یک بام و دو هوای بایدن در فروش تسلیحات به عربستان - مهسان بلاگ

اما یکی از این ارزش های شعاری که در لیست علاقمندی های رؤسای جمهور سناتورهای حزب دموکرات در آمریکا بوده، دفاع از حقوق بشر در تمامی دنیا و البته مبارزه با تروریسم است؛ ارزشی شعاری که همیشه در راستای بسط سلطه سیاسی - نظامی ایالات متحده در دنیا مورد بهره برداری سیاستمداران این کشور قرار گرفته است.

با روی کار آمدن جو بایدن، نامزد حزب دموکرات در آمریکا، این مفاهیم با توجه به علاقه سنتی دموکرات ها به توسعه قدرت ایالات متحده در دنیا بار دیگر بازتولید شد. برخلاف دونالد ترامپ که آشکارا از سیاست نگاه به داخل و عبارت معروف America First استفاده می کرد، بایدن همانطور که در جریان سخنرانی خود در کنفرانس امنیتی مونیخ 2021 نیز بیان کرد، نگاهی متفاوت از ترامپ به مسائل بین المللی داشته و به دنبال بسط قدرت بین المللی آمریکا در قالب پیمان ها و همکاری های بین المللی در سراسر دنیا است. البته منظور بایدن نگاه متفاوت با همان رویکرد است یعنی توسعه قدرت و جنگ طلبی آمریکا البته در بسته ای جدید و شیک!

از سوی دیگر، به کار بردن مفاهیم مذکور همیشه در ادبیات دموکرات ها پر رنگ بوده که برای اثبات این مهم می توان نگاهی به شعارهای باراک اوباما رئیس جمهوری اسبق ایالات متحده در دفاع از حقوق بشر انداخت.

یکی از اقدامات بایدن در همان روزهای نخست رسیدن به سمت ریاست جمهوری (اواسط ژانویه)، تعلیق فروش تسلیحات به عربستان سعودی به دلیل رهبری مستقیم جنگ یمن بود که اعضای حزب دموکرات این کار بایدن را که در همان راستای شعارهای دموکرات ها در دفاع از حقوق بشر مطرح نموده بود، مورد تشویق قرار داد و وی را معتقد به اصول بشر محبت آمیز آمریکایی دانستند، امری که چند روز بعد با اقدام واشنگتن برای خارج کردن جنبش انصارالله یمن از فهرست گروه های تروریستی، برای بسیاری از هواداران بایدن جای هیچ گونه شکلی باقی نگذاشت که وی به دنبال اصلاح امور و جنگ چند ساله سعودی - یمن است. اما این تنها یک دیدگاه است. تا جایی که بعضی از رسانه های آمریکایی نوشتند که بایدن تنها می خواهد، فرصت فروش سلاح به عربستان را از دست ترامپ و شرکای او خارج کند و به هم حزبی های خود بسپارد و از سویی قیمت را برای سعودی ها بالا ببرد.

با این حال، روز دوشنبه، چهارم بهمن ماه، مطلبی از سوی یک رسانه یونانی منتشر شد که از توافق آتن و ریاض برای تحویل، نصب و راه اندازی سامانه موشکی پاتریوت آمریکایی به ریاض اطلاع داد. لذا اقدام نمایشی بایدن در توقف فروش سلاح به عربستان به زودی رنگ باخت و اما و اگرهای بسیاری در اذهان عمومی ایجاد کرد.

نیکوس دندیاس وزیر خارجه یونان از توافق کشورش با عربستان سعودی جهت تحویل، نصب و راه اندازی سامانه موشکی آمریکایی پاتریوت در خاک سعودی اطلاع داد. گفته می گردد بر اساس این توافق که به زودی و رسماً به امضای دو طرف خواهد رسید، یونان نیروهای خود را در خاک عربستان مستقر خواهد نمود که این افراد تنها به صورت محدود در زمینه نصب و راه اندازی سامانه موشکی پاتریوت به همکاری نظامی با عربستان خواهند پرداخت.

تحویل سامانه موشکی آمریکایی به ریاض توسط یک عضو ناتو

همانطور که می دانیم یونان از سال 1952 یعنی تقریباً از همان سالهای ابتدایی تشکیل ناتو، عضو این پیمان نظامی و البته عضو اتحادیه اروپا و از جمله متحدین واشنگتن بوده است. بر اساس اساسنامه ناتو، کلیه امور نظامی خارجی اعضای این پیمان باید با هماهنگی سایر اعضا صورت گیرد. به عنوان مثال اقدام ترکیه به عنوان یکی از اعضای ناتو در خرید سامانه موشکی اس -400 روسیه، منجر به ایجاد اعتراضات گسترده در این پیمان نظامی و البته در صدر همه، آمریکا و دولت دونالد ترامپ شد؛ تا جایی که ترامپ چند بار ترکیه را به تحریم حاصل از خرید سامانه موشکی روسی تهدید کرد.

