مهندس محاسب کیست؟ وظایف و ضرورت حضور در پروژه های عمرانی - مهسان بلاگ

جهت دریافت خدمات ویلای یک طبقه مدرن با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. گروه آبان با سالهای تجربه طراحی معماری و ساخت و مشارکت در پروژه های ساختمانی ویلا و باغ کوچک و بزرگ بهترین انتخاب جهت مشاوره و اجرا میباشد.

مهندس محاسب زمانی اقدام به محاسبات سازه می نماید که معمار کار کشیدن نقشه ساختمان را به اتمام رسانده باشد و نقشه سازه را به مهندس محاسب بدهد تا به محاسبه بارها و فاکتورهای دیگر موجود در سازه می پردازد.

داده مورد احتیاج مهندس محاسب

برای یک سازه معمولی مانند یک آپارتمان دو طبقه مهندس محاسب احتیاج دارد که داده هایی مانند نقشه های فاز صفر، گزارش های آزمایش های مکانیک خاک، ابعاد زمین و شرایط هم جواری ها در اختیار او قرار گیرد تا بتواند بر اساس این داده های اولیه یک ایده و طرح اولیه را به کارفرما ارائه دهد.

کار مهندس محاسب چیست؟

مهندس محاسب همان طور که گفته شد بعضی از محاسبات مربوط به سازه را انجام می دهد، اما این محاسبات چیست و مهندس محاسب چگونه آن ها را انجام می دهد. برای پاسخ به این پرسش ها سعی نموده ایم که در ادامه توضیح مختصری بر مهمترین وظایف مهندس محاسب داشته باشیم.

تجزیه و تحلیل نقشه

مهندس محاسب در اولین گام به خواندن و شناخت نقشه ای که معمار تهیه نموده می پردازد تا بتواند تأسیسات و مناسبات سازه را با توجه به نقشه ای که معمار در اختیارش قرار داده است، هماهنگ کند. لازمه این کار دقت در محاسبات و تجربه از فاکتور های لازم برای تطبیق داده های معمار و نحوه ساخت، انتخاب نوع مصالح و چگونگی کارگذاری تأسیسات است.

محاسبه بار های وارد شده بر ساختمان

به طور کلی بار های وارد شده بر سازه به دو دسته کلی تقسیم می گردد. بار های عمودی یا ثقلی و بار های جانبی، بار های عمودی یا ثقلی همان طور که از نامش پیداست مربوط به وزن است که خود در دو دسته بار زنده و بار مرده طبقه بندی می گردد. بار برف، بار دیوار های پیرامونی و … از بار های ثقلی هستند.

بار های جانبی بیشتر شامل بار هایی هستند که محیط اطراف به سازه وارد می نماید. این بار ها شامل بار زمین لرزه و بار ناشی از وزش باد است. از آنجایی که ایران در یک محدوده لرزه خیز قرار گرفته است محاسبه بار زمین لرزه باید به دقت انجام گردد تا از حوادث ناگوار پیشگیری گردد. برای این منظور به نتیجه آزمایش مکانیک خاک احتیاج است تا مهندس محاسب بتواند محاسبات لازم برای اندازه گیری بار وارد به سازه در هنگام زمین لرزه را محاسبه کند.

بار باد یا در واقع نیرویی که باد به ساختمان وارد می نماید بیشتر برای سازه های بلند مانند برج ها که در برابر وزش شدید باد قرار دارند محاسبه می گردد و برای سازه های با ارتفاع کم نادیده گرفته می گردد، مگر اینکه اقلیم منطقه بادخیز باشد. برای این منظور مهندس محاسب به اطلاعاتی مانند جهت وزش باد، میزان ورزش باد و سرعت آن برای انجام محاسبات نیروی وارد شده از طرف باد به سازه را اندازه گیری کند و تمهیدات لازم را در نظر بگیرد.

مدل سازی

پس از انجام محاسبات و اندازه گیری فشار های وارد شده بر سازه با توجه به نقشه ای که معمار در اختیار محاسب قرار داده است، مهندس محاسب به مدل سازی با استفاده از نرم افزار های رایج ساختمانی مانند ایتبس (Etabs) می نماید. در هنگام مدل سازی باید تمام جزئیات و جوانب در نظر گرفته گردد تا وقتی بارهای محاسبه شده در مدل اعمال شد نتایج درستی به دست دهد.

تحلیل، طراحی و کنترل

پس از انجام مدل سازی و بارگذاری ساختمان، بار های وارد شده به سازه اندازه گیری می گردد و این امر تحلیل می گردد معمولاً برای پروژه های عمرانی عظیم مدل هایی هم ساخته می گردد و صحت شبیه سازی کامپیوتری هم به صورت فیزیکی کنترل می گردد. پس از طراحی و مشخص ارتفاع و اندازه های مختلف سازه، طرح ایجاد شده کنترل می گردد تا از هر نظر بدون ایراد و اشکال باشد. مهم ترین اصل در طراحی یک سازه قابل اجرا و اقتصادی بودن طرح است.

ارائه به کارفرما

در آخرین مرحله مهندس محاسب، محاسبات، اندازه گیری ها و طرح کلی سازه را به صورت یک نقشه در قالب یک گزارش تهیه و تائید می نماید به کارفرما ارائه می نماید. در ایران بنا به قانون نظام مهندسی، برای بناهای بیشتر از 1500 متر مربع زیربنا ضروری است تا از سازمان نظام مهندسی مجوز کسب گردد ولی این سازمان هیچ گونه مسئولیتی در قبال خرابی و اتفاقات به عهده نمی گیرد و تمام مسئولیت ها بر شخص عهده مهندس محاسب است.

تعهدات یک مهندس محاسب

پس از تکمیل مراحل محاسبات، طراحی و کنترل سازه، توسط مهندس محاسب، برای دریافت مجوز با در اختیار داشتن مستنداتی مانند نقشه های معماری، نقشه های سازه، فایل های محاسباتی از جمله طراحی سازه، فونداسیون و تجهیزات جانبی، طرح تقویت و محاسبات مربوط به آن در صورت مقاوم نبودن سازه در ابتدا احتیاج است.

سپس کارفرما با ارائه این مدارک به سازمان نظام مهندسی و پرداخت مبلغی می تواند مجوز لازم برای ادامه فرایند ساخت و ساز اقدام کند.

ضرورت حضور مهندس محاسب

کار مهندس محاسب در مرحله ارائه گزارش به کارفرما به اتمام نمی رسد و در ادامه فرآیند ساخت و ساز هم مهندس محاسب می تواند حضور داشته باشد، اگرچه مهندس ناظر وظیفه دارد تا بر فرایند ساخت سازه نظارت داشته باشد و تمام اتفاقاتی که در حین ساخت برای ساختمان و کارگران بیفتد در زمره مسئولیت مهندس ناظر است ولی این مهندس هم می تواند با آنالیز و بازرسی های سرزده از فرایند اجرای سازه با توجه به نقشه های ارائه شده توسط وی مطمئن گردد؛ زیرا مسئولیت هرگونه خرابی و خسارت جانی و اقتصادی پس از خاتمه کار و یا در هنگام بلایای طبیعی مانند زلزله متوجه مهندس محاسب است.

سخن خاتمهی

پروژه های ساختمانی با مقیاس عظیم به دلیل موقعیت و اندازه ای که دارند از نظر مهندسی از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند و تمامی جوانب ممکن باید رعایت گردد. یکی از این جوانب بارهای وارده بر ساختمان است که آنالیز آن ها بر عهده مهندس محاسب است. به عبارتی مهندس محاسب کسی است که وظیفه دارد تا به محاسبه بار های وارد شده به سازه را بر طبق نقشه صفر معمار بپردازد و در نهایت طرحی کامپیوتری از سازه را ارائه دهد و آن را از هر نظر کنترل کند.