منابع آبی قزوین پشت سد بی پولی - مهسان بلاگ

همچنان مشکل کم آبی و خشکسالی یکی از مخاطرات جدی دشتی است که یکی از قطب های کشاورزی کشور و یکی از تامین کنندگان بازار مصرف استان های تهران و البرز است. کشاورزی قزوین از دیرباز متکی به سفره های زیرزمینی بوده و از این رو تامین آب کشاورزی و شرب به وسیله سدها یکی از آرزوهای دیرینه مردمی است که گویا اگر مصوبات کاغذی هم با آنها یار باشد، کمبود اعتبارات مالی دست از سرشان برنخواهد داشت. طرح احیا، تعادل بخشی و بازسازی منابع آبی، انتقال آب از سدهای طالقان، نهب و بالاخانلو برای نجات دشت قزوین و تامین آب کشاورزی و شرب از مهم ترین دستاوردها در حوزه منابع آبی استان است، اما پروژه های آب رسانی در استان چند سالی است که تحت تاثیر شرایط مالی کشور با مشکل کمبوداعتبارات روبرو است. با این اعتبارات قطره چکانی امید چندانی به تحقق وعده های دولت برای تامین آب این دشت نیست. گفت وگوی خبرنگاران را در این باره با یدالله ملکی، مدیرعامل شرکت آب منطقه ای قزوین، می خوانید.

• انتقال آب از 3 سد طالقان، نهب و بالاخانلو در آبخوان دشت قزوین چه تاثیری خواهد گذاشت و تا چه میزان اجرای این پروژه ها برای دشت حیاتی است؟

مدیریت منابع آب در زمینه شناخت، مطالعه، توسعه، حفاظت و بهره برداری بهینه از منابع آبی و همچنین ایجاد و توسعه بهره برداری و نگهداری از تاسیسات و سازه های آبی از مهم ترین وظایف شرکت آب منطقه ای است. از آنجا که روند خشکسالی دشت قزوین و استفاده بی رویه از منابع آب های زیرزمینیبه علت نبود الگوی مصرف در کشاورزی باعث شده است سطح آب های زیرزمینی به طور فاحشی در سال های گذشته کاهش یابد، شرکت آب منطقه ای برای نجات دشت قزوین طرح های انتقال آب از 3 سد بالاخانلو، نهب و طالقان را در دستور کار قرار داد. این طرح ها با هدف تامین آب شرب شهرها و روستاهای استان، بهبود مصارف آبی برای اراضی کشاورزی و جلوگیری از افت سفره های زیرزمینی، تحول عظیمی در حوزه مدیریت منابع آبی به وجود خواهد آورد.

• عملیات اجرایی سد نهب در چه مرحله ای است و چه زمانی این سد به بهره برداری خواهد رسید؟

عملیات اجرایی سد نهب با هدف ذخیره جریانات نابهنگام سیلابی رودخانه خررود، مدیریت بهره برداری از منابع آب با هدف حفظ و بهبود آبخوان دشت قزوین، توسعه شبکه های مدرن آبیاری و کشاورزی، افزایش راندمان آبیاری و صرفه جویی در مصرف آب کشاورزی و بالا بردن رفاه نسبی کشاورزان و ایجاد اشتغال و جلوگیری از مهاجرت روستاییان در سال 87 آغاز و مقرر شد این سد خاکی با ظرفیت حجمی 120 میلیون متر مکعب، ارتفاع 47 متر و طول تاج 2200 متری در منطقه تاکستان ظرف مدت 4 سال به بهره برداری برسد، البته به دلیل مسائل مالی و تغییر پیمانکار روند کار طولانی شد. با وجود همه مسائل، پروژه در حال حاضر 93 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

• در حال حاضر برای اتمام این پروژه به چه میزان اعتبار احتیاج است و در چه مدت زمانی کار به اتمام خواهد رسید؟

از ابتدای آغاز پروژه تاکنون 170 میلیارد تومان اعتبار برای اجرا به پیمانکار پرداخت شده و برای اتمام کار 195 میلیارد تومان دیگر شامل بدهی 50 میلیارد تومانی شرکت به پیمانکار و پرداخت هزینه تملکات به ارزش 36 میلیارد تومان احتیاج است. 110 میلیارد نیز باید برای تکمیل پروژه شامل خرید تجهیزات، احداث ساختمان های بهره برداری، فنس کشی ها و سایر تاسیسات الکترونیکی و مخابراتی پرداخت گردد. در حال حاضر امیدواریم این پروژه که از مصوبات سفر ریاست جمهوری است، در همین دولت با تامین اعتبارات تا سرانجام سال 99 به اتمام برسد.

• عملیات اجرایی شبکه این سد در چه مرحله ای است و چه میزان اعتبار برای اتمام کار احتیاج دارد؟

شبکه این سد هم زمان با عملیات اجرایی سد آغاز شده است و تاکنون در فاز نخست 43 درصد پیشرفت فیزیکی داریم. برای اتمام کار و انتقال آب تا اراضی بویین زهرا در فاز دوم و اجرای سردهنه ها، کانال، دریچه ها و تاسیسات جانبی به 220 میلیارد تومان اعتبار دیگر احتیاج داریم.

• وضعیت در سد بالاخانلو چگونه است و برای اتمام این پروژه در منطقه پرخطری همچون بویین زهرا چه باید کرد؟

این سد با هسته رسی و با ارتفاع 84 متر از کف و حجم مخزن 38 میلیون مترمکعب می تواند سالانه 15 میلیون و 400 هزار مترمکعب آب را تامین کند. سد بالاخانلو هم اکنون دارای 63 درصد پیشرفت فیزیکی است که با راه اندازی آن 5 شهر و 36 روستا از نعمت آب شرب بهره مند خواهند شد و همچنین حقابه کشاورزان پایین دست سد هم تامین خواهد شد. برای اتمام این پروژه به 200 میلیارد تومان اعتبار احتیاج است که بخشی از آن بدهی فعلی شرکت به پیمانکار است. برای ساخت تصفیه خانه و اجرای طرح خط انتقال به شهرها و روستاها نیز اسناد مناقصه در مرحله ارائه است و باید به وسیله بخش خصوصی انجام گردد. از آنجا که این پروژه نیز از مصوبات سفر ریاست جمهوری است، امیدواریم با تامین اعتبارات تا سال 1400 به بهره برداری برسد.

• دلیل متوقف شدن پروژه تامین آب شرب استان از سد طالقان چیست؟

یکی از بزرگ ترین پروژه های بخش آب استان تامین آب شرب از سد طالقان است. در این طرح، خط انتقال اصلی به طول 121 کیلومتر قرار است آب شرب 14 شهر و 194 روستا از توابع شهرستان های آبیک، قزوین، البرز و تاکستان را به وسیله تخصیص 60 میلیون مترمکعب آب سد طالقان به استان تامین کند. در این طرح، با ساخت 2 مدل تصفیه خانه هرکدام به ظرفیت 1500 لیتر بر ثانیه به طور حتم بخش اعظمی از مطالبات آب شرب شهروندان محقق می گردد. این پروژه قرار بود در سرانجام سال 99 یعنی در مدت 3 سال به بهره برداری برسد در حال حاضر کل پیشرفت پروژه به دلیل نبود اعتبارات لازم کمتر از 8 درصد است. رشد جهشی قیمت ها و ارز موجب شد عملیات اجرایی تصفیه خانه که قرار بود به شکل bot توسط بخش خصوصی انجام گردد نیز همراه با عملیات اجرایی خط انتقال متوقف گردد. با رایزنی های اجرا شده با وزارت نیرو، عملیات اجرایی تصفیه خانه از سر گرفته شده است. اعتبار مورد احتیاج برای اجرای این پروژه که بخش زیادی از آن تامین لوله های خط انتقال است 1100 میلیارد تومان برآورد شده است که به دنبال روش های تامین مالی پروژه هستیم.

• آیا تامین آب شرب شهرستان آبیک به وسیله خط انتقال آب سد طالقان تا سرانجام امسال امکان پذیر خواهد بود؟

این پروژه برای اجرا به تنهایی به 120 میلیارد تومان اعتبار برای خط انتقال احتیاج دارد در حالی که کل اعتبارات تخصیصی در حوزه انتقال آب از سد طالقان برای امسال 17 میلیارد تومان است. پس از مذاکره با پیمانکار مقرر شد بخشی از این اعتبار به وسیله تواتر مالیاتی و تسهیلات انجام گردد، چراکه بخش اعظم کار تامین لوله های انتقال آب است. همچنین توافق شد شرکت آب و فاضلاب کشور بخشی از اعتبار تامین آب شرب شهرهای با تنش آبی را که حدود 30 میلیارد تومان است، در اختیار این پروژه قرار دهد. در صورت تحقق وعده های داده شده امیدواریم در نیمه اول سال 99 آب شرب شهرستان آبیکبه وسیله آب تخصیصی از سد طالقان و راه اندازی تصفیه خانه موقت توسط شرکت آب و فاضلاب شهری تامین گردد.