پس در مورد تحویل این سامانه موشکی آمریکایی که سامانه رسمی موشکی ناتو نیز محسوب می گردد نیز نمی توان انتظار داشت که واشنگتن به عنوان تنها منبع سازنده و تأمین کننده سامانه مذکور از توافق میان ریاض و آتن بی اطلاع بوده و قطعاً این اقدام با تأیید رسمی ولو پنهانی دولت آمریکا صورت پذیرفته است.

هرچند این سامانه موشکی جنبه دفاعی داشته و ظاهراً نمی توان در امور تهاجمی از آن بهره برد، اما سوال اینجاست که اگر دولت بایدن، ریاض را مقصر اصلی جنگ یمن دانسته و صادرات تسلیحات به عربستان را متوقف ساخته است، پس چرا برای تحویل سامانه موشکی پاتریوت به ریاض که قطعاً منجر به افزایش توان نظامی سعودی خواهد شد، به یونان چراغ سبز نشان داده است؟

ترس آمریکا از واگذاری بازار تسلیحات خاورمیانه به روسیه و فرانسه

تنها چند روز پس از اعلام خبر تعلیق فروش تسلیحات آمریکایی به عربستان، امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه با ایراد سخنانی عجیب و غیر منتظره از لزوم حضور عربستان در هرگونه مذاکرات برجامی و غیر برجامی آینده با ایران اطلاع داد و دستیابی به توافق سال 2015 با تهران آن هم بدون مشورت با کشورهای عربی همسایه ایران را اقدامی اشتباه توصیف کرد؛ موضوعی که منجر به واکنش سریع وزارت خارجه ایران شد و تهران این سخنان را محکوم کرد.

با توقف فروش تسلیحات آمریکایی به ریاض و همچنین اقدامی مشابه از سوی دولت آلمان که در مارس سال 2019 صورت پذیرفت، به نظر می رسد این بازار در انتظار فرانسه است؛ نکته ای که ماکرون به خوبی متوجه آن شده و به نظر می رسد باید طی روزهای آینده شاهد برگزاری نخستین دور از مذاکرات مربوط به فروش تسلیحات فرانسوی به عربستان و دیگر کشورهای شیخ نشین خلیج فارس باشیم. البته فروش تسلیحات فرانسوی به عربستان موضوع جدیدی نبوده و عربستان پیشتر نیز یکی از مشتریان پر و پا قرص تسلیحات و جنگنده های رافائل فرانسه بوده است. میزان خرید این تسلیحات حتی با مشارکت فرانسه در جنگ یمن به رهبری عربستان نیز افزایش یافت. اما به نظر می رسد بازار تسلیحات عربستان دیگر می تواند بدون مزاحمت آمریکا، کاملاً در اختیار فرانسوی ها قرار بگیرد .

چندی پیش شیرین هانتر عضو شورای روابط خارجی آمریکا و استاد دانشگاه جورج تاون در تبادل نظر با مهر در پاسخ به این پرسش که می دانید امانوئل ماکرون خواهان حضور عربستان سعودی در مذاکرات هسته ای احتمالی طرف های برجام شده است. با این حال، سایر طرف های اروپایی اعلام نموده اند که این درخواست از جانب آنها نبوده است. به نظر شما دلیل ماکرون برای مطرح کردن چنین درخواستی چه بوده است؟ گفت: من معتقدم ماکرون به دنبال جلب رضایت سعودی ها به امید دریافت قراردادهای سودآور بوده است. در غیر این صورت، اظهارات وی معنایی ندارد.

از سوی دیگر، اوایل هفته جاری نیز در پی برگزاری نمایشگاه صنایع دفاعی امارات، سرویس فدرال همکاری های فنی - نظامی روسیه از صادرات 6 میلیارد دلاری تسلیحات کشورش به منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا اطلاع داد.

سرویس مذکور با انتشار بیانیه ای در جریان برگزاری نمایشگاه بین المللی صنایع دفاعی 2021 امارات، ارزش تسلیحات صادراتی روسیه به خاورمیانه را بیش از 6 میلیارد دلار در سال بیان کرد.

در این بیانیه آمده است: طی پنج سال گذشته، صادرات تسلیحات صادراتی (روسیه) به منطقه (خاورمیانه) کمتر از 6 میلیارد دلار بوده که در مجموع، بیش از 50 درصد صادرات روسیه (به خاورمیانه) را تشکیل می داده است. سهم منطقه از محصولات نظامی روسیه تثبیت شده و از 40 درصد به 50 درصد کل سفارش های ثبت شده افزایش یافته است. به نظر می رسد این دومینو رقابت ایجاد شده میان روسیه و فرانسه برای تصاحب بازار تسلیحات عربستان و دیگر کشورهای شیخ نشین حاشیه خلیج فارس در نبود آمریکا به شدت موجب نگرانی آمریکا به عنوان منبع اصلی تأمین تسلیحات کشورهای عربی شده است، تا جایی که تنها با گذشت کمتر از یک ماه از اعلام توقف فروش تسلیحات آمریکایی به سعودی، اکنون شاهد تحویل مدرن ترین سامانه موشکی آمریکایی از سوی یک عضو ناتو به ریاض هستیم!

دور زمین: دور زمین: سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده!