با چین چه باید کرد؟

به گزارش مهسان بلاگ، خبرنگاران- یان بوروما* کارشناس ارشد مسائل شرق آسیا در مقاله ای برای پایگاه تحللی پراجکت سیندیکیت، به این نکته اشاره می نماید که اگر چین واقعا به دنبال کسب موقعیت رهبری در جهان است، بایستی چیزی بیش از تزریق پول، و تهدید و ارعاب به جهان عرضه کند. وی در این رابطه می نویسد: دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به جایِ استفاده از تمامی ظرفیت ها و قدرتِ دولت فدرال جهت محدود کردنِ خسارات اقتصادی و جانی بحران شیوع ویروس کرونا در کشورش، زمان و انرژی دولت آمریکا را بی فایده صرفِ متهم کردنِ چین به عنوان مقصر اصلی در بحثِ شیوع جهانی ویروس کرونا می نماید. ناظران و تحلیلگران از شروعِ یک جنگ سردِ جدید سخن می گویند. با این حال، باید گفت: اگر آمریکا واقعا میخواهد با چین در خصوص رهبریِ جهانی رقابت کند، دونالد ترامپ به بدترین شکل ممکن در حال اجرا این کار است.

با چین چه باید کرد؟

با ما همراه باشید و با تورهای چین از شگفت انگیزترین کشور دنیا دیدن کنید بر روی دیوار چین سلفی بگیرید، از قصر ممنوعه دیدن کنید و در خیابان شانگهای پیشرفته ترین آسیا قدم بزنید.

به گزارش خبرنگاران، در شرایطی که چین به کشور های مختلف دنیا، یاری ها و حتی تیم های پزشکی جهت مشاخصه با شیوع ویروس کرونا اعزام می نماید، ترامپ بدون اینکه حتی به خود زحمت بدهد و با متحدان اروپایی آمریکا صحبت کند، کلیه پرواز های هوایی از اروپا به خاک آمریکا را متوقف کرد. از ماه مارس امسال میلادی، دولت چین مبلغی بالغ بر 50 میلیون دلار به سازمان بهداشت دنیای جهت مشاخصه با پاندمی ویروس کرونا یاری نموده است. این در حالی است که دولت ترامپ با متهم کردن این سازمان به اینکه به شدت تحت تاثیر چین است، کلیه یاری های مالی این کشور به سازمان بهداشت دنیای را قطع کرد.

هنگامی که کشور های عضو گروه جی 7، کنفرانس ویدئویی با هدف اتخاذ راهبردی مشترک جهت مشاخصه با ویروس کرونا برگزار کردند، تنها مشارکتِ مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در جریان آن این بود که اصرار داشت ویروس کرونا، از سوی کشور های عضو جی 7، با عنوان ویروسِ ووهان مورد خطاب قرار بگیرد (ووهان شهری در چین است که ویروس کرونا برای نخستین بار از آنجا شیوع پیدا کرد). کشور های عضو جی 7 نیز، خسته از سیاست ها و لفاظی های دولت ترامپ، بدون دستیابی به هرگونه نتیجه محسوسی به کنفرانس مذکور سرانجام دادند.

واضح است که بذل و بخشش های چین، بدون هرگونه قید و محدودیتی ارائه نمی شوند. به عنوان مثال، سازمان بهداشت دنیای (به دلیل یاری های چین به این سازمان و صندلی دنیای آن)، از تصدیق موفقیت های تایوان در زمینه مقابله با ویروس کرونا خودداری ورزید. حتی این سازمان از تایوان به عنوان یک کشور عضو هم یاد نکرد (زیرا چین بر این باور است که تایوان بخشی از خاک آن است). در واقع، سازمان بهداشت دنیای با این کار نخواست چین را ناراحت کند. از سویی، در شرایطی که دولت آمریکا به ترویج تئوری های توطئه در خصوص چین و نقش آن در اشاعه ویروس کرونا می پرداخت، اتحادیه اروپا پس از تهدید های چین مبنی بر مقابله به مثل، لحن منتقدانه خود را علیه این کشور و نقش تعمدیِ آن در ارائه اطلاعات نادرست در زمینه بحران شیوع ویروس کرونا، تلطیف کرد (زیرا میان اروپا و چین روابط تجاری گسترده ای برقرار است).

اثربخشی و کاراییِ تهدید های چین در عرصه دنیای، نمودی عینی از قدرت مالیِ رو به رشدِ آن است. مسلما تاکتیک های اینچنینی چین، اگر متحدان غربی آمریکا و کشور هایی نظیر ژاپن، کره جنوبی و دیگر کشور های آسیای جنوب شرقی، با یکدیگر متحد بودند، کم اثر تر بود. در گذشته، چنین مساله ای عمدتا متکی به رهبری ایالات متحده آمریکا بود. با این حال، دولت فعلی آمریکا که ناسازگاری و خودمحوری ویژگی شاخص آن است، موجب شده تا این مساله (اتحاد در برابر چین) محقق نگردد. امکان دارد این مساله در بلند مدت موجب گردد تا چین نقش برتر و پیشرو را در عرصه معادلات دنیای برعهده گیرد.

یکی از نکات شاخص در روابط تاریخی دولت های غربی با چین این بوده که آن ها به ندرت، سیاستی هماهنگ در برابر این کشور داشته اند. این مساله حداقل از اواخر قرن هجدهم تا به امروز تغییری به خود ندیده است. در اواخر قرن هجدهم، فردی به نام مک کارتی از طرف پادشاه انگلستان جرج سوم راهی چین شد تا با امپراطوری چین، روابط دیپلماتیک برقرار کند. امپراطور چین چیان لونگ به مک کارتی گفت: چین به هیچ چیز از جانب بریتانیا نیازی ندارد.