• آیا کمبود اعتبارات در ایمن سازی کانال های آب استان نیز تاثیرگذار بوده است؟

در استان قزوین بیش از 2700 متر بستر رودخانه ای و 1200 کیلومتر کانال های اصلی و فرعی آب برای انتقال آب سد طالقان به مزارع، باغ ها و زمین های کشاورزی وجود دارد که یکی از بزرگ ترین شبکه های منسجم آبیاری کشور محسوب می گردد در حالی که با انتقال آب آشامیدنی طالقان برای 27 شهر استان این مسیرها رو به ازدیاد خواهد بود و هر گوشه این شبکه آبیاری به واسطه استفاده نامناسب شهروندان می تواند به یک تهدید و خطر بالقوه تبدیل گردد. تا زمانی که فرهنگ سازی نگردد به هر میزان که هزینه گردد باز هم بروز حوادث ناشی از غرق شدگی در کانال های آب کشاورزی و رودخانه ها اجتناب ناپذیر است. شرکت آب منطقه ای با احساس مسئولیت خود در این زمینه ضمن شناسایی مناطق حادثه خیز و معین حریم 500 متری کوشش کرد از ورود افراد به کانال ها در مناطق پرخطر جلوگیری کند.

از جمله اقدامات اجرا شده در این زمینه می توان به نصب تابلو هشداردهنده، نصب گاردریل، نصب بنر و توزیع اطلاعیه در مناطق و رسانه های گروهی، صداوسیما و مطبوعات محلی برای حساس کردن مردم اشاره نمود. در امسال با توجه به اقدامات اجرا شده نزدیک به 70 درصد تلفات انسانی از این طریق کاهش یافته است. همچنین در امسال 30 میلیارد ریال از هزینه جاری شرکت صرف ایمن سازی مسیرهای پرخطر شده است و برای ایمن سازی بقیه خطوط احتیاجمند همکاری همه دستگاه ها هستیم.

• برطرف تصرف از حاشیه رودخانه رزجرد

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای قزوین در پاسخ به این که امسال چه اقداماتی در حوزه آب منطقه ای استان برای جلوگیری از سیلاب های فصلی در نیمه دوم سال اجرا شده است، می گوید: با همکاری دستگاه قضایی استان و پیگیری های همکاران امور منابع آب حدود 5 هزار مترمربع از اراضی حاشیه رودخانه رزجرد در استان قزوین برطرف تصرف شد. در همین زمینه همه تصرفات اجرا شده در گذشته در بستر رودخانه های استان شناسایی و اخطارهای لازم به مالکان نیز در این خصوص ابلاغ و برای آن دسته از مالکان که توجهی به اخطارها نکرده اند در محاکم قضایی تشکیل پرونده داده شده که احکام مربوطه به تدریج صادر می شوند. با طرح شکایت در مراجع قضایی و پیگیری های به عمل آمده طی این اقدام همه مستحدثات و اعیانی های واقع در بستر و حریم رودخانه رزجرد که به صورت دیواره کشی و فنس کشی باغ، ویلا و اراضی مسکونی و... اجرا شده بود، شناسایی و پس از طی روال قانونی و اخذ احکام قضایی بازگشایی شد. یدالله ملکی ادامه می دهد: ضمن این که سایر احکام قضایی اخذشده نیز در حال اجراست، امیدواریم به زودی شاهد آزادسازی همه تصرفات رودخانه در رزجرد و باراجین باشیم. در این زمینه نیز انتظار می رود مردم همکاری مناسبی با شرکت آب منطقه ای قزوین داشته باشند تا در زمان وقوع سیلاب شاهد خسارات جانی و مالی کمتری باشیم.

بانیما: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای بانیما

مجله سامی: مجله سامی: انجمن های گفتگو