سلامت روان، اولویت هیچ سازمان و مسئولی نیست - مهسان بلاگ

بعد که آمار ابتلا و مرگ ومیر ناشی از کرونا افزایش یافت و ستاد ملی مبارزه با کرونا تشکیل شد و محدودیت های تردد و فعالیت بعضی مشاغل اعمال شد، باز خیلی ها همه حواس شان را به محدودیت معطوف کردند.

هیچ کس به فکر بخش دیگری از سلامت، یعنی سلامت روح و روان نیست. به همین دلیل است که بیماری های روحی و روانی، استرس، افسردگی و اختلالات روحی در 14ماه گذشته به شکل قابل توجهی افزایش پیدانموده است.

به نظر محمد حاتمی، رئیس سازمان نظام روان شناسی و مشاوره کشور، 80میلیون ایرانی در روزهای سخت شیوع ویروس کرونا، متحمل مسائل روحی و روانی شده اند. باوجوداین که آسیب های روحی ویروس کرونا بیشتر از آسیب های جسمی بوده، حاتمی می گوید در ستاد ملی مبارزه با کرونا، هیچ نماینده ای ندارند یا حتی یک کمیته روان شناسی در ستاد ملی مبارزه با کرونا تشکیل نشده است. او می گوید مساله روان در کشور رها شده است و بعد از انتها همه گیری کرونا در کشور، مسائل روحی و روانی، مردم را هدف قرار خواهد داد؛ مساله ای که از امروز باید برای آن برنامه ریزی کرد.

حدود 14ماه از شیوع ویروس کرونا می گذرد، شما شرایط روحی و روانی مردم را چطور می بینید؟

در این مدت، روان مردم به شدت تحت فشار بوده است. کرونا به طور طبیعی بسیاری از مردم را تحت فشار مزمن قرارداد و به همین علت، سلامت مردم به مخاطره افتاد. در این روزها، اختلالات روانی به دلیل ویروسی که هنوز برای خیلی ها ناشناخته است، مسائل زیادی را ایجاد نموده. مسائل مالی، قرنطینه و اعمال محدودیت ها از تجربیات بدی است که در این مدت، شرایط روحی و روانی بدی را برای مردم به وجود آورده است.

آماری از افزایش اختلالات روانی ناشی از بیماری کرونا دارید؟

آماری ندارم. براساس مشاهدات عینی و میدانی و ارائه خدمات در دفاتر روان شناسی، می توانم بگویم در این روزها آمار افسردگی به شدت بالا رفته است و افراد زیادی با استرس شدید به دفاتر خدمات رسانی ما مراجعه می نمایند. علاوه بر این، گزارش ها از افزایش نرخ اعتیاد در بعضی استان ها و شهرها حکایت دارد.

چرا به عنوان رئیس سازمان نظام روان شناسی و مشاوره، اطلاعات دقیقی از شرایط روحی و روانی مردم ندارید؟

داده ها در اختیار وزارت بهداشت و درمان و دانشگاه های علوم پزشکی است و در اختیار ما نیست. براساس شاخص هایی که ما در مطالعات میدانی انجام دادیم در این مدت، 8/3درصد مردم بیشتر به ارائه خدمات روان شناسی احتیاج پیدانموده اند.

در شرایطی که کرونا روان مردم را هم نشانه گرفته است، آیا در تصمیمات ستاد ملی مبارزه با کرونا به این مهم توجه می گردد؟

ستاد ملی مبارزه با کرونا برای اجرایی شدن پروتکل های بهداشتی باید پیوست بسته آموزشی سلامت روان را هم در نظر بگیرد. با این اتفاق، ضمانت اجرایی پروتکل بهداشتی به وجود می آید. در 14ماه گذشته، این پیوست آموزشی را در اعمال محدودیت های کرونا و رعایت پروتکل های بهداشتی نداشتیم. به همین دلیل است که مردم با اختلالات روانی روبرو شده اند. مردم باید آموزش ببینند چطور از جسم و روان شان مراقبت نمایند. مساله روان مردم از دید مدیران ستاد ملی مبارزه با کرونا پنهان مانده. درواقع مساله روان در امر کرونا فراموش شده است. رئیس سازمان روان شناسی و مشاوره ایران باید عضوی از ستاد ملی مبارزه با کرونا باشد و هر روز گزارش هایی را برای تصمیم گیری درست، به ستاد ملی مبارزه با کرونا ارائه کند، این در حالی است که ما حتی یک کمیته ویژه روان شناسی در ستاد نداریم.

چرا شما را به عنوان یکی از اعضای ستادملی مبارزه با کرونا قبول نکردند؟

این را باید از وزیر بهداشت و درمان سوال کنید. آن اوایل که ویروس کرونا شایع شد، ما نامه ای به دفتر رئیس جمهوری دادیم و از آنها خواستیم یک کمیته روان شناسی در ستادملی مبارزه با کرونا تشکیل دهند. رئیس جمهوری قول مساعد خود را اظهار داشت و نامه را برای تصمیم گیری نهایی، به وزارت بهداشت و درمان، ارجاع داد و قرار شد وزیر در این باره تصمیم بگیرد. تصمیم وزیربهداشت و درمان، تشکیل نشدن کمیته روان شناسی بود و این روزها با افرادی روبه رو هستیم که در حدود 14ماه گذشته دست کم مسائلی مانند استرس و افسردگی را تجربه نموده اند. به نظرم از همین امروز ستادملی مبارزه با کرونا باید برنامه های مناسبی برای دوران پساکرونا تنظیم کند، در غیر این صورت، شاهد فروپاشی روان و جسم شهروندان خواهیم بود.

