اختلال استرس پس از حادثه چیست؟ - مهسان بلاگ

به گزارش، بعد از یک واقعه هولناک، داشتن احساس ترس، غم و اضطراب برای هر شخصی طبیعی است. حتی کسانی که در نظرمان افراد قدرتمندی هستند، در صورت پشت سر گذاشتن اتفاقاتی ناگوار تا مدتی چنین احساساتی را تجربه می نمایند.

اما اگر ناراحتی به یک حس مداوم تبدیل گردد و فرد دائما در وحشت ناشی از یک اتفاق گیر بیفتد، ممکن است دچار اختلال استرس پس از حادثه یا به اختصار PTSD شده باشد.

چنین افرادی ممکن است گمان نمایند همواره در این حالت باقی می مانند و نخواهند توانست از آن چه بر سرشان گذشته رهایی یابند، اما با درمان و پشتیبانی مناسب، امکان کنترل این بیماری و گذر از آسیب ها وجود خواهد داشت.

این اختلال یک شرایط روانی است که ممکن است بعد از داشتن تجربه ای دردناک و هراس انگیز در فرد ایجاد گردد. مشاهده یا تجربه یک واقعه ترسناک و تهدید آمیز به خطر افتادن امنیت جانی می تواند شخص را به چنین اختلالی دچار کند. PTSD فقط به افرادی که چنین اتفاقاتی برای خودشان افتاده محدود نمی گردد بلکه برای مثال کارکنان اورژانس یا ماموران اجرای قانون نیز ممکن دچارش شوند.

به طور کلی نشانگان مربوط به این اختلال را در چهار دسته مختلف طبقه بندی می نمایند. این نشانگان اکثرا در طی سه ماهی که از حادثه گذشته آغاز می شوند، اما بعضی اوقات حتی ممکن است سال ها بعد نیز خود را نشان دهند. چهار دسته اصلی نشانگان اختلال پس ازحادثه عبارت هستند از:

1. دوباره تجربه کردن واقعه آسیب زا از طریق خاطرات سرزده و زنده شدن سانحه برای فرد گویی دوباره در حال اتفاق افتادن است. در این حالت فرد علائم فیزیکی و روحی که در هنگام وقوع سانحه داشته را تجربه می نماید.

2. دوری گزینی و پرهیز، مانند دوری کردن از هر چه که برای فرد یادآور حادثه است. همچنین به خاطر نیاوردن جزئیات سانحه، کنار گذاشتن فعالیت هایی که قبلا شخص انجام می داده و احساس بی حسی در این دسته از نشانگان قرار می گیرند.

3. تحریک پذیری بیش از حد، مانند همواره در حالت آماده باش بودن، مسائل خواب، به راحتی وحشت زده شدن و در برابر محرک های محیطی بیش از حد واکنش نشان دادن.

4. تغییر خلق و خو افکار منفی مانند حس غریبه بودن و تنهایی، مسائل حافظه و تمرکز، افسردگی، ناامیدی و خود را سرزنش کردن در این دسته قرار می گیرند.

برای این که پزشک یا متخصص بهداشت روان تشخیص دهد فرد به این اختلال دچار شده، طی یک ماه حداقل یکی از نشانگان موارد اول و دوم، دو مورد از نشانگان سوم و دو تغییر در خلق و خو را باید نشان دهد. اگر بیش از یک ماه از حادثه ای گذشته و هنوز چنین چیز هایی را تجربه می کنید و حس می کنید کنترل زندگیتان را از دست داده اید، حتما برای تشخیص به یک روانپزشک یا روانشناس رجوع کنید.

درمان های اصلی اختلال پس از حادثه شامل درمان دارویی، روان درمانی یا ترکیب هر دوی آن ها با هم است. PTSD هر شخصی را به طور متفاوتی تحت تاثیر قرار می دهد پس درمانی که برای فردی موثر بوده لزوما برای کسی دیگر موثر نخواهد بود، به همین دلیل مهم است که بیمار تحت نظر متخصصان بهداشت روان درمان خود را آغاز کند.

بیشترین پژوهش های دارویی برای درمان PTSD روی ضدافسردگی ها اجرا شده. این رده دارویی نشانه های اضطراب و افسردگی را در فرد کم می نمایند و همچنین می توانند مسائل خواب و تمرکز را نیز رفع سازند.

دسته دیگر دارو هایی که بر درمان PTSD موثراند ضداضطراب ها هستند. این دارو ها مشخصا روی مسائل اضطرابی و این چنین نشانه هایی تمرکز می نمایند. به دلیل این که ممکن است فرد به این دسته دارو ها وابسته گردد، پزشکان سعی می نمایند کوتاه مدت از آن ها استفاده نمایند.

نکته مهم در خصوص هر دو دسته دارویی ذکر شده این است که هر دو حتما با مشورت پزشک باید آغاز و قطع شوند. اگر خود یا اطرافیانتان تجربه خوبی با یکی از این دارو ها دارید، بدان معنا نیست که دیگران هم همان واکنش مثبت را به آن دارو نشان دهند. پس مهم است خوردن این دارو ها با تجویز پزشک صورت گیرد.

روان درمانی که گا ها صحبت درمانی هم نامیده می گردد، بر گفتگوی بین یک متخصص بهداشت روان و فرد تمرکز دارد. این فرایند درمانی می تواند به صورت تماس فرد به فرد یا گروهی انجام گردد. معمولا چنین معالجه ای برای اختلال استرسی پس از حادثه بین 6 تا 12 هفته زمان می برد، اما می تواند بیشتر از این هم طول بکشد. بسیاری از انواع روان درمانی ها روی خود PTSD تمرکز می نمایند و بعضی دیگر سعی در رفع کردن نشانگان آن دارند. متخصص بهداشت روان ممکن است چندین نوع روان درمانی را طی معالجه فرد به کار گیرد.

یکی از مهم ترین روش های روان درمانی، درمان شناختی رفتاری یا CBT نام دارد که از دو جزء مهم نشکیل شده است: مواجعه سازی و بازسازی ساختار های فکری. روبروه سازی به فرد یاری می نماید طی در طول معالجه با ترس هایش روبرو گردد و آن ها را کنترل کند. در این فرایند، بیمار آرام آرام در معرض تجربه هولناکی که داشته قرار می گیرد. این روبروه سازی می تواند از طریق تصور کردن، نوشتن یا بازدید از مکانی است که حادثه در آن رخ داده است.

بازسازی ساختار های فکری نیز به فرد یاری می نماید بر خاطرات حادثه بازنگری کند. بعضی اوقات بیمار سانحه را متفاوت از آن چه که واقعا رخ داده در ذهن خود ثبت می نماید. ممکن است وی خود را سرزش کند یا از چیزی شرم داشته باشد که اصلا تقصیر خودش نبوده. بازسازی ساختار های فکری باعث می گردد فرد دیدگاهی واقع گرایانه نسبت به حادثه پیدا کند. به عبارت دیگر، در این روش روی تحریف های فرد از واقعیت و رفع کردن این تحریف ها تمرکز می گردد.

فقط فرایند های درمانی حرفه ای یعنی دارودرمانی و روان درمانی نیستند که می توانند به فرد یاری نمایند. در کنار این ها، خود شخص هم می تواند از طریق روش هایی نشانگان PTSD را کنترل کند و حتی به فرایند درمان خود سرعت بخشد. در اینجا به بعضی از مهم ترین این روش ها می پردازیم.

مراقبه با ذهن مطلعی: به دلیل استرس و اضطرابی که اغلب بیماران مبتلا به PTSD تجربه می نمایند، اختصاص زمانی برای آرامش یافتن، مراقبه و دیگر تکنیک های ذهن مطلعی به شدت به این افراد توصیه می گردد. از روش هایی مانند تنفس ذهن مطلع و غذا خوردن ذهن مطلع بهره ببرید تا کم کم به آرامش برسید. در ابتدا زیاد به خودتان فشار نیاورید، حتی آغاز با دو دقیقه در روز هم کافی است. با ذهن مطلعی سعی داشته باشید روی لحظه اکنون تمرکز کنید، بدون هیچ ترس یا قضاوتی در خصوص وقایعی که در حال اتفاق افتادن هستند.

همان قدر که آرامش دادن ذهن با مراقبه مهم است، رسیدگی به بدن با تمرین های ورزشی نیز اهمیت زیادی دارد. از خانه بیرون زدن، تنفس هوای تازه و تحرک داشتن روی خلق و خوی افرادی با این اختلال تاثیر بسزایی دارد. تحقیقات نشان داده که فعالیت جسمانی به مغز ما یاری می نماید که راحت تر با استرس کنار بیاید.

پس آغاز کنید. حتی داشتن روزی 10 دقیقه پیاده روی هم منافع زیادی را در پی خواهد داشت. مهم است که در این فرایند اهداف کوچکی داشته باشید آرام آرام پیش بروید. به یاد داشته باشید که سنگ بزرگ نشانه نزدن است. داشتن تداوم در فعالیت جسمانی روزانه و همراهی یکی از دوستان نیز از نکات مهم در این رابطه هستند. ضمناً نوشیدن مایعات هنگام ورزش را از قلم نیاندازید.

بسیار پیش می آید که افراد دارای این اختلال گوشه گیر شوند و از اجتماع کناره گیری نمایند. اما بسیار مهم است طی فرایند درمان گوشه گیری را کنار بگذارید و به کسانی که شما را دوست دارند ارتباط داشته باشید. حتما مجبور نیستید با آن ها در خصوص صدمه ای که دیده اید صحبت کنید، فقط بودن با آنان و داشتن حس این که حمایتتان می نماید نیز یاری زیادی خواهد نمود. سعی کنید با افرادی که می دانید بدون هیچ پیش داوری و قضاوتی شما را قبول می نمایند ارتباط داشته باشید. این فرد می تواند از دوستان یا اعضای خانواده شما باشند.

بعضی اوقات که علائم PTSD بیش از حد آزاردهنده می شوند ممکن است فرد برای آرام کردن خود به سراغ الکل یا مواد مخدر برود. اما باید به یاد داشت چنین چیز هایی نشانگان بیماری را شدت می دهند و با درمان های حرفه ای نیز تداخل ایجاد می نمایند. پس مهم است در لحظات سخت این ها را به یاد داشته باشید. رژیم غذایی سالم و داشتن خواب راحت و کافی نیز تاثیر زیادی در فرایند بهبودی ایفا نمایند. خوردن صبحانه، کسب امگا 3 از مواد غذایی به مقدار کافی، محدود کردن غذای فرآوری شده و داشتن خواب شبانه به مدت 7 تا 9 ساعت در دراز مدت تغییرات مثبت زیادی را در پی خواهند داشت.

به یاد داشته باشید که همه ما ممکن است در معرض بلایایی قرار گرفته باشیم که تاثیرشان تا مدت ها بر خود و اطرافیانمان مشاهده گردد. اما مطمئن باشید یاری در دسترس است با قرار دریافت در جهت درمان، زندگی دوباره به همان حالت طبیعی خود بازخواهد گشت. فقط مهم است از این جهت خارج نشوید و با توانایی حل مساله چالش های پیش رو را حل کنید. از قلم نیاندازید تنها نیستید و می توانید از یاری بقیه در این فرایند بهره ببرید. هر چه قدر نیز هم اکنون در شرایط بدی قرار گرفته باشید، این را بدانید که به قول عطار نیشابوری، این نیز بگذرد.

منبع: ویرگول