از معمول به صورت آنلاین در اختیار مخاطبان قرار بگیرند. می شود گفت کسب وکار قبلی دیگر به کل تغییر کرده بود.

لیسا بانل رییس بخش توزیع در شرکت فوکوس فیچرز در این زمینه به خبرگزاری ورایتی می گوید: بدون همه گیری شاهد چنین تغییراتی در بازه نمایش سینمایی آثار نمی بودیم. چه خوشمان بیاید چه نیاید همه گیری مجبورمان کرد که شیوه هایی را امتحان کنیم که در یک شرایط معمول انتخاب های دشوارتری به نظر می رسیدند.

در این فرایندها شاهد از میان رفتن اتحادهای قدیمی و پدیدآمدن اتحادهای جدید بودیم؛ اتحادهایی که این بار میان دشمنان سابق برقرار می شد. صرفا چندماه زمان لازم بود تا استودیوی یونیورسال که پیش از آن دشمن سینماها شناخته می شد به عنوان ناجی سینماها شناخته شود. استودیوی برادران وارنر نیز هنگامی که اعلام کرد کل لیست آثار سال 2021 خود را هم زمان با سالن های سینما قرار است از شبکه اچ بی او مکس نیز پخش کند به دشمن شماره یک همه سینماداران تبدیل شد.

بامزه و البته طعنه آمیز است که فقط کمی پیش از این تصمیم، شرکت برادران وارنر قهرمان دوران همه گیری شناخته و بابت اکران فیلم سینمایی انگاشته (Tenet) کریستوفر نولان در سالن ها به عنوان نجات دهنده تحسین شد.

تاثیرات ماندگار دوران همه گیری

اما نکته مهم اینجاست که بسیاری از متخصصان امر باور دارند احتمالا این تغییرات صرفا به دوران همه گیری محدود نخواهند ماند و تاثیرات دیرپاتری از خود به جا خواهند گذاشت.

جف باک که تحلیل گر باکس آفیس در شرکت اگزیبیتور ریلیشنز است در این زمینه می گوید: بخش زیادی از خلاقیت هایی که در سال 2020 شاهد آن بودیم ادامه پیدا خواهند کرد. وقتی به 2020 نگاه می اندازیم نه با راه اندازی مجدد صنعت نیست بلکه با نوعی بازسازی مدل اکران سینمایی روبرو شده ایم.

البته باید منتظر ماند و دید که خطوط این طرح جدید حوزه توزیع و اکران فیلم چطور ترسیم می شوند. استودیوها و سالن ها هر دو می دانند که دیگر خبری از آن فرصت تر و تمیز 90 روزه اکران نخواهد بود. اما بسیاری باور دارند که تغییرات نه به شکل کلی و با یک قاعده عمومی بلکه استودیو به استودیو و البته فیلم به فیلم متفاوت خواهند بود.

چنین چیزی به این معنا است که فیلم جدید مجموعه سریع و خشمگین (Fast&Furious) ممکن است در مقایسه با فیلم جدید علمی-تخیلی تام هنکس تحت عنوان بایوس (Bios ) زمان بیشتری به شکل اختصاصی در سالن های سینما اکران شود گرچه هر دو فیلم متعلق به استودیوی یونیورسال است.

شاون رابینز تحلیل گر ارشد وبسایت باکس آفیس دات کام معتقد است این ماجرا هنوز تا حد زیادی محل بحث و گفت وگوهای بیشتر خواهد بود. رابینز می گوید: فکر نکنم بشود چندان به مثال های افراطی و استثنایی در این بحث تکیه کرد؛ گمان نکنم تعداد فیلم های بزرگی که قرار باشد به شکل هم زمان در سالن ها و سایر پلتفرم ها اکران شوند (مثل زن شگفت انگیز 1984(آنقدرها هم زیاد باشند. احتمالا شاهد راه حلی میانه خواهیم بود.

حرکت تاریخی یونیورسال

استودیوی یونیورسال از پیشگامان این تغییرات جدید بود. این استودیو در یک پیمان تاریخی با مجموعه های ای ام سی، سینه مارک و سینه پلکس این امکان را یافت که تنها چند هفته پس از آغاز اکران فیلم هایش در سالن های سینما، این آثار را به سرویس های پخش ویدیو برساند. یونیورسال احتمالا قرارداد مشابهی نیز با مجموعه رگال امضا خواهد کرد که دومین سالن دار زنجیره ای آمریکا است؛ براساس این قراردادها استودیوها امکان پخش زودتر از موعد فیلم ها در سرویس های آنلاین را می یابند و پخش کنندگان نیز در سود پلتفرم های پخش سهیم خواهند شد.

• توافق تاریخی میان یونیورسال و سالن دار بزرگ جهان

پیتر لوینسون نایب رییس استودیوی یونیورسال و رییس بخش توزیع در این استودیو که مذاکرات با سالن داران زنجیره ای را پیش برده می گوید: معتقدیم مدل ما پایدارترین مدل کسب وکار است. روشی است که برای هر دو طرف مفید است و اکوسیستم قوی تری ایجاد می کند.

اما یکی از مسائل اساسی شرایط فعلی صنعت سینما شرایط وخیم سالن ها است. مجموعه ای ام سی در معرض ورشکستگی قرار گرفته. این شرکت به فروش سهام روی آورده و در مذاکره با اعتباردهندگان تلاش کرده تا نقدینگی اش را افزایش دهد اما در هر حال قرض های مجموعه وضع آزاردهنده ای را برایش ایجاد کرده است که عاقبت در مقطعی باید فکری به حالش بکند.

دو مجموعه دیگر یعنی سینه مارک و مجموعه سینه ورلد که مالک سالن های شرکت رگال است نیز زیر بار قرض رفته اند. تازه این شرکت ها غول های صنعت سینما به حساب می آیند که روابط بسیار قدرتمندی با بانک ها دارند. بسیاری از سالن های مستقل که به قرض دهندگان بزرگ دسترسی ندارند راهی برای عبور از دوران همه گیری پیدا نکرده و نمی کنند.

جنگ سرویس های استریمینگ

هم زمان با این تحولات تقریبا همه شرکت های رسانه ای گوناگون نشان داده اند که علاقه دارند به حوزه استریمینگ وارد شوند و در این فضا نتفلیکس را به عنوان رقیبی بسیار جدی ارزیابی می کنند.

• رقابت دیزنی و نت فلیکس زیر سایه کرونا

دیزنی اخیرا یک جلسه چهارساعته با حضور سرمایه گذاران را کاملا به بیان برنامه هایش برای شبکه دیزنی پلاس، هولو و سایر سرویس هایی اختصاص داده که توسط والت دیزنی کنترل می شوند.

در عین حال وارنرمدیا و کامکست نیز مشغول سرمایه گذاری چندصد میلیون دلاری در سرویس های اچ بی او مکس و پیکاک شده اند. شرکت ویاکام نیز پارامونت پلاس که همان سرویس استریمینگ سی بی اس آل اکسس است که به برندی جدید تغییر نام داده را آماده ورود به این رقابت فشرده و تنگاتنگ می کند. انتظار داریم که جنگ این شبکه ها در ماه های آینده وارد مرحله جدی تری شود.

فیلم سازان کجای معادله اند؟

اما در شرایطی که صنعت سینما چنین تغییرات پرشتابی را پشت سر می گذارد فیلم سازان چه شرایط و انتخابی دارند؟

دست کم درباره برخی از فیلم سازان می شود با قاطعیت گفت که مدت ها پیش از آغاز همه گیری نیز به سوی سرویس های استریمینگ جذب شده بودند. سوای این در سال 2020 فیلم سازانی چون فینچر با فیلم سینمایی منک (Mank)، اسپایک لی با فیلم 5 هم خون (Da 5 Bloods)، جرج کلونی با آسمان نیمه شب (The Midnight Sky ) و آرون سورکین با دادگاه شیکاگو هفت (The Trial of the Chicago 7 ) در میان هنرمندانی قرار داشتند که به نتفلیکس روی خوش نشان دادند؛ احتمال دارد شاهد کسب افتخار این آثار در مراسم اسکار نیز باشیم.

شرکت هایی چون اپل، آمازون و هولو نیز با آثار جدیدی از فیلم سازان مولف و صاحب نام همچون سوفیا کوپولا (روی صخره ها (On the Rocks ))، ساشا بارون کوهن (بورات 2 (Borat Subsequent Moviefilm )) و لی دنیلز (ایالات متحده در برابر بیلی هالیدی (The United States vs. Billie Holiday)) به میدان آمده اند.

برخی از این آثار در ابتدا قرار بود اکران سینمایی را تجربه کنند اما شرایط همه گیری ویروس کرونا به کلی برنامه های تولیدکنندگان را دگرگون کرد و باعث شد این آثار از سرویس های استریمینگ سردرآورند.

فینچر چندی پیش در مصاحبه ای پیرامون شرکت نتفلیکس گفته بود: آن ها هم دسته چک و هم زیبایی شناسی خودشان را دارند. با کسانی کار می کنند که می خواهند؛ به این رفتار احترام می گذارم.

گرچه شبکه هایی مثل نتفلیکس هر روز پرطرفدارتر می شوند اما نمی شود این نکته را هم نادیده گرفت که نوعی چرخش افراطی در پخش هم زمان فیلم های جدید از طریق شبکه های نمایش خانگی و استریمینگ می تواند به برخی واکنش های تند نیز منجر شود؛ از جمله این واکنش ها می توان به رفتار فیلم سازانی چون نولان در تقابل با تصمیمات شرکت برادران وارنر اشاره کرد.

• کریستوفر نولان با تصمیم عجیب برادران وارنر مخالفت کرد

این را هم نباید نادیده گرفت که سرویس های مذکور دشمنان قدیمی خودشان را دارند و نهایتا ممکن است مجموعه این مخالفان و منتقدان برای احیای آنچه ساختار سنتی سینما و تماشای فیلم روی پرده بزرگ می دانند دست به دست هم داده و علیه رقبایشان متحد شوند.

به هر حال با وجود راحتی و امکانات خوب تجربه تماشای فیلم در خانه، استودیوهای هالیوود علاقه و آمادگی دست کشیدن کامل از اکران سینمایی و فراهم کردن شرایط نابودشدن کسب وکار سالن ها را ندارند. اگر در هالیوود با هر یک از مدیران استودیوها صحبت کنید بهتان اطمینان خواهند داد که مردم بیش از هر زمان دیگری مشتاق بازگشت به زندگی معمول و همیشگی اند.

طبیعتا هر نوع بازگشت به شرایط معمول زندگی و به تبع آن بازگشت کامل به سالن های سینما در ارتباط مستقیم با توزیع گسترده واکسن کرونا خواهد بود.

اغلب کارشناسان حوزه سلامت باور دارند که چنین شرایطی در خوشبینانه ترین شرایط تا اواخر بهار یا اوایل تابستان فراهم نخواهد شد. علاوه بر اینکه تا همین لحظه توزیع واکسن دست کم در ایالات متحده از برنامه عنوان شده قبلی عقب تر است و موفقیت واکسیناسیون گسترده (راضی کردن گروه های مختلف به دریافت واکسن) نیز در هاله ای از ابهام قرار گرفته است.

هارمن موزلی مالک مجموعه سنت لوییس سینماز که در ایالت های غرب میانه آمریکا واقع شده می گوید: سالن ها را باز نمی کنم تا مطمئن شوم می توانیم جمعیتی را به سینما بکشانیم که امکان دوام اقتصادی مان را تضمین کنند. در تابستان برای دو ماه سالن ها را باز کرده بودم و در عمل هزینه ها از سود بیشتر شد. اگر مجبور بودم اجاره هم بپردازم که تا الان حتما ورشکست می شدم.

karnikan.ir: مجله کارنیکان: وبلاگ خبری و تحلیلی

kashia.ir: کاشیا | مجله گردشگری و مسافرتی