چرا وزارت بهداشت ودرمان، با حضور شما در ستادملی مبارزه با کرونا مخالفت کرد؟

گفتند ما در حوزه سلامت می توانیم بخشی را در نظر بگیریم که در حوزه سلامت روان هم آنالیز هایی داشته باشد.

وزارت بهداشت ودرمان در این 14ماه در حوزه روان چه کار نموده است؟

طبق قانون، مسوول سلامت کشور وزارت بهداشت ودرمان است و رسیدگی به بخش روان هم جز وظایف این وزارتخانه است اما در 14ماه اخیر وزارت بهداشت ودرمان درگیر درمان کرونا بوده و فرصت فکر کردن به سلامت روان را نداشته است. با این حال اما یک کارگروه مشورتی در وزارتخانه تشکیل شده که هر 15روز یک بار تشکیل جلسه می دهد. ما هم عضوی از این کارگروه هستیم و در جلسات، یک سری صحبت های کلی می گردد که شان اجرایی ندارد. این در حالی است اگر کمیته روان شناسی در ستاد ملی مبارزه با کرونا، تشکیل شده بود، می توانستم پاسخ سوال شما را با آمار بدهم .

سازمان نظام روان شناسی و مشاوره در این مدت برای بهبود شرایط روحی مردم چه برنامه هایی داشته است ؟

ما به عنوان سازمان روان شناسی و مشاوره، یک سری پژوهش هایی را انجام دادیم که به نتایجی هم رسیده اما پژوهش، زمانی کاربردی است که آمار و عدد داشته باشد؛ بنابراین از شهرداری تهران درخواست کردیم اجازه دهد از اطلس روانی استفاده کنیم که البته هنوز جوابی به دست مان نرسیده است. ما اطلاعات همه شهرها را نداریم، بنابراین پژوهش ما قابلیت اجرایی ندارد. توزیع داده ها در هر یک از شهرها، متفاوت است. قابلیت اجرایی پژوهش های ما در هر شهر باتوجه به داده ها و اطلاعات آن شهر است.

پس برای بهبود شرایط، کاری انجام نشده است؟

تا عدد و آمار نداشته باشیم، نمی توانیم برای افسردگی یا بحث ترک اعتیاد کاری کنیم. اولویت هیچ سازمان و مسؤولی سلامت روان نیست. بحث روان متولی ندارد و در کشور رهاست.

اما جواب شما قانع نماینده نیست.

ببینید سازمان نظام روان شناسی و مشاوره، مجری نیست و ناظر بر استانداردهاست. ما وظیفه داریم صلاحیت کارشناسان را مشخص کنیم. با این اوصاف به صورت داوطلبانه کارهایی انجام دادیم و حدود 35هزار داوطلب کارشناس، در اختیار دانشگاه های علوم پزشکی قرار دادیم تا به صورت جهادی، در بحث سلامت روان مردم ورود نمایند. ارائه بسته های آموزشی کنترل خشم، استرس و تغییر سبک زندگی از کارهایی است که صورت گرفته. براساس آماری که داریم، روزانه حدود صدهزار مشاوره با یاری مشاوران ما به مردم داده می گردد.

اما به نظر می آید، سازمان نظام روان شناسی بیشتر هوادار روان شناسانش است تا مردم.

در تعریف اهداف سازمان نظام روان شناسی، آمده است این سازمان، مدافع حقوق روان شناسان و مردم، هر دو با هم است. برنامه ماست که دغدغه هر دو گروه را داشته باشیم.

پس چرا بعضی از روان شناسان و مشاوران حق مشاوره های نجومی از مردم می گیرند؟

ما تعرفه روان شناسان و مشاوران را در 25 اسفند 99 در سازمان تصویب کردیم و 8 فروردین 1400 این تعرفه را به هیات دولت ارائه دادیم. تا به امروز که با شما صحبت می کنم، هیات دولت هیچ ابلاغیه ای برای تعرفه گذاری به ما ارائه نداده است. این اجحاف در حق مردم است و باعث بی نظمی در دریافت تعرفه هاست. ما هوادار مردم هستیم اما در شرایطی که تعرفه های دقیق ابلاغ گردد.

تعرفه های خدمات روان شناسی و مشاوره در 1400 چقدر افزایش پیدا می نماید؟

ما افزایش 30درصدی را پیشنهاد دادیم اما در سازمان به افزایش تعرفه 28.5 درصد رسیدیم و این افزایش را به هیات دولت ارائه دادیم که احتمالا دولت هم با افزایش 25درصد موافقت می نماید.

این رقم با توجه به شرایط مالی این روزهای مردم خیلی زیاد است.

شرایط مالی ایجاب نموده که افزایش تعرفه داشته باشیم اما از دولت درخواست کردیم برای مردم کم درآمد، شرایط بیمه ها را درست کند.

بحث بیمه شدن خدمات مشاوره سال هاست که مطرح است. چرا بیمه گذاران را مجاب نمی کنید که خدمات مشاوره را تحت پوشش قرار دهند ؟

ما نامه های زیادی برای به انتها رسیدن مساله بیمه خدمات مشاوره به دولت و مجلس ارائه دادیم. این مصوبه به تصویب مجلس رسیده است اما دولت تمایلی به اجرای آن ندارد. ما خواهان ارائه خدمات بیمه ای روان شناسی و مشاوره به مردم هستیم. قرار است که با رئیس سازمان برنامه وبودجه ملاقات و درباره مسائل بیمه ای خدمات مشاوره صحبت کنیم.

لیلا شوقی - جامعه / روزنامه خبرنگاران

مجله سرگرمی: مجله سرگرمی و گردشگری

باتسک: مترجم آنلاین، دارالترجمه آنلاین