فرداهای روشن خونین شهر - مهسان بلاگ

زیبایی و آبادی اش اما توی چشم بیگانگان بود؛ توی چشم حسودانی که فقط با تخریبش آرام می شدند. کینه و حسادت و دشمنی کار خودش را کرد و خرمشهر زیبا پس از 40روز مقاومت جانانه مردمان اصیلش در 4 آبان 1359 به اشغال بدطینتان بعثی عایدی؛ حسودان سنگ دلی که در دوره کوتاه اشغال، تمام زیبایی شهر را به یغما بردند و آن را ویران و کن فیکون کردند.

شهر اما سوم خرداد1361 در عملیات بیت المقدس به دست فرزندان ایران آزاد شد؛ آزاد شد، اما آباد نه.... حالا عروس نیست، مادری است خسته و فرتوت و کمرخمیده از داغ فرزندانش که دست به کمر گرفته و دوباره می خواهد قد رشیدش را صاف کند؛ با یاری همین یادگارها و زخمه هایی که از جنگ بر جای جای پیکرش نشسته؛ با جهانگردی جنگ.

سجاد پاک گهر، رئیس میراث فرهنگی و جهانگردی و صنایع دستی خرمشهر با همراهی تیمی مجرب چند سالی می گردد که روی آبادی خرمشهر به وسیله توسعه جهانگردی دفاع مقدس تمرکز نموده اند.

پاک گهر که با همکاری نجلا درخشانی، کتاب های لزوم حفظ تک بناهای به جای مانده از جنگ در خرمشهر با محور توسعه جهانگردی و مطالعات طرح فرصت های سرمایه گذاری در حوزه منطقه آزاد اروند را به نگارش درآورده، چندسالی است وقت و انرژی خود را روی شناسایی یادگارهای دوران دفاع مقدس، ثبت ملی و حفظ آنها و بعلاوه مطالعه و طراحی فرصت های جهانگردی خرمشهر گذاشته است. گفت وگوی مفصلی دراین باره با وی داشتیم.

خرمشهر کوچه ها و محلات زیادی دارد که هنوز آثار جنگ روی در و دیوار آنها پررنگ است، محلاتی که می گردد سایت موزه جنگ گردد و پذیرای خیل جهانگردان. اما شنیده ایم در این منطقه ها جدای از نبود امکانات و زیرساخت های مناسب، آسیب ها و ناهنجاری های اجتماعی هم دیده می گردد که نتیجه سکونت مردم محروم و بی خانمان در خانه های خالی رهاشده است، در چنین شرایطی به عقیده شما می گردد سایت موزه جنگ راه اندازی کرد؟

ببینید اول این که شرایط در این محلات آن طور هم که شنیده اید و تصور می گردد، ناهنجار و ناامن نیست و این تصور بیشتر حاصل یک فکریت اشتباه است؛ مثل همان تصوری که قبلا در خصوص سیستان و بلوچستان وجود داشت و مردم خودشان (از جمله خود من) با ورود به این استان متوجه بطلان آن شدند. در ثانی به نظر من این خانه ها که مالکان عمدتا آنها را در زمان جنگ رها نموده و به خارج از کشور رفته اند، اگر خالی بمانند، آسیب بیشتری به آنها وارد می گردد.

خب یعنی با همین شرایط فعلی این محلات و ساکنان آنها، می گردد آنجا را به سایتی برای بازدید جهانگردان داخلی و خارجی تبدیل کرد؟

قطعا با این شرایط نمی گردد به آن اهداف بلندمدتی که برای جذب جهانگرد داریم برسیم، چون اینجا قرار است یکی از محورهای مهم جهانگردی خرمشهر شده و روزی چند اتوبوس جهانگرد به آن وارد گردد، برای همین ما برای ساماندهی محلات با همین ساکنان فعلی هم طرح و برنامه داریم. یکی از برنامه های ما توانمندسازی افراد ساکن در این خانه هاست. در این طرح به اهالی برای اقامت جهانگردان یا فروش محصولات فرهنگی و صنایع دستی مجوز بومگردی داده و در صورت احتیاج آموزش های لازم را هم به آنها می دهیم. از این طریق یک راه معاش برای آنها باز می گردد و خود به خود شاهد ساماندهی و بهترشدن فضای حاکم بر این محلات خواهیم بود. البته این یک طرح است و کوشش می کنیم برای دوران پساکرونا از ظرفیت ساکنان این محلات استفاده نموده و با ساماندهی منطقه، شرایط را برای ورود جهانگردان به آن

فراهم کنیم.

در حال حاضر چه قدم هایی برای روشن کردن چراغ جهانگردی خرمشهر برداشته اید؟ طرح و برنامه تعیین و مدونی دارید؟

طبق مطالعاتی که ما انجام داده ایم، خرمشهر به واسطه شرایط استراتژیک، موقعیت جغرافیایی، هم مرز بودن با عراق و قرارگرفتن در منطقه آزاد اروند و نزدیکی به شهر بصره و تردد بدون ویزا مردم در اروند، می تواند شش محور جهانگردی فعال داشته باشد. محورهای جهانگردی تجاری (بازارهای منطقه آزاد)، تاریخی، دفاع مقدس، صنعتی، طبیعی (تالاب و رودخانه) و مذهبی که ما برای فعال کردن همه این محورها طرح و برنامه داریم. طرح ما بسیار گسترده است و شامل فعالسازی هر سه حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و جهانگردی می گردد و معتقدیم فعال کردن هریک از این حوزه ها می تواند به توسعه حوزه جهانگردی و افزایش جهانگرد به خرمشهر منجر گردد.

البته همان طور که در فکر همه مردم نشسته، مهم ترین محور جهانگردی خرمشهر به واسطه آسیب های زیادی که در دوران دفاع مقدس دیده، می تواند همان جهانگردی جنگ باشد و این نوع جهانگردی می تواند با رویکرد بین المللی و کوشش برای جذب جهانگردان خارجی همراه باشد. اما برای رسیدن به این هدف، اولین قدم حفظ آثار دفاع مقدس به وسیله ثبت ملی آنهاست؛ کاری که در سال های گذشته چندان مورد توجه قرار نگرفته. ما طی چند سال اخیر همه این آثار را شناسایی کردیم، تاریخ و روایات و اتفاقاتی که بر آنها گذشته را درآورده و در حال ثبت ملی یکایک آنها هستیم. به همین دلیل چند روز پیش پرونده 11 اثر دفاع مقدس را آماده کردیم و برای ثبت به وزارتخانه فرستادیم که با این پرونده ها، تعداد آثار ثبت ملی شده خرمشهر در حوزه جنگی به 17 اثر و در مجموع حوزه های جنگی و تاریخی به 25 اثر رسید. به عبارتی چون در شرایط کرونا نمی گردد شرایط ورود جهانگرد را فعال کرد، ما تمرکزمان را روی شناسایی و حفظ و ثبت آثار دوران دفاع مقدس گذاشته ایم.

اگر بخواهید یکی از شاخص ترین آثار جنگ که به ثبت ملی رسیده را نام ببرید که جهانگردان از همین حالا می توانند برای دیدنش برنامه ریزی نمایند، به کدام یک اشاره می کنید؟

یادگارهای دفاع مقدس همه ارزشمند هستند و مناسب برای بازدید. اما کوچه دفاع در خیابان فردوسی شاید مصداق خوبی باشد برای جلب نظر جهانگردان؛ کوچه ای که تنها دو خانه درآن هست و هنوز حال و هوای جنگ دارد. روی دیوارهای این کوچه هنوز نوشته های عراقی ها وجود دارد؛ شعارهایی که به وسیله آنها قصد داشتند روحیه رزمندگان اسلام را تضعیف نمایند. البته این کوچه نماد و مصداقی از صدها کوچه خرمشهر است که در آن مردم و رزمندگان چهره به چهره با دشمن بعثی مبارزه کردند و به شهادت رسیدند.

فرمودید که فعلا درحال شناسایی و ثبت آثار دفاع مقدس هستید و برنامه ریزی و فعالیت برای توسعه جهانگردی را گذاشته اید برای دوران پساکرونا. دقیقا چه برنامه هایی برای این دوران دارید؟

خب اولین قدم همین شناسایی و حفظ و ثبت آثار است. اما در وهله بعد و پیش از ورود جهانگرد باید به فکر ساماندهی محلات جنگی و تاریخی خرمشهر، اجرای زیرساخت های مورد احتیاج و بعلاوه احداث مجموعه های جهانگردی اقامتی باشیم. این مهم قطعا به وسیله بخش دولتی به تنهایی محقق نمی گردد و احتیاج به سرمایه گذاری به وسیله بخش خصوصی هست. ما تمام شرایط برای ورود سرمایه گذاران به این میدان را فراهم نموده ایم و از همین تریبون به آنها اعلام می کنیم که آمادگی صدور مجوز سریع و بی دردسر و تسهیلات مورد احتیاج به آنها را داریم. ما در حوزه های جهانگردی دفاع مقدس، جهانگردی آبی و... فرصت های سرمایه گذاری بسیاری داریم که همه آنها را تعیین نموده ایم و می توانیم در اختیار سرمایه گذاران قرار دهیم. البته برای تحقق کامل اهداف و توسعه و رونق دوباره خرمشهر به همکاری و حمایت نهادهای دولتی مثل فرمانداری، شهرداری و به ویژه منطقه آزاد هم احتیاجمندیم و امیدواریم آنها هم به میدان بیایند، هرچند منطقه آزاد قول هایی برای همکاری به ما داده است.

همین حالا اگر بعضی هموطنان دلشان بخواهد به خرمشهر بیایند، زیرساخت های شهری و بعلاوه خدماتی مثل محل اقامت آمادگی پذیرایی از آنها را دارد؟

ببینید اگرچه گفته می گردد خرمشهر به لحاظ آب شرب یا شبکه فاضلاب یا زیرساخت های شهری شرایط مناسبی ندارد، اما حقیقتا شرایط به آن بدی که گفته می گردد نیست، مساله این است که انتظارات از این شهر نسبت به گذشته درخشانی که داشته، زیاد است. ما امیدواریم با اعتبارات بیشتری که به خرمشهر تخصیص داده می گردد، بتوانیم زیرساخت های شهری را به حد مطلوب و استاندارد برای جذب جهانگرد برسانیم، اما فعلا با امکانات موجود تنها کاری که از دست مان برمی آید حفظ و ثبت آثار است.

درخصوص خدمات و امکانات اقامتی هم مسئله ای نداریم. ما اینجا چند هتل 4 و 5 ستاره داریم که اگرچه بیشترشان قدیمی است اما همگی فعال هستند. چندین اقامتگاه بومگردی هم در منطقه ها اطراف خرمشهر داریم که همین حالا هم پذیرای جهانگردان هستند.

امیدواریم به زودی شاهد ورود جهانگردان و تورهای جهانگردی به خرمشهر باشیم، اما یکی از مولفه های لازم در ورود جهانگردان و بازدید آنها از سایت موزه های دفاع مقدس، راهنمایان جهانگردی آموزش دیده هستند. بعلاوه تعریف کردن فرصت های جهانگردی خرمشهر برای آژانس های مسافری و جهانگردی کشور. برای این دو مقوله مهم چه نموده اید؟ راهنمای جهانگردی در حوزه دفاع مقدس داریم؟

اتفاقا پیش از کرونا همایش هایی در این خصوص برگزار نموده و با بعضی آژانس های جهانگردی هم ارتباط برقرار کردیم. قرار است از راهنمایان جهانگردی هم برای ورود به این حوزه دعوت کنیم و امیدواریم آنها هم به حوزه دفاع مقدس علاقه مندی نشان دهند. ما آماده همه گونه همکاری و ارتباط با آنها هستیم.

فاطمه مرادزاده - ایران / روزنامه خبرنگاران

faceraz.ir: فیس راز | گفتگو و همدلی راه حل رفع همه مشکلات

fixfun.ir: مجله سرگرمی | مجله تفریحی، سرگرمی و مسافرتی