مترجم بد مشهور کم نداریم

به گزارش مهسان بلاگ، احمد پرهیزی مهم ترین آفت ترجمه را این می داند که مترجمان جوان می خواهند ره صد یا چندساله را یک شبه بروند. او معتقد است ترجمه در ایران نیازمند کیفیت سنجی است، تجربه هم نشان داده که خوانندگان ادبیات در ایران در انتخاب آثار به مترجم توجه نمی نمایند، اگر هم توجه نمایند بیشتر به معروفیت او نگاه می نمایند تا کیفیت کارش. مترجمان بد مشهور هم کم نداریم.

مترجم بد مشهور کم نداریم

احمد پرهیزی، روزنامه نگار و مترجم ایرانی است. او چندین کتاب را از فرانسوی و انگلیسی از آثار موریس بلانشو و مارسل پروست به زبان فارسی ترجمه نموده است.

در سال 2017، ترجمه او با عنوان ضد سنت بوو نامزد دریافت جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد.

پرهیزی لیسانس ادبیات فرانسه را از دانشگاه شهید بهشتی در تهران و مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته روزنامه نگاری از دانشگاه مونپلیه اخذ نموده است.

اخیرا کتاب ه ه ح ه، لوران بینه با ترجمه این مترجم برگزیده پنجمین دوره جایزه ابوالحسن نجفی شد. در پی این موضوع خبرنگاران گفت وگویی با او دارد که در پی می آید:

مترجم بد مشهور کم نداریم

اختصاص جایزه ادبی برای ترجمه چه تاثیری بر شرایط ترجمه در کشورمان می تواند داشته باشد و یا چه نقشی می تواند ایفا نماید؟

ترجمه در ایران نیازمند کیفیت سنجی است، یا به وسیله نقد مطبوعاتی یا به روش های دیگر از جمله جوایز ادبی. نقد مطبوعاتی ترجمه در ایران کمابیش وجود ندارد. تجربه هم نشان داده است که خوانندگان ادبیات در ایران جز عده اندکی چندان در انتخاب آثار به مترجم توجه نمی نمایند، اگر هم توجه نمایند بیشتر به معروفیت او نگاه می نمایند تا کیفیت کارش. مترجمان بد مشهور هم کم نداریم که از قضا بعضی به دلیل همان نقدهای مطبوعاتی به معروفیت رسیده اند، این موضوع بخصوص در عصر رسانه های اجتماعی شدت بیشتری گرفته است و خواهد گرفت.

بدین ترتیب در ایران جایزه ادبی در حوزه ترجمه می تواند تأثیر جدی بر بازار نشر این آثار بگذارد و در بلندمدت به رشد کیفی آثار یاری کند. در ایران جایزه مستقل ترجمه تا به امروز وجود نداشته است. جایزه نجفی در آغاز راه است و آغاز بسیار خوبی داشته است اما مهم است که این جایزه تداوم داشته باشد تا بتواند جریان ساز باشد، تا همین امروز هم البته اثرات مثبت این جایزه را می توان دید. درمجموع جوایز باید بتوانند خوانندگان را متوجه کیفیت آثار ادبی نمایند.

مسائل ترجمه شبیه تماشا نقش ایوان است در ویرانه

مهم ترین آسیب های حوزه ترجمه را چه چیزهایی می دانید و اگر مقدور است درباره این آسیب ها شرحی بدهید؟

به نظر من مهم ترین آفت شاید این باشد که مترجمان جوان می خواهند ره صد یا چندساله را یک شبه بروند. غالبا سعی می نمایند از همان ابتدا به سراغ ترجمه شاهکارهای ادبی بروند تا توانایی خود را به رخ بکشند اما چنین چیزی ممکن نیست چون ترجمه پیوستگی تام و تمامی با تجربه شخص دارد: مهارت در ترجمه تنها با پشتکار و تمرین به دست می آید. نکته دیگر این که شناخت روح زبان مبدأ و نه فقط گرامر و دایره لغات با ور رفتن مداوم با متون جدی ادبی آن زبان به دست می آید. این شناخت باعث می گردد تا مترجم بتواند لحن زبان را دریابد و بکوشد آن را به فارسی درآورد. امروز اگر می بینیم زبان آثار ادبی ترجمه شده اغلب شبیه هم است دلیل اصلی اش همین ناآشنایی با روح زبان مبدأ است.

این نقص جدی باعث شده است تا خواننده ایرانی متوجه دلیل اهمیت فلان اثر برجسته ادبی نگردد و بخصوص ممکن است نویسندگان ناآشنا با زبان های دیگر را به اشتباه بیاندازد چون در برترین حالت فقط بخشی از قصه روایت شده به فارسی ترجمه می گردد. بعضی کتاب ها نیز وجود دارند که مترجم با زرنگی ضعف های خود را در سایه تسلط خود به زبان فارسی پوشانده است؛ به این ترتیب، زبان فارسی اثر به نظر کم نقص می رسد اما حاصل کار ربطی به متن اصلی ندارد.

به نظر من امروز همچنان بیشترین آثار ترجمه شده در بازار کتاب شامل ترجمه های ضعیف است. البته من منظورم بخشی از ادبیات است که مسأله اش ادبیت متن و خود نوشتار است، وگرنه کمابیش مترجمان کاربلد (جز به دلیل غم نان) حاضر نیستند وارد حوزه ادبیاتی شوند که به آن عامه پسند می گوییم. این دومی که خواننده بیشتری هم دارد بعید است به این زودی سر و سامان بگیرد. درمجموع، امروز و در سال 1400 مشکل اصلی ادبیات ما، اعم از ترجمه یا غیر آن، چیزی نیست جز مسائل کلان مالی که امروز نشر را به آستانه ورشکستگی کشانده است. در چنین شرایطی پرداختن به مسائل ترجمه شبیه تماشا نقش ایوان است در ویرانه.

آثار برجسته ادبی غالبا جایزه نمی گیرند

همان طور که شما در مراسم پایانی جایزه ابوالحسن نجفی اشاره کردید با نگاهی کلی به آثار ترجمه، به نظر می رسد انتخاب کتاب ها برای ترجمه بر اساس لیست های پرفروش مجلات و سایت ها انجام می گردد، این موضوع چه تأثیری بر جریان ترجمه و ادبیات بر ایران دارد؟

به نظر من، این که کتابی در فرانسه جایزه بگیرد برای خواننده ایرانی گویای امر خاصی نیست، و حتی بیانگر کیفیت ادبی اثر هم نیست. اصولا آثار برجسته ادبی غالبا جایزه نمی گیرند و حتی در جوایز شرکت داده نمی شوند چون هدف بیشتر جوایز ادبی معرفی نویسنده یا اثر است، همان طور که در ایران هم آثار بزرگان ادبیات معاصر فارسی نظیر دولت آبادی و گلشیری جایزه خاصی نگرفته اند.

کمابیش همه مترجمان بخصوص جوان از باقی همکاران خود انتقاد می نمایند که کتاب ها را نباید بر اساس جایزه انتخاب کرد اما در عمل، اغلب چنین می نمایند! این موضوع رفته رفته به پُز تبدیل شده است: درواقع مترجمی که کتاب را بر اساس جایزه انتخاب نمی کند تلویحا می خواهد به ما بفهماند که کتاب را بر اساس شناخت کافی از ادبیات کشور مبدأ و مقصد برمی گزیند. تا جایی که من در بازار کتاب دیده ام اکثریت مطلق آثار بخصوص در حوزه اروپای غربی و ایالات متحده یا با معیار لیست پرفروش ها انتخاب شده اند یا بر اساس جوایز. در مجموع، آسان ترین و در عین حال امن ترین کار انتخاب آثار بر اساس جوایز یا اندازه فروش است.

برای انتشار کتاب عجله نکنید

اگر ممکن است درباره ورود خود به عرصه ترجمه ادبی و کتاب هایی که برای ترجمه انتخاب می کنید، شرح دهید.

من ترجمه را با ترجمه متون مطبوعاتی در روزنامه ها آغاز کردم، بعد به سراغ مجلات ادبی آن موقع (بخصوص کارنامه) رفتم و سپس به ترجمه کتاب روی آوردم. توصیه ام به مترجمان جوان تر هم دنبال کردن همین جهت است. برای انتشار کتاب نباید عجله کرد، چون همواره فرصت هست اما اگر کتاب های اول مترجم کیفیتی نداشته باشد و یا اشتباه های فاحش و متعدد داشته باشد سایه آن تا مدت ها بر سر مترجم سنگینی خواهد نمود و اگر هم شخص روزی در ترجمه به جایی برسد اهل فن همچنان کار او را باور نخواهند کرد و ممکن است آن را به ویراستار منتسب نمایند. بنابراین بهتر است اگر قرار است اشتباه بنمایند در متون ساده مطبوعاتی باشد نه کتاب که تا ابد در کارنامه شخص باقی می ماند.

تورهای دور زمین: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور لحظه آخری، تور ارزان، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه

منبع: خبرگزاری ایسنا
انتشار: 28 اردیبهشت 1401 بروزرسانی: 28 اردیبهشت 1401 گردآورنده: mahsanblog.ir شناسه مطلب: 107461

به "مترجم بد مشهور کم نداریم" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "مترجم بد مشهور کم نداریم"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید