عملیاتی شدن2020 IMO چه تاثیری بر بازار نفت و فرآورده ها دارد؟ شرایط پرابهام ایران!
به گزارش مهسان بلاگ، خبرنگاران: از ابتدای ژانویه قانون محیط زیستی سازمان بین المللی دریانوردی (IMO) که استفاده از سوخت کشتی با سولفور بیش از 5/ 0 درصد را منع می نماید عملیاتی شد.
به گزارش خبرنگاران براساس منابع مختلف بین 50 تا 80 هزار کشتی در سر تا سر جهان از تبعات این قانون متاثر خواهند شد. ابعاد جدی قانون جدید آیمو وقتی معین می گردد که بدانیم بیش از 90درصد تجارت جهان به وسیله دریا انجام می گردد و نوع، قیمت و فراوانی سوخت کشتی ها می تواند بر جوانب مختلفی از تجارت در جهان تاثیر بگذارد. با توجه به اقبال خریداران نفت به گرید های شیرین تر و سبک باید شاهد بهبود قیمت این نوع نفت و از سوی دیگر افت قیمت نفت ترش و سنگین در آینده نزدیک باشیم. در این بین ایران نیز از دو محور محتمل است تحت تاثیر این قوانین قرار بگیرد. اولین موضوع که در هفته های اخیر مطرح شده، مشکل در تامین سوخت کشتی ها منطبق با محدودیت جدید سولفوری است که البته مسوولان قویا آن را تکذیب می نمایند. موضوع دوم، افزایش فاصله قیمتی میان نفت شیرین و ترش و تاثیر گذاشتن بر تقاضا برای نفت ایران است.
آیمو 2020 چیست؟
براساس قانون جدید سازمان بین المللی دریانوردی موسوم به IMO 2020 میزان سولفور (گوگرد) سوخت کشتی ها از ابتدای امسال میلادی باید از میزان 5/ 3 درصد به 5/ 0 درصد برسد. به گفته خبرگزاری رویترز بیش از 50 هزار کشتی در جهان تحت تاثیر این قانون قرار خواهند گرفت، این درحالی است که برخی پایگاه های خبری به ارقام بالاتری اشاره می نمایند. در این میان، کشتی هایی که از دستگاه تصفیه دودکش استفاده می نمایند اجازه دارند کماکان از سوخت های سولفور بالا استفاده نمایند. این دستگاه سوخت 5/ 3 درصد را تصفیه و تبدیل به سوخت کم سولفور با گوگرد نیم درصد می نماید اما نصب این سیستم روی کشتی ها محدودیت هایی دارد، به طوری که نمی توان آن را روی کشتی های فراوری قبل از سال 2013 میلادی نصب کرد. وضع محدودیت استفاده از سوخت های با سولفور بالا از سال 2005 آغاز شده و به تدریج بر این محدودیت ها افزوده شده است. پیش بینی ها از کاهش روزانه مصرف سوخت کشتی با سولفور بالا در ژانویه تا سطح 3/ 1 میلیون بشکه از میانگین 5/ 3میلیون بشکه در سال 2019 خبر می دهند. این قانون با هدف کاهش آلاینده های محیطی از ورود 5/ 8 میلیون تن سولفور اکسید در سال جلوگیری خواهد نمود. به همین دلیل هدف گذاری اولیه زیست محیطی سازمان بین المللی کشتیرانی کاهش 40 درصدی انتشار دی اکسیدکربن از سال 2008 تا سال 2030 و کاهش 50 درصدی انتشار گاز های گلخانه ای در این صنعت تا سال 2050 است. با این حال به گفته کارشناسان رسیدن به این اهداف با ادامه سوزاندن فرآورده های نفتی مرسوم امکان پذیر نیست، در عین حال هنوز سوختی که بتوان جایگزین سوخت های کنونی کرد، به تایید نرسیده است. کتی استنزل، مدیرعامل اینترتنکو در گفت و گو با اس اند پی گلوبال پلتس گاز طبیعی مایع را یک گزینه مناسب مورد استفاده نفتکش ها تحت قانون جدید دانست اما گفت استفاده از این سوخت احتمالا نمی تواند اهداف زیست محیطی بلند مدت مورد نظر آیمو را برآورده کند. صنعت دریایی به واسطه نقش عمده ای که در آلودگی هوا دارد بسیار تحت فشار بوده است. براساس گزارش گلدمن ساکس فقط 5 تا 7 درصد تقاضای جهانی بخش حمل و نقل برای نفت مربوط به کشتی ها است. با این حال صنعت دریایی مسوول انتشار نیمی از سولفور بخش حمل و نقل جهان است که دلیل آن تمایل این صنعت به استفاده از آلوده ترین (و ارزان ترن) سوخت هاست.
قیمت نفت به کدام سو می رود؟
گرچه برنده واقعی مقررات جدید سولفوری آیمو را باید محیط زیست دانست، می توان برندگان و بازندگانی را از جوانب تجاری و صنعتی نیز در دو سوی ماجرا دید. برخی تحلیلگران بازار با گلدمن ساکس هم نظرند که اجرای کامل آیمو 2020 منجر به افزایش 200 میلیارد دلاری هزینه های پالایشگاهی در سال اول اجرای آن می گردد و به طور غیر مستقیم قیمت فرآورده های نفتی را افزایش می دهد. سرمایه گذارانی که به افزایش قیمت نفت ناشی از اجرای این قانون خوش بین هستند، معتقدند پالایشگران از عرضه کافی سوخت های منطبق با مقررات جدید ناتوانند. علاوه بر این بخش کوچکی از مالکان کشتی که تنها حدود 10 درصد از تناژ جهانی بار کشتی ها را حمل می نمایند دستگاه های گران تصفیه دودکش نصب نموده اند و هنوز عمده کشتی ها احتیاج به سوخت کم سولفور دارند. تقلا برای سوخت های پاک تر از همین حالا درحال تاثیرگذاری بر قیمت این فرآورده هاست، به طوری که فاصله قیمتی بین گازوئیل و نفت کوره سولفور بالا که مورد استفاده بسیاری از کشتی هاست به 5/ 271 دلار در هر تن رسیده است. درحال حاضر گازوئیل و نفت کوره با سولفور بالا به ترتیب 5/ 588 و 317 دلار در هر تن به فروش می رسند که نشان دهنده افزایش فاصله بین این دو است. تور اسولند، کارشناس حمل و نقل دریایی به وال استریت ژورنال گفته اختلاف قیمتی بین این دو سوخت می تواند به هزار دلار در هر تن تا انتها سال 2020 برسد که در این صورت میلیارد ها دلار به هزینه باربری دریایی می افزاید.گذشته از نقش پالایشگاه ها، فراورینمایندگان نفت خام شیرین در دریای شمال، تگزاس و نیجریه که دارای سولفور پایینی است برنده شرایط جدید دریایی هستند. همچنین نیروگاه های برقی که با سوخت ناپاک کار می نمایند بسیار از سوخت ارزان سولفور بالا منتفع خواهند شد. در این میان بسیاری از فراورینمایندگان نفت سنگین و ترش در خاورمیانه، کانادا و روسیه از تبعات این قانون متضرر می شوند. از سوی دیگر مخالفان نظریه افزایش بهای نفت به واسطه وضع محدودیت های جدید بر صنعت دریایی این طور استدلال می نمایند که تاثیر این مقررات بر بهای نفت کاملا موقتی خواهد بود و مانند حملات پهپادی به تاسیسات نفتی عربستان که پنج میلیون بشکه از فراوریات این کشور را برای مدتی از بازار خارج کرد، این بار نیز بازار نفت خود را با شرایط جدید وفق خواهد داد. به گزارش اویل پرایس، موضوع دیگری که تاثیر محدود این قانون بر قیمت نفت در بلند مدت را تایید می نماید این است که فراورینمایندگان در آمریکا به اندازه کافی ظرفیت مازاد فراوری دارند که بتوانند به محض افزایش بهای نفت کم سولفور، عرضه این نوع نفت را بهبود بخشند و کمبود عرضه را جبران نمایند.
ایران پسا آیمو 2020
شرایط ایران پس از IMO 2020 زیر سایه عدم شفافیت درابهام واقع شده است. دو موضوع مهم در رابطه با ایران مساله تامین نفت کوره کم سولفور به عنوان سوخت کشتی هایش و قیمت نفت این کشور است که بیشتر متشکل از گرید های ترش و سنگین است. در حالی که مدیران نفتی کشور وجود هرگونه اختلال در تامین سوخت همسو با مقررات سختگیرانه IMO را رد می نمایند برخی از فعالان صنعت کشتیرانی از عملکرد وزارت نفت در این خصوص گلایه دارند. دبیر کل اتحادیه مالکان کشتی با گلایه از عدم همکاری وزارت نفت برای فراوری سوخت نیم درصد سولفور اخیرا گفت: طی سال های اخیر مکاتبات بسیاری از سوی سازمان بنادر و دریانوردی با شرکت ملی نفت و وزارت نفت برای فراوری سوخت کم سولفور اجرا شده اما متاسفانه وزارت نفت در این قضیه سهل انگاری کرد و آن را پشت گوش انداخت. یحیی ضیایی با اعلام اینکه احتیاج سالانه شرکت های کشتیرانی عظیم و کوچک ایران به سوخت کم سولفور نیم درصد حدود 5/ 1میلیون تن است، هشدار داد: اگر سوخت کم سولفور کشتیرانی ها تامین نگردد، به دلیل سهل انگاری وزارت نفت، قیمت تمام شده کالاهای اساسی افزایش می یابد. با این وجود مدیر شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی منطقه مرکزی از اقدامات این مجموعه برای تامین سوخت کم سولفور مورجهانز کشتیرانی ایران مطابق با قوانین بین المللی دفاع نموده و گفته نفت کوره کم سولفور مورجهانز کشتیرانی به صورت کامل توسط این منطقه تامین و توزیع شده است. آنچه که در این خصوص واضح است احتیاج کشور به افزایش ظرفیت فراوری محصولات نفتی کم سولفور در پالایشگاه ها است. یکی از طرح های اولویت دار شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران که می تواند به تامین نفت کوره کم سولفور برای سوخت کشتی های کشور یاری شایانی کند احداث واحد RHU به منظور تصفیه نفت کوره به ظرفیت 81 هزار بشکه در روز به عنوان بخشی از طرح بهینه سازی پالایشگاه اصفهان است. اما متاسفانه براساس پیش بینی های اجرا شده ثمردهی این واحد به سال 2020 نمی رسد و به گفته مسوولان این واحد تصفیه نفت کوره سال 1401 (2022 و 2023 میلادی) به بهره برداری خواهد رسید.
مساله مهم دیگر برای صنعت نفت ایران تاثیر این قانون بر قیمت نفت صادراتی کشور است. مهم ترین گرید های نفتی ایران Iran Heavy (نفت سنگین ایران) و Iran Light (نفت سبک ایران) هستند که انتظار می رود با توجه به افزایش فاصله قیمتی نفت ترش و شیرین به علت قانون جدید و هر چه بیشتر پر هوادار شدن نفت سبک و شیرین، آینده متفاوتی را تجربه نمایند. نفت سنگین ایران با درجه API 6/ 29 و با درصد سولفور 24/ 2 که آن را تبدیل به نفتی ترش نموده برای تصفیه شدن در پالایشگاه احتیاجمند گذراندن فرایند های بیشتر و پر هزینه تر در مقایسه با نفت سبک ایران است که میزان سولفور آن 46/ 1 درصد است. بنا بر این طبیعی است که در آینده نزدیک شاهد افت قیمت نفت سنگین ایران و افزایش بهای نفت سبک این کشور باشیم. ذکر این نکته لازم است که به طور کلی نفت ایران و تمام کشور های خاورمیانه عمدتا ترش و سنگین تلقی می گردد و نام گذاری آنها به دلیل تفاوت در دو شاخص API (معین نماینده سنگینی و سبکی نفت) و میزان سولفور (برای معین ترش و شیرینی آن) است. علاوه بر این با افزایش هزینه های پالایشگاهی و به تبع آن افزایش نرخ اجاره روزانه کشتی ها که براساس برخی منابع از 13 هزار دلار به 20 هزار دلار رسیده، خریداران سنتی نفت ایران در شرق آسیا به همراه هند تمایل بیشتری به تامین مایحتاج نفتی خود از فروشندگان نزدیک تر خواهند داشت. همچنین با افزایش هزینه باربری دریایی، انتظار می رود کالا های وارداتی با رشد تورم برای مصرف نماینده نهایی در ایران روبه رو شوند.
منبع: اقتصادنیوزوبمستر وبلاگ: وبمستر وبلاگ | مجموعه از ترفندها، ابزارها و پکیج های آموزشی برای وبمسترها