یکی از مواردی که موجب نارضایتی مک کارتی از سفرش به چین شده بود این نکته بود که مقام های چینی از وی خواسته بودند تا در برابر امپراطور چین، تعظیم کند. این مساله رفتاری بود که توسط دولتِ خود وی (بریتانیا) طلب نمی شد و اجازه ای هم مبنی بر انجام این کار به ماموران انگلیسی داده نمی شد. با این حال، اعضای یک هیات هلندی با شرایط چینی ها موافقت کردند و علاوه بر پذیرش مقررات گمرکی امپراطوری چین، پذیرفتند که به پادشاه این کشور نیز تعظیم نمایند. این مساله موجب شد تا آن ها به گرمی در دربار امپراطوری چین مورد استقبال قرار گیرند.

نکته اصلی در این چهارچوب این است که چین در آن موقع خود را در مرکزِ دنیاِ متمدن تصور می کرد. در این راستا، مقام های چینی، هیات های خارجی را فقط به مثابه گروه هایی می دیدند که باید به آن ها ادای احترام نمایند. چینی ها هیچ وقت آن ها را برابر با خود نمی دانستند. مک کارتی در خصوص این موضوع کاملا مطمئن بود که کشورش بریتانیا قدرت برترِ دنیا است. مسلما وی با این طرز تفکر نمی توانست روابط خوب و منطقی با چین برقرار کند. در مقابل، هیات هلندی که شباهت زیادی به اتحادیه اروپایِ کنونی دارد، بیش از همه به دنبال آن بود تا در بازار چین نفوذ کند و برای دستیابی به این هدف، حاضر بود حتی در زمینِ چین نیز بازی کند.

حتی با توجه به اینکه قدرت و نفوذ بریتانیا از آن موقع تا به امروز به تدریج تضعیف شده، با این حال، نزاع قدرت های عظیم که در زمان مک کارتی در جریان بود، هنوز هم ادامه دارد. برای حدودا یک قرن، ادعا های آمریکایی ها مبنی بر اینکه تمدنی منحصر به فرد و بی همتا هستند، هیچ تفاوتی با ادعا های دور و دراز امپراطوران خاندان کوئینگ در چین نداشته است.

وقتی اوضاع مالی چین رو به وخامت گذاشت و به سخاوتِ قدرت های عظیم دنیای محتاج شد، برای آمریکایی ها بسیار آسان بود تا در نقش ارباب با چینی ها رفتار نمایند و آن ها را به مثابه زمینه ای جهت ترویج دموکراسی، سرمایه داری و مسیحیت ببینند. در حقیقت در این دوره، غرب باز هم نتوانست رویکردی منطقی در برابر چین داشته باشد.

در دوره حاکمیت مائو (رهبر انقلاب کمونیستی چین)، فراوری ثروت در چین کار بسیار سخت و مسئله ای بود. با این حال، باز هم کشور های غربی در خصوص چگونگی برقراری ارتباط با چین، از دستیابی به یک اتفاق نظر بازماندند. هنگامی که بریتانیا در سال 1950 جمهوری خلق چین را به رسمیت شناخت (تنها یک سال پس از پیروزی انقلاب کمونیستی چین)، آمریکا تنش های گسترده ای را با کمونیسم دنیای داشت و از این مساله، بسیار خشمگین شد. آمریکا تا دهه 1970، رژیم ملی گرایِ چیانگ کای شاک را که بر تایوان حکومت می کرد، به عنوان نماینده اصلی ملت چین و دولت مشروع این کشور، شناسایی می کرد.

چشم انداز رهبریِ دنیایِ چین، چندان جالب و گیرا نیست. با این حال باید این نکته را مدنظر داشت که موقعیت آمریکا به عنوانِ آلترناتیو در برابر چین، به شدت در حالِ ضعیف شدن است. قرن آمریکایی با بسیاری از جنگ های احمقانه آمریکا، سختی و انعطاف ناپذیری ایدئولوژیک، و حمایت های بیجا و پوچ از بعضی رژیم های بدنام و دیکتاتور همراه بوده است. با این همه، وفاداری و تعهدِ دنیای به رهبری دنیای آمریکا تا حد زیادی مبتنی بر اصول و قواعدی بود که در عرصه عمل، تا حد زیادی با نقص فراوان اجرا می شدند. اصولی نظیر وفاداری به آزادی به عنوان یک آرمانِ اصیل بشری.

مشابه این مساله را نمی توان در خصوص چینِ کنونی مشاهده کرد. اگر چین آرزو دارد رهبری دنیای را به دست گیرد، باید چیزی بیش از پول و ارعاب به دنیا ارائه کند. آزادی هم در این میان از اهمیت برخوردار است. چرا دانشجویان چینی بار دیگر یاد و خاطره کشته شدگان میدان تیان آنمن (1989) را گرامی می دارند؟ چین قادر نخواهد بود مولفه تعهد به آزادی را در مقیاسی دنیای عرضه کند مگر اینکه در ابتدا، آن را از کشور خود شروع کند.

*یان بوروما، کارشناس ارشد مسائل شرق آسیا است.

منبع: فرارو
انتشار: 2 مرداد 1399 بروزرسانی: 2 مرداد 1399 گردآورنده: mahsanblog.ir شناسه مطلب: 49488

به "با چین چه باید کرد؟" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "با چین چه باید کرد؟"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید